Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 3

[Auguste Jean Gabrtel de Caulaincourt]

CAULAINCOURT (Auguste Jean Gabrtel de), geboren den 16^den September 1777 te Caulaincourt in Picardië, van eene oude familie, trad reeds vroegtijdig in de krijgsdienst, en werd Tweede Luitenant der Kurassiers, den 14^den Januarij 1792, Eerste Luitenant in het Eerste Regiment Karabiniers den 21^sten Januarij 1796, en Kapitein bij het Eerste Regement Dragonders den 28^sten Februarij 1797. Hij maakte de veldtogten aan den Rijn mede, onderscheidde zich in den slag bij Stockach, den 25^sten Maart 1799 en in het gevecht bij Mulhenthal, en werd in de bergengte van St. Gothard met eene lans gewond.

Op het einde van den veldtogt werd hij tot Chef d'Escadron benoemd, ging tot het leger van Italië over, werd den 14^den Junij 1800 bij Marengo weder gekwetst, en gaf nieuwe blijken van dapperheid bij Vedelago, waar hij met zijn escadron vier honderd Hongaarsche voetknechten gevangen nam. Ten gevolge van deze onderscheidene daden tot Kolonel aangesteld, werd hij den 9^den Junij Aide de camp van den Maarschalk Berthier, vergezelde Lodewijk Napoleon, toen deze in 1806 Koning van Holland werd, en zag zich door dezen tot zijnen Grootstalmeester benoemd. Op het laatst van 1807 drong hij er echter, onder voorwendsel dat zijne gezondheid niet tegen het Hollandsche luchtsgestel bestand was, op aan, dat Lodewijk hem tot Minister-Plenipotentiaris te Napels zou benoemen. De Koning was hem hierin te wille, ofschoon dit tegen de staatsregeling aanliep, daar deze duidelijk wilde, dat alleen inboorlingen tot openbare ambten benoemd werden, doch naauwelijks was Caulaincourt te Parijs, of hij, die bij zijn vertrek duizend betuigingen van genegenheid en verknochtheid aan Lodewijk gedaan, en weenende van hem afscheid genomen

[p. 277]

had, schreef aan den Koning, zonder eenige andere formaliteiten, het berigt dat hij weder in dienst van Frankrijk was overgegaan.

Nu werd hij als Generaal bij het leger in Spanje geplaatst, trok aan het hoofd van 5000 man van alle wapenen op Cuenca af, dat in opstand was en waar de Fransche soldaten vermoord waren. Hij maakte zich van de stad meester, joeg de benden die haar verdedigden uiteen, zette zijnen togt voort en wierp alle de opstandelingen, die hij ontmoette, overhoop. Inmiddels ging Baylen bij verdrag aan de Spanjaarden over, en Caulaincourt zag zich door een menigte vijanden omgeven. Hij liet zich echter niet overrompelen maar bragt zijn korps zonder verlies te Madrid. Niet minder geestkracht en krijgskunde legde hij in den veldtogt van 1809 aan den dag. Belast om onder de oogen der Maarschalken de Taag over te trekken, volbragt hij deze moeijelijke taak met eene dapperheid en bekwaamheid, welke alle hinderpalen te boven kwamen. Ten gevolge van dit luisterrijke wapenfeit werd hij tot Divisie-Generaal benoemd, en bleef in het schiereiland tot dat hij in 1810 naar Moskou vertrok. Daar werd hem, gedurende een gedeelte van dien noodlottigen veldtogt, het bevel over het groot hoofdkwartier opgedragen. In den slag aan de Moskowa voerde hij het tweede korps kavallerie aan, wierp de carrés der Russische infanterie overhoop, en viel met zijne eskadrons eene sterke batterij aan, doch sneuvelde op den oogenblik dat hij haar vermeesterde, den 7^den September 1813.

Zie Lodewijk Napoleon, Geschiedk. Gedenks. D. I. bl. 125, D. II. bl. 163 en 164; Algem. Woordenb. der zamenl.; Biogr. Univers.