Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 3

[Mr. Lodewijk Constantijn Rabo Copes van Cattenburch]

CATTENBURCH (Mr. Lodewijk Constantijn Rabo Copes van), waarschijnlijk een bloedverwant van den voorgaande, zoon van Johan Carel van Cattenburch, Schepen te Gouda, en van Johanna Maria Slicher, geboren den 3^den September 1771 te 's Hertogenbosch, werd in 1794 Inspecteur der indirecte belastingen in het arrondissement Rotterdam. Bij de omwenteling van 1795 bleef hij in dit belangrijk ambt, en toen Izaak Jan Alexander Gogel in 1798 aan het hoofd der finantiën geplaatst werd, en een Hollandsch ambtenaar vroeg, wien hij de redactie der nieuwe wetten op dat gedeelte kon opdragen, werd hem door de Representanten van het departement Holland Cattenburch aangewezen, die dan ook in 1801 het ontwerp van wet op de grondbelasting opstelde. In Junij 1803 begon Cattenburch met Voet en de Bordes, altijd onder het toezigt van den Minister Gogel, de ontwerpen van wet voor het nieuwe stelsel der belastingen voor alle

[p. 265]

de departementen der Bataafsche republiek gereed te maken en vóór het einde des jaars, was die omslagtige arbeid, met de daartoe betrekkelijke voorschriften, in zoo verre voltooid, dat de nieuwe wetten den 1^sten Januarij 1806 in werking konden komen. Toen werd Cattenburch den zeer moeijelijken last opgedragen, om dit stelsel van belastingen in Gelderland in te voeren, waar men den meesten tegenstand verwachtte. Niettegenstaande het vooroordeel, hetwelk men er tegen had opgevat, in een departement, waar men tot dusverre slechts geringe belastingen had opgebragt, slaagde Cattenburch boven verwachting in zijne zending.

Tot Inspecteur-Generaal der indirecte belastingen over het geheele koningrijk benoemd, arbeidde hij gestadig, onder de Ministers Gogel en Jean Henri Appelius, aan de volmaking van het nieuwe finantiële stelsel, waarvan de doelmatigheid langs hoe meer erkend werd, en hetwelk stand hield tot de inlijving van het koningrijk Holland in het Fransche keizerrijk.

Onder de veranderingen, welke deze nieuwe orde van zaken veroorzaakte, was een der hatelijkste voor onze landgenooten, de invoering van de vereenigde regten (droits réunis), in de plaats van de hier bestaande indirecte belastingen. Cattenburch, bij wien de Minister van finantiën, Hertog van Gaeta, tijdens het verblijf van den Keizer te Amsterdam, te waardschap was, nam die gelegenheid te baat, om de uitvoering der nieuwe wetten te verzachten, en het grootste gedeelte der oude ambtenaren te doen in dienst blijven. De Hertog, die de bekwaamheid en finantiëele kennis van Cattenburch wist op prijs te stellen, deed hem tot Directeur der directe belastingen in het departement der Zuiderzee benoemen.

Op het laatst van November 1813, en na dat Gogel naar Parijs vertrokken was, riep Elias Canneman, die toen aan het hoofd der finantiën stond, Cattenburch, in naam van het voorloopig bestuur, naar 's Gravenhage, ten einde het stelsel der indirecte belastingen weder in orde te brengen, en om voorloopig de administratie der vereenigde regten en de regie op zich te nemen, daar deze twee deelen der inkomsten, door het vertrek der hoofdambtenaren onbeheerd waren gebleven.

Toen den 1^sten Januarij 1814 het oude Hollandsche stelsel van belastingen hersteld en weder ingevoerd werd, trad Cattenburch ook weder in zijne oude betrekking van Inspecteur der indirecte belastingen op. Vervolgens tot Raad van finantiën benoemd, vertrok hij in October 1815 naar Brussel, waar hij, onder den toenmaligen Directeur-Generaal der indirecte belastingen Appelius, de ontwerpen van wet opstelde, welke voortaan het nieuwe wetboek dier regten voor het geheele koningrijk der Nederlanden moest uitmaken.

Daarna tot Staatsraad in buitengewone dienst benoemd, werd hij in 1821 een der Administrateurs bij de algemeene directie

[p. 266]

der ontvangsten, en zag zich het beheer der directe belastingen opgedragen.

Eenige tijd daarna, en wel in het jaar 1824, verzocht bij zijn ontslag, hetwelk werd aangenomen, maar, ten einde hem een bewijs van goedkeuring en vertrouwen te geven, benoemde de Koning hem tot Burgemeester van 's Gravenhage. In deze waardigheid maakte hij zich, door vele nuttige inrigtingen en belangrijke verfraaijngen, omtrent de stad en hare burgerij verdienstelijk, en verwierf zich de algemeene achting en genegenheid zijner medeburgeren, tot bevordering van wier welvaart en genoegen hij, ten einde toe, onafgebroken werkzaam was. Het heeft den braven man echter niet mogen gelukken, zijn lievelingsplan verwezenlijkt te zien, om door het graven van een kanaal, ter zijde van Scheveningen, de residentie, wier wateren meestal stilstaande zijn, van steeds zuiver water te voorzien. De Belgische omwenteling deed het werk, waarvan reeds een groot gedeelte gegraven was, staken, en sedert is het onvoltooid gebleven. Ook wist hij in 1828 de Regering van 's Gravenhage over te halen, tot het oprigten van eene stedelijke spaarkas, met het doel om de prijs van het brood zekere hoogte niet te doen overschrijden, en als de prijs boven die hoogte komt, alsdan met de spaarkas te hulp te komen. Door dezen maatregel is de prijs in de residentie in dure jaren steeds op matigen prijs gehouden, zoo als het zelfs nu (1856) nog is.

Op den 13^den December 1842 werd hij, op het raadhuis, door eene beroerte overvallen, welke op den 18^den daaraanvolgende, een einde aan zijn nuttig leven maakte. Bij zijne echtgenoote Regnera Gertrude van Mierop had hij geene kinderen verwekt.

Cattenburch was Ridder der orde van den Nederlandschen Leeuw, Lid van het Provinciaal bestuur van Zuid-Holland, en sedert 1827 Lid van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde.

Zie Stuart, Jaarb. van het koningrijk der Nederl. 1821, St. I. bl. 204; Biogr. Nation.; Handel der Jaarl. vergad. van de Maats der Nederl. Letterk. te Leiden, gehouden den 15 van Zomermaand 1843, bl. 20 en 21.