|
| |
| |
| |
Grillen. Aen den achtbaren, geleerden, Heer Petrus Schriverius.
GEleerde man deur wien Apollo met de Musen
Comt op den Leydschen Rhyn van Helicon
verhuysen,
De derde, die den lof van Holland soo verheft
Dat haer gecroonde vlecht de wolcken overtreft
5[regelnummer]
Tot noch twee, welcker naem de Maes verr' gaet vertellen
Maer, om den jongsten doet haer stroom met tranen swellen.
Dewijl ghy vast verweckt uyt de vergetel-vloet
De Graven van ons lant, en die weer leven doet,
Comt tot u stout'lick in dees luchte tijt-verdrijver,
10[regelnummer]
Dit grillich wan-geboort. O ver-beroemde Scriver
Ontfangt met een goet oogh, ende onverdiende gunst
Dit licht, en ondicht werck; en soecter oock geen cunst,
Maer oordeelt aen dees proef, of uwe Martialis
Niet al te bot en boers in onse Zeeusche tael is.
Dewijl de gheen die met my lacchen,
Luy, ledich op de straet gaen pracchen,
En daer nae met den beck int nat
Van bier en wijn haer suypen sat,
| |
| |
5[regelnummer]
Of haren tijt onnut verdrijven
Met dobbel-steenen ende schijven,
Daer elck dan roept en tiert om best,
Ick schrijf, ick schut, ick hout, ick rest,
Of ander met noch lichter boeven
10[regelnummer]
Haer ghelt vertuysschen en vertroeven;
Dicht ick dus nu en dan een gril,
Als ick my wat vermaken wil:
Sy vragen my, wat can't u baten
Dat ghy u met die grillen quelt?
15[regelnummer]
Maer datse my gewerden laten,
Ten cost gesontheyt, eer, noch gelt.
Het een is goet, het ander slecht,
Het een is crom, het ander recht,
Het een is soet, het ander serp,
Het een is sacht, het ander scherp,
5[regelnummer]
Het een is dwaes, het ander wijs,
Het een is fray, het ander vijs;
Hier comt van als wat uyt den hoeck,
Of anders waert geen grillen-boeck.
Daer en is niemant in de stadt
Soo trots, hoovaerdich, noch soo prat,
Als Hermen die, als wijf en man
Nu treckt de beste cleeren an,
5[regelnummer]
Alleen den Kermis-dagh ter eeren,
Gaet proncken met sijn quade cleeren.
| |
| |
Meeus is out tsestich jaer, en gaet een meysgien
trouwen:
Wel Fop, wat roert dat u? ten sal u niet berouwen.
Jordaen sit al den dagh en drinct en banquetteert:
Wel Fop, wat roert dat u? tis zijn dat hy verteert.
5[regelnummer]
Hans coopt lant, en hy moet het gelt op woecker
halen:
Wel Fop, wat roert dat u? ghy sult het niet betalen.
Schoon Trijntgie is bestruyft, en gaet van kinde swaer:
Wel Fop, wat roert dat u? sy kent daer toe de vaer.
Geurt gaet altijt te gast, of hy heeft selver gasten
10[regelnummer]
Wel Fop, wat roert dat u? ghy moocht thuys blijven
vasten.
Maer u wijf is een hoer, en plant op uwen cop
Twee hoornen op sijn Spaens: dat's u, dat roert u Fop.
V soon is dach voor dach aen't tuysschen, kijven, vechten:
Dat's u, dat roert u Fop, wilt dien gaen onderrechten.
15[regelnummer]
V huys staet in de Kaert voor d'onbetaelde rent:
Dats u, dat roert u Fop, gaet maect u daer ontrent.
V dochter waer de bruyt veel liever nu als morgen:
Dat's u, dat roert u Fop, dat staet u te besorgen.
Ick can noch thien-mael soo wel seggen op de ry;
20[regelnummer]
Maer Fop, of het u roert, of niet, wat roert het
my?
Nu houd' ick seker, sonder lieghen,
Dat koeyen connen leeren vlieghen,
Nu een soo dicke, sware man
Soo lichten voghel werden can.
Pier vrijt ons buer-meyt langhe Lijs,
Wat dunct u, is hy oock recht wijs,
| |
| |
Dat hy int schoonste van sijn jaren
Hem met dat leelick vel wil paren?
5[regelnummer]
Iae maer al is Pier jongh en fray,
Hy denct, Lijs en heeft kint noch cray,
Sy heeft veel ghelts en groote nering,
Dat meer is, sy heeft oock de tering.
Ghy Moyaert segt en singt vast hier en daer een gril,
En maect de luyden wijs, die't maer gelooven wil,
Dattet uw eygen zijn. Ick en seg daer niet tegen,
Ghy hebtse doch gecocht, en voor u gelt gecregen.
5[regelnummer]
Soo is u eygen oock u muts, u mes, u broeck;
Soo can u eygen zijn, wijn, boter, kaes, en koeck.
Maer, Moyaert, dit is waer, datse soo van pen zijn,
Als d'eyers die ghy coopt oock van u eygen hen zijn.
Die meester Geurt, die noyt gepresen was
Om dat hy cond' de coorts genesen ras,
Maer daerom was deur al de stadt vermaert
Om dat hy 'tvolck soo haest hielp onder d'aerdt,
5[regelnummer]
Is nu gemaeckt graf-delver in de Kerck;
Valt dat niet wel? hy doet sijn oude werck.
Die goede sack, die goede Jan,
Is hy niet een ghelukich man?
Die goede Jan, die goede sack,
Mach hy niet leven met ghemack?
| |
| |
5[regelnummer]
Want hy en arbeyt, noch en ploeght,
Hy heeft met rust wat hem ghenoeght,
Hy wort van cost en cleer versorght,
Heeft hy gheen ghelt, hem wort gheborght;
Maer daer hy meest gemack aen vint,
10[regelnummer]
Sijn wijf draeght nu het derde kint
Sonder dat hy't hem onderwint,
Of eenichsins wil trecken an;
Is Jan niet een ghelukich man?
Die goede Ian, die goede sack,
15[regelnummer]
Mach hy niet leven met gemack?
Te nacht doe wy vast droncken vol en dol,
Doe de wijn was gheclommen in den bol,
Seyd'ick, ghy sout tot mijnent comen eten;
Dit milde woort en hebt ghy niet vergheten,
5[regelnummer]
End' op mijn ham wel scherp ghewet u mes,
En dorst vergaert tegen mijn Rijnsche fles.
Maer neen, 'k en houw gans niet van sulcken gast,
Die veel te nauw op droncken woorden past.
'k En heb in u gansch geen behaghen,
'k En can nochtans niet van u claghen,
En my en comt niet in den sin
Waerom ick u niet en bemin;
5[regelnummer]
Dus wilt geen ander reden vragen,
'k En heb in u gansch geen behagen.
| |
| |
Ick soeck een soete meysjen naer mijn sin,
Daerick op setten mocht mijn soete min;
Een meysjen niet van costelicken toy,
Maer onghehult, en sonder ciersel moy;
5[regelnummer]
Die melck of room uyt aerde schotels reyn,
Meer acht als Spaensch banquet, of marsepeyn;
Die niet en rijt in rosbaer of caros,
Maer wandelt op haer voetjes naer het bos,
Daer sy met my het minne-grasje knoop,
10[regelnummer]
En dan eens om de boomen hackje loop;
Die niet en smijt, al werd sy eens ghesoent,
En met een tweede kus haest sy versoent:
Maer d'opgeproncte, lecker, trotse Ioffers,
Die laet ick voor de hoofsche ruyge doffers.
Kent ghy dien dollen droes met dien gecrolden cop,
Met dien nieuw-snuften hoet, en veder-bos daer op,
Dien snorcker die soo breedt gaet swaeyen over straet,
Die mettet mes op sy altijt van vechten praet,
5[regelnummer]
En van sijn vromicheyt soo wonder veel vertelt,
Als of hy had Ducdalf gheslagen uyttet velt?
Voorwaer ten is niet wel te sien aen sijnen neus,
Al schijnt hy nae 't ghewaey een Roelandt, of een Reus,
Thuys wort hy van sijn wijf gheringelt als een kint,
10[regelnummer]
Hy wast, hy dweylt de vloer, en haspelt wat sy spint
Ghy segt, wat schrijft ghy dese grillen?
Schrijft wat dat weerdich zy gepresen.
| |
| |
Maer vrient wilt hier u hooft van stillen,
Dat prijst men, maer dit wort ghelesen.
5[regelnummer]
De beste boecken blijven legghen
Onvercocht, soo ist nu ghestelt:
De Druckers winnen, soo sy segghen,
Aen Vlespieghels 't meeste ghelt.
Fop vrijt, en heeft sijn sin op rijcke Griet
gheleght.
Iae Fop, dat hebje wel, ghy zijt voorwaer niet slecht.
Maer Griet wilder niet aen, s'en hoort naer gheen
ghespreck,
Sy soeckt een jongher man; Griet en is oock niet geck.
Potsmartel tast nae 't mes, en dreyght my te
deur-steken
VVanneer ick van mijn schult om ghelt begin te spreken.
Maer soet, Potsmartel, soet, en weest niet
onverduldich,
Ick seg, ick ken, ick roep, ghy en zijt my niet schuldich.
5[regelnummer]
O kale vliegh, van u en is doch niet te halen.
Die noem ick schuldenaer, die de schult can betalen.
Louvv roemt dat hy sijn vaer ghelijct van handen,
Sijn besjen van voor-hooft, en sijn moer van tanden,
Sijn groot-vaer van ooghen, sijn oudt-oom van baert.
Maer soo hy in als naer sijn voor-ouders aert,
5[regelnummer]
Soo is Louvv, alle ding op't ghelijck en
ghenomen,
Van bocken, verckens, honden, en ravens gecomen.
| |
| |
Robijn ghy roemt u seer, en segt met stijve kaecken,
Dat ghy, als ghy maer wilt, wel cont goe versen maecken.
Maer ick segg' u, Robijn, die versen maecken can,
En nochtans geen en maect, dat is een dapper man.
Jordaen, ghy zijt een harde drijver,
In al de stadt en is geen stijver:
Heeft yemant een verwert crackeel,
Ghy drijft het deur, of half, of heel;
5[regelnummer]
Een hylick dat niet voort en wil,
Een buyr-twist om een goot, of stil,
Een coopmanschap die steech blijft staen,
Ghy drijftse datse voort moet gaen.
Van vré, van crijgh, van 't Land en Kerck
10[regelnummer]
Al drijft ghy't yverich en sterck.
Voelt ghy u dan niet cloeck ghenoech,
Ghy drijft het op een and'ren boech:
Maer ghy en zijt niet wel gesint
Als ghy niet wat te drijven vint.
15[regelnummer]
Doch als u daer toe stof ontgaet,
Weet ick u noch tot drijven raet.
Ghy cont altijt een drijver blijven,
Als ghy maer verckens wilt gaen drijven.
Floor ruyct altijt nae mosqueljaet,
En volt van reuck de heele straet,
| |
| |
In een yvoiren doosken net
Draeght hy altijt seer sterck civet.
5[regelnummer]
Maer waerom ist, dat hy dat doet?
Waer toe soo veel parfuyms ghebruyct?
Het schijnt datter wat schuylen moet:
Hy ruyct niet wel, die altijt ruyct.
Bij 'tleven van haer man was moye May berucht
Dat sy was, niet van hem, maer van haer knecht bevrucht;
Sy trouwt de knecht, soo haest haer man was overleden.
Is dat niet claer genoech de hoerery beleden?
Crol drinckt altijt alleen uyt sijnen eygen beker,
En wilt niet datmen die aen yemant anders gheeft.
Denct niet dat hy daer toe te trots is; neen hy seker.
Hy weet wel watter schort, en toont hem seer beleeft.
Claer, op een aensicht verrompelt en out
Draeght een perruyck soo geel als gout;
En sweert dattet is haer eygen haer.
Sy heeftet gecocht; ist dan niet waer?
Ryck heeft int dichten groot vermaecken,
Dat liet hy niet om geene saecken;
Maer laet sijn versen niemant lesen,
Om geen Poëet ghenaemt te wesen:
| |
| |
Soo is hy tsamen wijs en geck.
Is dat niet een Poëten treck?
Ten waer niet mogelick voor yemant soo te maken,
Dat Grollaert al sijn doen niet leppich en sou laken.
Weest zedich, milt, beleeft, cloeckmoedich, onbevreest,
Godvruchtich, nuchter, wijs, ten helpt niet by die beest,
5[regelnummer]
De deucht dient hem tot spot, gelijck de boose spinnen
De bloemen tot fenijn, daer byekens 't soet uyt winnen.
Hy weet altijt een lack; die valsche laster-mont
Grijnt, gnort, bast, schent, en scheurt, gelijc een bitsich
hont.
Harnas, noch schilt en helpt tegens sijn felle steken.
10[regelnummer]
Maer geensins waer hy wijs, die dat sou willen wreken;
Dat doet hy self voor u, sijn nijdich hert hy knaegt.
Tis een ellendich mensch, dien geen mensch en behaegt.
Ghy zijt wel proper in al u dinghen,
Proper in't spreken, proper in't singhen,
Proper van aensicht, voeten, en handen,
Proper van oogen, neus, en tanden,
5[regelnummer]
Proper van cleeren, koussens, en cragen,
Proper van riem en ommeslagen,
Proper van schoenen, linten, en canten,
Proper van mantel, hoet, en wanten,
Proper van hayr, van baert, en knevels,
10[regelnummer]
Proper van sporen, en van stevels,
Proper te peerd', en proper op schaetsen,
Proper in't kolven, proper in't kaetsen,
| |
| |
Proper in al u doen en laten,
Proper int wandelen over straten,
15[regelnummer]
De handen in sy als een coper-potjen,
Voorwaer, ghy zijt een proper sotjen.
Heyn toont dat hy sterck van geloof is,
Hy vrijt, hoewel hy blint en doof is.
Els, out en rijck, trouwt een jong man,
Die niet en heeft, noch om noch an.
Soo wert Els, niet uyt liefdes-lust,
Maer om den armen cost ghecust.
Die neef die u soo strijct en streelt,
Soo nijver doet wat ghy beveelt,
V alle Kermis noot te gast,
Die alle jaer daer wel op past
5[regelnummer]
Dat hy u sent dan nieuwen most,
Castanien, vijgen, vasten-cost;
Meynt ghy, ô oude slechte bloet,
Dat hy dat al uyt vrientschap doet?
Hy clouwt u om u groote ghelt,
10[regelnummer]
Daer op is sijne sin ghestelt.
De mont spreect menich vriend'lick woort;
Maer 'thert seyt, Tayert, steect de moort.
| |
| |
Al heeft Ghijs een huys dat nieuw is en sterck,
Hy heeft altijt metsers en timmer-luy int werck,
Hy vint altijt wat te maken off te breken,
Dan is hier een steen, daer een planck in te steken,
5[regelnummer]
Een ribb' in de solder, een tegel int dack,
Een bordt in de kelder, of een bril op't gemack;
Niet dat Ghijs geck is, of sijn gelt wil verquisten,
Want hy wel vreck is, en pact het in de kisten,
Maer om dat hy de luy, die ghelt te leen begeeren,
10[regelnummer]
Mach seggen, Ick timmer, en mach geen ontbeeren.
Lijn wenscht met al haer hert te zijn ghetrouwt,
Dries seyt, sy is voor hem al veel te out,
Maer Pier dattet recht sijne gading waer
Indien sy hadd' noch drie-mael seven jaer.
5[regelnummer]
Soo comt de sloor te laet, en comt te vroech,
Voor Dries te out, voor Pier niet out ghenoech.
Neusvvijs weet veel van de Kerck te segghen,
Hy wil de Schrift op sijnen duym uyt-legghen,
Daer op scherpt hy sijn spits-vindich verstant,
Men weet geen vieriger Contra-Remonstrant,
5[regelnummer]
Hy botte-muylt Arminianen, Papisten,
Slingert om sijn ooren Doopers, Martinisten:
Maer voort zeylt hy met een heel ruyme schoot,
Al wat hy can haecken sleept hy in de boot;
Hy woeckert, hy muyt, hy belieght, en achter-clapt,
| |
| |
10[regelnummer]
Hy bedrieght, hy lorrendraeyt, hy smockel-tapt.
Wel hoe? sou die man die soo brant van yver,
Die soo te Kerck loopt, die noestige drijver,
Soo ongerechtich en liefdeloos wesen?
Soo heeft hy de Schrift wel verkeert ghelesen.
Jaeps nicht was cranck, een oude rijcke vrouw,
Hy scheen bedroeft, hy maecte grooten rouw,
En dé beloft, mocht sy noch blijven leven
Hy sou de buyrt twee tonnen Pharo geven.
5[regelnummer]
De coorts hout op, sijn nicht begint te stercken,
Nu vreest Jaep noch haer goet soo niet te erven,
En looft de buyrt, comt maer sijn nicht te sterven,
Een half last biers, en daer toe een vet vercken.
Waert ghy Raets-heer, sout ghy noch wel geck zijn?
Creegt ghy veel goets, sout ghy al mé vreck zijn?
En stierf u wijf, sout ghy al weer trouwen?
Cost ghy nu land, sout u nae niet rouwen?
5[regelnummer]
Dus vraegt ghy veel van onsekere saken;
Maer wat weet ick, hoe ick't dan sou maken?
Meynt ghy, datmen't al van te voren can weten?
Segt, waert ghy een vercken, wat sout ghy dan eten?
Floor segt dat ick dicht versen sonder maet.
Wel Floor, dit's nieuw, dat ghy van versen praet:
Wilt ghy u nu het dichten trecken an?
| |
| |
Loop, dronckert, loop, en licht een volle can.
5[regelnummer]
Ghy dicht wel mé, maer tis een ondicht vat,
Op dat u niet ontleeck het lieve nat.
Ghy maect oock wel van maten wat gewach,
Maer tis als ghy sit in een bier-gelach,
Of lapt int lijf een maetje brande-wijn
10[regelnummer]
Dat streke-vol moet totten rande zijn.
Of ick dicht sonder maet, wat roert u dat?
Ghy volt, Floor, sonder maet u droncken gat.
Vrouw Lierlauvv is heel droevich, en claegt
Dat sy haren man niet meer en behaegt,
En dat sijn liefde gantsch is vermindert;
Sy can niet bedencken wat haer hindert.
5[regelnummer]
Maer lieve Lierlauvv, swijgt doch al stil,
Hy plach u te sien door een liefden-bril;
Maer ghy hebt sijnen neus soo scherp gesnoten,
Dat nu den bril daer af is geschoten.
Coppen, tis niet lang geleden, dat ghy niet veel gelts en
hadt,
Doe waert ghy soo mild en lustich als de rijcste van de stadt:
Alle daegh wierd aen u tafel, met veel vrolickheyts, gebrast,
Vwe buyren, en goe vrienden waren meest by u te gast.
5[regelnummer]
Dies sy wenschten al te samen dat ghy worden mocht soo
rijck,
Dat u renten mochten wesen uwe mildicheyt gelijck.
Tis gebeurt nae haer begeeren, en in eenen corten stoot
Was u broeder, en u suster, en oock al haer kinders, doot,
| |
| |
Met noch nichten, en de neven. Doe quam met een
volle vloet
10[regelnummer]
Tsamen in u huys gedreven al dat gelt en groote
goet.
Maer u vrienden sijn bedroghen: want nu sijt ghy scherp en
vreck,
En in plaets van haer te nooden lijt ghy selve groot gebreck.
Tot rauw speck en paerde-boonen knaegt ghy eenen roggen korst,
Voor de leck're Rijnsche teughen laeft schoon water uwen
dorst.
15[regelnummer]
'tGasten nooden is vergeten, en als ghy eens gaet te
gast
Wort by u twee heele dagen op dat goede mael gevast.
'tGelt verspaert ghy alsoo gierich, en vergaert het in de kist
Dat ghy self niet min den rijcdom als u oude vrienden mist.
Sy, om dit te wreken, wenschen, dat ghy crijgt noch
eens so veel;
20[regelnummer]
Dan sult ghy, uyt vrees van eten, binden toe u eygen
keel.
Teun, sat en vertelde met beclach
Aen Goris, dat al haer ouwe karen,
Daer sy kennis mé te houwen plach,
Nu al te mael gesturven waren.
5[regelnummer]
Dattet voor haer was groot beswaren
Soo haest sy een vriendin had becomen
Dat die terstont haer wierd benomen,
Doe weende sy met warme tranen.
Maer Goris, nae troostelick vermanen,
10[regelnummer]
Seyde haer; Nu Teun, wilt droefheyt staecken,
En comt met mijn wijf nu kennis maecken.
Jorden reysde naer Amsterdam te mart,
Met een stijve beurs, en een moedich hart,
| |
| |
Om alle costelickheyt te coopen:
Daer ging hy alle winckels deur-loopen,
5[regelnummer]
Hy dede langen silvere Lampetten,
Vergulde Schroeven, goude Brasseletten,
Groote Diamanten van veel caraten,
Die keurde hy nauw voor deur op de straten,
Hy proefde Ringen, of s'hem oock pasten,
10[regelnummer]
Hy sach Fluweelen, Satijnen, Damasten,
Turksche Tapijten, Milaensche neer-basen,
Schoone Porceleynen, Veneetsche glasen,
Spiegels van Ebben-hout, Brand-ysers wichtich,
Copere croonen groot en opsichtich,
15[regelnummer]
Hy taelde naer vermaerde Schilderyen,
Van de beste meesters van d'oude tyen,
Van Lucas van Leyen, of van Mabuysen.
Naer lang geloop door veelderley huysen,
Naer dat hy't al deur-pluyst en beknoeyt had,
20[regelnummer]
En twintich winckel-knechts vermoeyt had,
Raet wat hy cocht, die sinnelicke Jordaen?
Vier houte lepels, en ses tafel-borden.
Het schijnt dat Signoor seer sterck moet handelen,
Naer dat hy noest over straet gaet wandelen:
Hy treet de Kay heele dagen plat,
Nu staet by en siet by een droogh vat,
5[regelnummer]
Dan by een block wijnen, en 'tlossen van schepen,
Het graen siet hy storten, de balen slepen,
De Schippers vraegt hy, watter comt uyt zee,
Of de West-vaerders noch zijn op de ree,
| |
| |
Hoe dattet staet met de vindemi;
10[regelnummer]
Maeckelaer vraeght hy naer wissel en premi;
Op de beurs treckt hy uyt sijnen sack
Veel brieven, die leest hy met ghemack;
Dan gaet hy dringen deur alle hoecken,
Quansuys om coop-luy of boden te soecken:
15[regelnummer]
En als Signoor soo een ront jaer ghegaen heeft
Weet niemant dat hy oyt party ghedaen heeft,
Eenich goet van westen of oosten gecregen,
Geladen, of in de waegh doen wegen.
Wel waer toe dient dan al sijn getrantel?
20[regelnummer]
Signoor draeght te pronck sijnen moyen mantel.
Ghy Leser, achtick, soud wel willen
Dat ick noch meer schreef van dees Grillen.
Maer neen. dit geef ick u voor 't leste:
De cortste dwaesheyt is de beste.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd