WFH-Verzamelkrant. Jaargang 1

[p. 24]

Weinreb en de Weinrebbers:
Ontmaskerd en ontleed

[Haren,] 6 januari 1971

Beste Fokke,

[...] Dit meen ik heel ernstig en niet bij wijze van polemische versiering: De Weinrebcommotie is een soort cargo cult, onder een bepaalde groep mensen ontstaan door analoge vernederende omstandigheden als de echte cargo-cults. Ik zie de Weinrebbeweging, in de mateloze verering van Renate R. c.s. werkelijk als een soort Ras Tafari-beweging: mensen die zich met pathologisch gevoel van machteloosheid opwinden over het lot dat de joden in de bezettingstijd trof, niet kunnen accepteren dat de groep waar ze zich mee verbonden voelen zo diep vernederd kon worden en zich nu in het hoofd gezet hebben dat er toch een man geweest is die de ware reactie erop had: Weinreb. Net zoals die negers in Jamaica denken dat Afrika het paradijs is en Haile Selassie de onbetwiste meester van dat paradijs en net zoals in werkelijkheid Haile Selassie niet de baas van Afrika is, zo is in werkelijkheid ook Weinreb niet de Duitsers te slim af geweest.

Zeer kenmerkend is dat ‘Weinreb’ onder joden tot tweespalt tussen zionisten en niet-zionisten heeft geleid - zionisten hebben immers Weinreb niet nodig om hun gevoel van eigenwaarde te behouden, die hebben genoeg aan Mosje Dajan. Kenmerkend is ook dat Weinreb's aanhang vooral gevonden wordt onder mensen die zelfs geen zionist zouden kunnen zijn, omdat ze slechts halfjood zijn b.v. of omdat ze zich teleurgesteld voelen in Israel.

Weinreb op zichzelf is minder interessant dan dat wat er moet omgaan in of -gegaan zijn in lieden als Rubinstein, Presser, Sijes, Bregstein, allemaal totaal ongevoelig voor alle feiten die tegen Weinreb pleiten en al even ongevoelig voor de afwezigheid van feiten die pro-Weinreb zouden kunnen pleiten en even weinig van hun stuk gebracht door Weinreb's veelzeggende totale zwijgen (vrolijk roepen ze Weinreb niettemin tot een tweede Multatuli uit, stel je voor!). Deze mensen worden kortom door een ziende-blindheid van religieus karakter ontoerekenbaar gemaakt. Dit meen ik eerlijk en ik geloof aangetoond te hebben dat het waar is, door de leugens van Weinreb zoveel mogelijk te ontzenuwen, door de hele houding van die man in het ware charlataneske licht te zetten. Maar wat is er daarna gebeurd? Heb ik iemand van die sekte

[p. 25]

overtuigd? Nee. Dus is het aangetoond: ze zijn ontoerekenbaar.

(Ik geef toe dat ‘ontoerekenbaar’ een nieuwe fase in mijn anti-Weinrebhysterie-denken is. In het boek [Van Wittgenstein tot Weinreb] heb ik het nog op verpolitiektheid en kwade trouw gehouden.)

Dit was dus de hoofdzaak waar het om ging: Weinreb als messias. Over al het andere: de houding van het Ned. volk tijdens de bezetting, het verzet enz. kunnen we het wel eens zijn, kan ik het zelfs tot op zekere hoogte eens zijn met Weinreb, maar ja, welk recht heeft juist HIJ er wat van te zeggen. Bovendien is hij lang de eerste niet geweest - ook iets wat aldoor maar weer voor hem geclaimd wordt door zijn aanhang.

Nog een ander punt:

Ik heb tien jaar geprocedeerd tegen Van Oorschot. Herfst vorig jaar werd ik op alle punten in het gelijk gesteld. In al die jaren hebben alle kranten uit en te na tegen mij geschreven en pro Van Oorschot. Dat ik ten slotte gewonnen heb is door de meeste kranten doodgezwegen of afgedaan met een paar sneers.

In heel Nederland heb ik mede daardoor de reputatie gekregen een paranoïde querulant te zijn, er op uit die nobele uitgever Van Oorschot die alleen het werk van zijn beste vrienden uitgeeft voor de liefhebberij, in een kwaad daglicht te stellen. De nobele man heeft jaar in jaar uit mijn boeken met alle drukfouten herdrukt en een kleine twintigduizend gulden te weinig honorarium betaald. Maar wie kan dat wat schelen? En ik kan het ook moeilijk per advertentie publiek maken. Hoeveel zaken ik ooit nog zal winnen, de reputatie een kwerulant te zijn zal ik nooit meer kwijt raken, zo gaat dat met reputaties. Reputaties zijn eigenlijk net zo iets als liefde op het eerste gezicht: niets aan te doen.

Maar goed, wat ik zeggen wou: deze persoonlijke ervaring met reputaties, procederen en krantengeschrijf heeft me zeer gevoelig gemaakt voor het lot van juffrouw Turksma en daardoor heb ik waarschijnlijk meer aandacht aan Weinreb en Rubinstein besteed dan ik anders zou hebben gedaan. Weinreb en (in mindere mate misschien) Van Oorschot zijn mensen met een bepaald charisma (dat ik mis) waardoor zij in 99 van de 100 gevallen op hun leugenachtige woord worden geloofd. Alle redelijke argumenten verrichten daar maar weinig tegen. De eerste slag is een daalder waard en de eerste slag is aan hen. Juist dat dit in de wereld zo is, maakt haar zo luguber en de kansen op verbetering zo hopeloos klein.

[...]

Wim