WFH-Verzamelkrant. Jaargang 1

[p. 19]

Schuhmacher, blijf bij je leest!

Behalve de man die op 6 april 1940 bij de lezing van ‘En toch was de machine goed...’ meende een wonderkind te hebben ontdekt en vanaf dat moment alles is blijven sparen wat er maar van deze debutant W.F. Hermans op de markt kwam, van A tot Z, in Duitsland, Scandinavië, Rusland en zelfs Indonesië, die dat meer dan vijftig jaar heeft volgehouden of het zoekwerk heeft overgeheveld naar een erfgenaam of een ander die in zijn voetsporen is verder gegaan, behalve die uiterst consequente man is iedere andere verzamelaar die hoopt zijn collectie van het werk van WFH ooit volledig te krijgen, aangewezen op de tweedehands-boekenmarkt.

Voor mij is het mijn lust en mijn leven: dat draven van uitdragerij naar vlooienmarkt, dat sloven van antiquariaat naar politieboekhandel en zelfs de stortplaats van de gemeentereiniging.

Wanneer ik op Koninginnedag een kind op straat boeken zie verkopen, denk ik: ‘Die heeft vast de grootouderlijke boekenkast geplunderd. Eens vragen wat die voor Conserve met stofomslag wil hebben.’ En als het dan een kwartje wil hebben voor ‘dat boek over blikgroenten’, onderdruk ik mijn genoegen... voor heel even.

Dank zij de nieuwe methode van gescheiden ophalen van het vuil door de Amsterdamse Stadsreiniging (op maandag: etensresten, op donderdag: prullaria) heb ik het wat makkelijker met zoeken gekregen. Tegenwoordig ligt Hollands Diep niet meer tussen de koffieprut met slagroom.

De meeste WFH-verzamelaars moeten het hebben van antiquariaten. (Ik laat hier de rijkelui buiten beschouwing die via een catalogus alles kunnen bestellen en kopen wat hun wordt voorgezet.) De antiquaar bestaat de laatste tijd steeds meer uit een oude-boekverkoopster, al dan niet nee-verkopende zussen, halfzussen, of als man en vrouw levende gezellen.

De deur gaat open en de winkelier is bezig met zijn werk: het prijzen van boeken, het koekeloeren in catalogi van de dure antiquariaten, het herprijzen van de boeken (= het verhogen van de prijs) en het afstoffen van de boeken. ‘Ja, de NRC van 10 mei 1986 is natuurlijk niet duur als je hem al hebt, maar het is nu eenmaal een geweldig collectors' item en er is veel vraag naar.’ Op de achtergrond draait altijd dezelfde klassieke muziek.

Ik weet niet hoe universeel mijn ervaringen zijn, maar in deze verzamelkrant wil ik af en toe ingaan op de onbeschofte behan-

[p. 20]

deling door antiquaren. De eerste betreft het antiquariaat waarover ‘Matroos Vos’ in NRC Handelsblad van 15 november 1991 als volgt werd geciteerd: ‘Zo'n broer en zuster Schuhmacher vergallen je avond. Zij gunnen anderen het licht in de ogen niet.’

Een vriend en ik komen de winkel van Schuhmacher op de Geldersekade in Amsterdam binnen en bieden hem een paar zelfgemaakte foto's van WFH aan. Schuhmacher reageert onmiddellijk: ‘Nou, die Hermans, daar is echt helemaal geen vraag meer naar.’ De bril gaat af en de foto's worden nog eens goed bekeken. ‘Pockets, daar gaat het om! Dat is wel handel voor ons, dat is altijd beter dan verzamelaarsobjecten van Hermans.’ Een oude foto van WFH die Schuhmacher als hommage aan betere tijden nog in de winkel heeft liggen moet echter wel 400 gulden opbrengen. ‘Ja, die Hermans, die is in de picture hè’ heet het dan plotseling.

(advertentie)

TE RUIL AANGEBODEN:
.Ad Interim, september 1945
waarin de gedichten:       Slaap, de verleider, gaat...
Een straat tusschen blaakrende achtertuinen
Zwemmen
.Critisch Bulletin, Schrijvers voor de keuze, najaar 1950
waarin Hermans' getuigenis over de cultuurtaak van de schrijver
.NRC/H-pagina 12-10-1984
Schrijven in een veranderende wereld
.NRC/H-pagina 18-7-1980
Aan de Noordzee
.Telegraafpagina 12-9-1975
Het brein van W.F. Hermans werkt 24 uur per dag
.Telegraafpagina 15-5-1976
Multatuli was een kind in de zonde
.NRC/H-pagina 29-1-1988
Na het laatste Multatuli-jaar
.Haagse Post 5-5-1979 (zonder omslag)
Ware bandjirs van modder, door Aad Nuis
.Haagse Post 22-5-1976
De waterpolo-trucs van W.F. Hermans, door Aad Nuis

Gevraagd originele kranteknipsels of tijdschriften van vóór 1970 waarin stukken van/over WFH.
Voor telefonisch overleg is 't misschien handig de Bibliografie van de verpreide publicaties van WFH door Janssen & Delvigne te gebruiken
Rein Aardema

[Om privacyredenen is dit tekstgedeelte niet zichtbaar.]

1354 GN Almere-Haven

[Om privacyredenen is dit tekstgedeelte niet zichtbaar.]

Of Schuhmacher ook literaire tijdschriften heeft? Hoe durf ik het

[p. 21]

te vragen?! Bergen en nog eens bergen! Zoveel bergen, dat er eerst zoekloon betaald moet worden. Ik moet de gewenste aflevering van het tijdschrift op een zoeklijst plaatsen, die door Schuhmacher ‘op de prikker’ wordt gezet en later dan wel voor me zal worden opgezocht.

Behalve naar Hollands Diep ben ik op zoek naar het Taboenummer van het tijdschrift Gard Sivik. Hoewel ik gewaarschuwd was dat het zeldzaam was en wel 75 gulden zou kunnen kosten, zet ik dat nummer naast diverse andere toch op Schuhmachers zoeklijst. Ik zal en moet dat nummer hebben en wie weet, zal die Schuhmacher voor dat geld zijn kelder in willen duiken. Bovendien ga ik ervan uit dat het genoemde bedrag een absurde overdrijving is en reken ik erop dat die prijs nog niet definitief is.

Twee maanden later krijg ik te horen dat mijn zoeklijst zoek is en moet ik een nieuwe lijst maken. Dat doe ik dan maar.

Ik wachtte een half jaar en ging toen pas naar Schuhmacher toe. Mijn tweede zoeklijst bleek ook verdwenen te zijn in de bergen collectors' items in de kelder. Maar dat maakte niets uit, zei hij ineens, want al zou hij het door mij gezochte nummer van Hollands Diep in bezit hebben, dan zou hij het toch niet los hebben verkocht. Dat deed-ie niet, losse nummers verkopen, het ging per hele serie en dat voor rond de duizend gulden. ‘Maar wel zonder het nulnummer, hè. Ja, alleen al het zoekloon, het bewaarloon, de belasting, de kosten van het pand, de vervoersprijs, de conserveringskosten, de beurs-van-Haarlem-kosten, de personeelskosten, en niet te vergeten de geldontwaarding zijn niet gering tegenwoordig.’

‘Zodoende dus’ vernam ik nog van zijn vrouw, halfzus of opoe. Toch bleef ik zeuren en aandringen. Eigenlijk had ik al bij eerste binnenkomst geweten dat ze mij niets wilden verkopen, maar ik had nog de stille hoop dat Schuhmacher het nummer van Hollands Diep na twee jaar voor me zou hebben opgezocht. Mijn hoop bleek ijdel. Hij had het allemaal veel te druk voor dat kruimelwerk beweerde hij. Of ik mij er wel van bewust was dat hij in de tussentijd twee WFH-catalogi had uitgegeven?! Wat dacht ik eigenlijk wel!

Daarop heb ik mijn bestelling maar geannuleerd. Ik ben er nooit meer teruggekeerd en zal er nooit meer terugkeren.

Jan Lamboo