|
| |
De boer, en de listige advokaat.
Een boer, zoo lomp en onbedreven,
Als immer van een mensch gehoord is of beschreven,
Had by zyn zalig wyf maar eenen Zoon geteeld,
Een' jongen, dien hy schier zoo lief had als zyn koeyen;
Des dagt hy, ‘'t zou me gruwlyk moeyen,
Zoo deuze van myn goed zou worden misgedeeld.
Ik heb zoo dikkels hooren praten
Van Testementen en legaten,
Waarby men dit an die, en dat an deuze maakt;
Derhalven wil ik eens een Avekaat gaan spreken,
En 't werkje na zen raad besteken
Dat Keesje, zoo ik sterf, an 't heele boeltje raakt’.
Hy was eerst met Joost Bok, den hospes in den Vlegel,
Geweest by d' Advokaat Reinier,
Die schreeuwen kon als andre vier,
En scherpgepend was als een egel.
Ja dien men in het Fransch met regt een Pelisson,
Dat is een spotboef, noemen kon;
Die telkens ieder een met loopjes wou betrekken,
Waarvan ik in 't vervolg een staaltje zal ontdekken,
Dat niet onaardig is; dit was de man, dien Louw
| |
| |
Moest spreken in de Stad, en die hem helpen zou.
Dies tyde hy op de reis, voorzien van goede vrinden,
Die in den slegtsten tyd patronen kunnen vinden,
Vooral zoo hun getuigenis,
In 't oog van d' Adviseur, niet al te mager is.
'k Wil zeggen dat hy geld had uit de kas genomen.
Hy is nog pas aan 't huis van Heer Reinier gekomen,
Of groet hem, met de muts eerbiedig in de hand,
En spreekt hem aan op deez' of diergelyken trant.
‘Men Heer den Avekaat, je moet niet kwalyk nemen
Dat ik je lastig val; ik meen je knap en kort
Terstond te zeggen waar 't me schort.
Ik hou tog niet van veul te temen,
En kom, men heer den Avekaat,
Je vragen of je myn geen raad
Kent geven in me zaak: ik ben 'er meê verlegen,
En meester Balthazar (das onze Sirrezyn
Men Heer den Avekaat!) zei lest an scheele Tryn,
't Is beter vroeg eklaagd als al te lang ezwegen.
Dat heb ik ook edagt, en daarom kom ik ras
Reis kyken of ik niet deur jou te helpen was.
Ei lieve! wil je dan eens hooren?
Ik heb niet meer as eenen zeun,
Een jongen as een wolk, ehad by onze Pleun,
De dogter van Kryn Jans, die zeun was van Jan Flooren,
Wiens vaartje zes of zeuvenmaal
Het in de Schepensbank ezeten.
Men heer den Avekaat, nou wou ik wel eens weten,
Of ik me zeun, Kees Louwen Schraal,
| |
| |
Niet in me testement as erffenaam mag stellen?
Et zou me na men dood nog kwellen,
Zoo 'k an den jongen niet mogt maken al men goed:
Ik heb 'er mit zen moer te droevig om ewroet’.
Hier zweeg de onnoosle hals, en dorst byna niet kikken,
Terwyl hem de Advokaat met opgezette blikken
Eens aankykt, maar zyn hoed straks over de oogen haalt,
Om op zoo zwaar een zaak kwansuis heel stil te peinzen.
Hy houdt zich, want hy wist byzonder wel te veinzen,
Als of hy op de vraag met al zyn zinnen maalt.
Doch eindlyk heeft de boer, die barstte van verlangen,
Dit antwoord dilatoir ontvangen.
‘Wel huisman! 'k wilje graag verklaren op myn eer,
Dat my voorheenen nimmermeer
Een vraag als deze is voorgehouden.
Daar zyn 'er, die men ook al Regtsgeleerden noemt,
Die ligt uit grootschheid u straks antwoord geven zouden
Maar zulk een haastigheid is nooit door my geroemd.
Al wat ik Adviseer moet hegt staan op zyn kooten:
Dierhalven kom ik graag beslagen op het Ys,
En hou om reden myn advys
Nog voor een uur of twee gesloten,
Terwyl ik op je zaak eens braaf studeren zal.
Maar boertje, zeg, hoe oud is nu jou Krelis al?
Om, zoo 't eens wezen mogt, dat hy je goed mogt erven,
Te weeten of hy ook, indien je haast woudt sterven,
Moet onder Voogden staan of niet:
Want zoo je dat verzuimt, dan zal hy groot verdriet
Ontmoeten van 't geregt, dat alles zal verkoopen,
| |
| |
Al moest 'er nog geen jaar verloopen,
Eer dat hy meerderjarig wierd,
Het zy door d' ouderdom van vyfentwintig jaren,
Of dat hy zich deed wys verklaren
Door huwlyk, wyl men dan zyn goedje vry bestiert’.
‘Wel nou, Menheer, laat zien, ik zel 't je deuntjes zeggen’,
Was 't antwoord van den boer, ‘toen onze Krelis kwam,
Was 't kermis aan den Leidschen dam:
En ik, maar zagt, ik moet het deeglyk overleggen,
Bin mit zyn moer in Mey etrouwd.
Ze had een maand of vyf op rekening enoten.
Nou dat gebeurt wel onder Grooten.
En wordt het onder heur zoo naauwtjes niet geschouwt,
Dan is het voor een boer geen schande.
Nou das tot daarentoe; ik gis
Dat onze jonge maat ruim zesentwintig is.
Ja, ja Menheer, ik zet men kop 'er veur te pande.
Want onze Domene most juist in dezen tyd,
Nadat hy zes volslagen weken,
Geen enkel woord had meugen preeken,
Bekennen, op den stoel, hoe dat hy, tot zen spyt,
(En dat geloof ik wel) hem schriklyk had verloopen.
Want zie, Menheer, zen meid kwam waarlyk in de kraam,
En 't heele dorp gaf hem den naam.
Ze heit em ook de trouw gedwongen of te koopen
Dat al en mooie duit ekost het an zen vaar.
En dat is nou eleen ruim zesentwintig jaar’.
‘Ik heb’, zei de Advokaat, ‘je zaak al wel begrepen:
Kom kortjes na den middag weer’.
| |
| |
‘Das goed, das goed’, riep Louw, ‘tot weerziens dan Menheer’!
En dagt: ‘wat hoef ik ook zoo langs de straat te sleepen?
't Is beter, want het is nog vroeg,
Dat ik men wat ontnugter in de kroeg’.
De Heer Reinier ging aan 't studeren,
Maar al zoo min op Louwtjes zaak
Als op de Hottentotsche spraak,
Naardien hy met den vent slegts dagt den gek te scheeren,
Die naauwlyks de eerste klok twee uren hoorde slaan,
Of stond weer aan het huis van d' Advokaat te bellen.
Toen was 't: ‘wel nou, Menheer! nou mot je 't vonnis vellen.
Wat zeg je? kan 't 'er deur? of mag het niet beslaan?
Ja boer’, sprak de ander, ‘ja, zie daar, in deze boeken
Staat alles wat ik ooit gezien heb of gehoord,
Maar van zoo vreemde zaak als de uwe niet een woord.
'k Heb alles moeten door gaan zoeken,
En eindlyk nog maar eene wet
Gevonden, die my klaar en net
Geleerd heeft dat het wel mag wezen.
Ik wou dat gy Latyn kost lezen’.
‘Latyn, Menheer? daar gek je meê.
In ken geen A schier voor en Be,
En pasjes maar een kruisje zetten,
As ik me naam eens schryven moet:
Maar jy, Menheer, verstaat de wetten.
En dat is immers even goed.
Waarmeê zel ik je nou beloonen’?
| |
| |
‘Wel boer’, zei de Advokaat, ‘ik heb 'er op geblokt:
Je moet je genereusheid toonen.
Ik eisch vyf groot, en die verzoek ik dat je dokt’.
‘Daar heerschap’, zei de Boer, ‘nou alles kant en klaar is,
Nou leit men Testement 'er morgen oggent al.,
Ik ga van avent nog na onzen Sekretaris,
Die 't varken dan wel wasschen zal’.
‘Maar Louwtje’, zei Reinier, ‘de zaak is vry gewigtig:
Dierhalven draag je tog voorzigtig:
Ik zou je raden eens te gaan,
Want twee zien meer dan een, by meester Pontiaan.
Als die het ook zoo vindt, dan is de zaak geklonken.
Ik wensch je goeden dag en dankje voor je geld,
Maar dat we op 't goed succes nog eerst een glaasje dronken’!
Waarop de schalk ten eersten belt,
En last geeft aan de meid een beker vol te tappen
Die meer hield als een pint; toen was 't: ‘dat geldje vriend’!
‘Wel grammercie, Menheer; ik zel em binnen lappen.
Je bent een eele baas, en hebt me wel ediend.
Ik dank je voor je drank, nou zel ik eens gaan kyken
Of Pontiaan et ook zoo vat’.
Hiermeê ging Louwtje heenen stryken,
En zogt nog lang eer hy den man gevonden had.
Aan dezen heeft hy straks zyn zaken' voorgedragen,
Gelyk hy aan den eersten deed;
Maar kreeg ten antwoord op zyn vragen:
‘Wat duivel! ben je gek, of vraagje dat je weet?
| |
| |
't Zyn immers ongehoorde grillen
Te twyfflen of een vaar zyn goed, by testament,
Kan maken aan zyn' Zoon: wel schoon je niet mogt willen
Testeren, evenwel zou hy het erven, vent’.
‘Zagt, zagt Menheer (zei Louw) je moet et myn vergeven:
Ik heb je met fatzoen evraagd.
Want as en boer zoo veul zel weten
As jy, Menheer, zel jy geen vette soppen eten;
Dan zel het tyd zyn dat je blaagt,
En byster slegt staan met je winkel’.
‘Wat meent’, sprak Pontiaan, ‘die seldrementsche kinkel?
Je bent hier in geen kommeny;
Daar mag je van een winkel praten:
Maar heb respekt voor Advokaten;
Ik zeg respekt, en geld 'er by’.
Wel zeg dan eens (zei Louw) hoe veul ik jou moet langen?
‘Net zes - en - dertig stuivers maat’.
‘Zoo, by men keel, ik laat me hangen
As jy je 't schachren niet verstaat.
Nou heb ik reden om te looven
De reedlykheid van Heer Reinier:
Die heit me maar vyf groot evraagd voor al zen slooven,
Jou conselasies vallen dier.
Ken jy de peperkoek tot zulk en mart verkoopen,
Dan zel 't wel gaan, neen; neen, dan zel et wel verloopen:
Want uit ons hiele Dorp kryg jy geen klanten meer.
Ruim veertienmaal zoo veul te vragen as een ander,
| |
| |
En niet de tiende part van 't werk te doen, Menheer!
Wanneer je 't zoo begrypt, dan benje drommels schrander.
Maar leg et schaplyk an: zie daar is ook vyf groot,
Zo veul as de andre man genoot,
Die myn nog bovendien bedankt het en beschonken’.
Toen barstte Pontiaan in dolle gramschap uit.
‘Wat scheeltje, rekel? benje dronken?
Ik zegje dat je 't geld zelt geven tot een duit,
Of anders zal ik Schout en Dienders laten halen.
Dan zel je 't evenwel betalen,
En zien of deze maats het reeknen mee verstaan’.
‘Daar is het’, zei de Boer, ‘daar is et Pontiaan.
Nou heb ik vryheid om te spreken.
Ik zelje dat wel op doen breken,
En maken dat je nooit een' klant van onzent krygt;
Ja, 'k zelt van avend in de herberg nog vertellen.
Wat Duivel! zoo een mensch te kwellen,
En hem te dwingen dat hy zwygt!
Foei, foei! 't is smoussenwerk; je zelt nog honger lyen
Omdat je een Christenmensch zoo zoekt de beurs te snyen.
Ik wenschje dat je aan de eerste harst,
Die jy voor zulken geld zelt koopen, daadlyk barst’.
Hier mede heeft de boer den togt weer aangenomen,
En 't geen hy dreigde nagekomen.
Hy maakte Pontiaan zoo zwart als ebbenhout,
Maar wist niet hoog genoeg van Heer Reinier te roemen;
Dat was een man zoo goed als goud,
En niet op eenen dag met zulk een schrok te noemen.
| |
| |
Reinier trok vrugt van zyne list.
Want rees 'er in het dorp maar de allerminste twist,
Hy werd tot scheidsman uitgekoren:
In kleine zaken was hy mild,
Doch als hy zag zyn' tyd geboren,
Dan weet ik dat hy braaf de beurzen heeft gevild.
|
|
Auteursrechtvrij