|
| |
| |
| |
De ongelukkige vriend.
De Atheensche School zag, in den tyd
Toen elk verval van magt in 't Roomsche Ryk moest vinden,
Een waardig tweetal Boezemvrinden,
Wier edel hart zich aan de konsten had gewyd.
De een won de liefde van den ander:
Septimius was niet vernoegd dan by Alcander:
De Grieksche Alcander vond het grootst genoegen klein.
Tenzy zyn vriend, een Braaf Romein,
Met hem in al de vreugde en weelde,
Die hem 't geluk vergunde, deelde.
Alcander kreeg eerlang, door voorspraak van den Raad,
Een ampt van aanzien in den Staat.
Hy zag Hypatia, die zynen boezem griefde:
Zyn mond ontdekt haar zyne liefde,
Zy schenkt hem hare wedermin,
En alles wordt beraamd om zynen wensch te kroonen.
Alcander wil zyn zielsvriendin,
Eer de egt voltrokken wordt, aan zynen vriend vertoonen:
Septimius aanschouwt de Maagd,
Die op het eerst gezigt aan 't keurig oog behaagt.
Hy voelt terstond door vreemde togten
Zyn hart, zyns ondanks, aangevogten;
Maar geeft geen zigtbaar blyk van 't geen zyn ziel gevoelt.
Hy zoekt zyn toevlugt by de reden;
Doch daaglyks groeit de drift, die in zyn' boezem woelt,
Hoe sterk door zyn verstand bestreden.
| |
| |
Haast wordt Septimius een deerniswaardig mensch.
Zyn pligt weêrstreeft zyn' liefsten wensch:
Hy kwynt, is koortsig en verliest zyn levenskragten.
Hy slyt zyn nagten zonder slaap:
Men hoort dat zonen van den wyzen Eskulaap
De kwaal des jonglings door geen konst geneesbaar agten.
Alcander, die zyn' boezemvriend
Met hulp en troost en aanspraak dient,
Wil de oorzaak van de kwale en droeve kwyning weten,
Maar zoekt vergeefs den lyder aan.
De kranke zugt, is aangedaan,
Maar zwygt door welke drift zyn lust en kragten sleten.
De Griek, mismoedig in dien staat,
Vraagt de Artsen wat zyn vriend doet op het krankbed kwynen,
Men antwoordt hem, na kort beraad,
Uw vriend verteert door minnepynen.
Alcander dringt Septimius
Om hem het voorwerp van zyn liefdedrift te noemen.
De zieke wil den naam verbloemen,
En zegt: hoe dringt me uw vriendschap dus?
Ik bid u, verg my niets: ik moet myn hartstogt smooren;
De ontdekking zoude uw rust verstooren.
Die woorden zyn genoeg. Alcander twyffelt niet
Waaruit het knagend zielsverdriet
Van hem, in wiens belang hy deel neemt, zy gesproten.
In 't hart, aan ware deugd gewyd,
Dat menigwerf 't vermaak van weldoen heeft genoten,
Voert vriendschapspligt en liefde stryd.
Niets kan zyn diepe wond genezen:
Hy of zyn boezemvriend moet ongelukkig wezen.
| |
| |
In de eeuw en plaats, waarin zich 't edel paar bevond,
Werd menigwerf de deugd tot uitersten gedreven.
Alcander, schoon 't besluit zyn tedre ziel doorwond',
Meent dat hy aan zyn' vriend zyn hartvriendin moet geven.
Hypatia bewilligt in 't besluit:
Septimius neemt haar ten Bruid.
Hy trouwt: hy wordt gezond: zyn kragten zyn herboren.
Hy trekt met zyne gaê naar Rome, en ziet in 't kort
Dat zyn verdienste daar met eer vergolden wordt,
Wyl hy eerlang tot Praetor is verkoren.
Alcander, die 't gemis betreurt,
Dat hem 't belang zyns vriends doet lyden,
Voelt, van zyn weêrhelft afgescheurd,
Zich nog door ander leed bestryden.
Meer dan één bloedverwant van zyn Hypatia
Verklaagt hem voor 't geregt, en durst hem stout betigten:
Hy moet voor de overmagt van vuile tongen zwigten,
En valt in 's Regters ongenaê,
Als een, die zyne Bruid, in plaats van haar te minnen,
Heeft aan Septimius verkogt om geld te winnen.
Alcander poogt vergeefs, door zyn welsprekendheid,
Zyn trouw en onschuld aan te toonen.
Hy noemt zyn vrienden wel, die thans te Rome wonen,
En wyst naar hun berigt; maar nog verliest hy 't pleit.
Men wil geen moeite doen om hun berigt te krygen.
Men dwingt door 't vonnis hem tot zwygen,
En vordert hem, die blyk van ware grootheid gaf,
Een boete, veel te zwaar naar zyn bezitting, af:
Men eischt die binnen weinig dagen:
Hy heeft geen gelds genoeg: de drift holt ylings voort:
| |
| |
Het vonnis is geveld, zyn goed wordt aangeslagen:
Geen klagt, hoe billyk, wordt gehoord:
Hem wordt, daar alles wat hy heeft te koop moet komen,
Het kleed der vryheid zelfs ontnomen.
Hy wordt in 't openbaar ter markt ten toon gesteld.
Men ziet den slaaf: elk biedt zyn geld.
Een Thracisch Koopman heeft het hoogste bod geboden.
Hy voert Alcander met meer andre slaven meê:
Hy heeft in Thracie hun zorg en dienst van nooden;
Hun post was in het veld te waken by zyn vee.
Alcander bleef een reeks van jaren
Mismoedig zugten in die harde slaverny:
Hy vreest dat nooit de tyd het vrolyk uur zal baren,
Waarin hy zeggen mag: ik ben verheugd en vry.
Doch eindlyk wordt de dag geboren,
Die hem het middel schenkt tot een gewenschte vlugt.
Hier wordt geen oogenblik verloren;
Hy spoeit zich schielyk voort, en ademt vrye lugt.
Hy nadert Rome; en treedt, van blydschap opgetogen,
De vesting in, en hoopt dat hy in deze Stad
Zyn hartvriend nog zal vinden mogen,
Die daar zyn vast verblyf weleer genomen had.
Wat vreugd moet niet zyn ziel verrukken!
Toen hy, ter markt gespoeid, zyn' dierbren vriend aanschouwt;
Die daar, als of het lot zyn wenschen deed gelukken,
Het openbaar gerigt, als Rome's Praetor, houdt.
De vreemdeling is van gedagten,
Dat 's Regters oog hem in den hoop ontdekken zal,
En blyst dat voordeel van 't geval,
Dat gunstig oogenblik, tot aan den avond wagten.
| |
| |
Hy wagt het vrugteloos: zyn vriend ontdekt hem niet.
Hy wil een ander middel wagen,
Gerust dat alles, zoo Septimius hem ziet,
Naar zynen liefsten wensch zal slagen.
Hy volgt den draagstoel na, waarin de Hoofdschout zit,
En zich van 't marktplein af laat naar zyn woning brengen;
Maar hier mislukt hem ook zyn wit:
Men wil zyn nadring tot den draagstoel niet gehengen.
De Dienaar weert hem smaadlyk af,
En dreigt hem slagen tot zyn straf,
Zoo hy niet ras besluit zich uit den weg te maken.
Alcander durft het huis zyns hartvriends niet genaken,
En weet, by 't naadren van den nagt,
Geen plaats tot zyn verblyf te vinden.
In Rome, waar de pragt en schatten 't oog verblinden,
Is de arme Vreemdeling verschoven en veragt.
Hy neemt, gantsch afgemat, zyn toevlugt tot de graven,
De wykplaats van verstooten slaven,
En lag 't vermoeide hoofd op eenen steen ter rust.
Hy sliep, van zorgen onbewust,
Toen in dezelfde plaats twee woeste Roovers kwamen,
Om 't goed, dat ze op den weg met onregt tot zich namen,
Te deelen als hun goed en geld.
Welhaast was onder hen een felle twist geboren:
De sterkste wint het pleit, beslist het door geweld,
En laat den zwaksten in 't vergoten bloed versmooren.
De moorder redt zich door de vlugt.
Men vindt het bloedig lyk by 't ryzen van den morgen;
Alcander slaapt nog zonder zorgen;
Men wekt hem door een vreemd gerugt:
| |
| |
Men boeit hem als een rustverstoorder.
Zyn haveloos gewaad, zyn gantsch verwilderd oog,
Verschassen gronden voor 't betoog
Dat hy de straf verdient van eenen menschenmoorder.
De vreemdeling, door ramp op ramp verplet,
Heeft nu een weêrzin in het leven:
Hy onderwerpt zich aan de wet,
En wenscht dat hem een spoedig vonnis word' gegeven.
Septimius verneemt het kwaad:
Hy hoort den man zyn schuld verklaren,
En kent, in 't uitgeteerd gelaat,
De vreugd en wellust niet van zyn verloopen jaren.
De misdaad blykt hem middagklaar:
Hy staat op 't punt van vonnis wyzen;
Doch wordt zyn dwaling in dat oogenblik gewaar
Door stemmen, die by 't volk van alle kanten ryzen:
‘Deze is de moorder niet: hy heeft zich niet bevlekt,
Men heeft den regten man ontdekt:
Hy veilde zyn geroofde panden,
En viel den Dienaars van 't Geregt terstond in handen.
Hier is hy: onderzoek zyn schuld.
Hy zal de misdaad zelf belyden.
Het overtuigd gemoed, 't gezigt, met angst vervuld,
Gedoogt niet dat zyn mond zal voor zyn onschuld stryden’.
De booswigt wettigt zulk een klagt,
Erkent dat hy alleen den man heeft omgebragt,
Toen de eerst beschuldigde lag in den slaap gezonken.
Alcander, die van rouw verkwynt,
Weent nu zyn blyde hoop verdwynt:
Hy wenscht dat hem de dood worde als een gunst geschonken.
| |
| |
Elk staat verwonderd om zyn zinneloos bestaan,
En elks verwondering groeit tot verbaasdheid aan,
Toen Rome's Hoofdschout, van zyn' zetel afgetreden,
Hem, die een oogenblik geleden,
Naar 't oordeel van 't Geregt, de doodstraf had verdiend,
Omarmt als zyn' geliefden vriend.
Septimius herkent Alcander, zyn' behoeder;
Hy weet wat heil hy door zyn eedle deugd geniet.
Hy leidt hem naar zyn huis; schenkt zyne gade een Broeder.
De vriendschap schreit van vreugd, na 't wyken van verdriet.
|
|
Auteursrechtvrij