Mulisch en Reve
Vervolg van pagina 8
Over De Avonden biedt op voorbeeldige wijze inzicht in de receptiegeschiedenis van de tot op de dag van vandaag omstreden roman, door Reve zelf ooit met diens perfecte gevoel voor drama ‘een naar boek’ genoemd. De bundel verschijnt natuurlijk op een uiterst strategisch moment, nu de verfilming van De avonden dezelfde, op het bizarre af uiteenlopende reacties blijkt op te leveren als indertijd de roman. Intussen moeten samensteller en uitgever zich nu al gaan bekommeren om een geactualiseerde herdruk, want de uitschieters naar adoratie zowel als depreciatie van De avonden zijn nog lang niet ten einde. Zo stortte Cyrille Offermans zich in de Reve-special van De Groene op meedogenloze wijze op De avonden en maakte zich vooraleerst vrolijk om de saaiheid, ‘het existentialistische gesnotter’, de ‘stilistische hulpeloosheid’ en het ‘trekschuittempo’ van onze nationale naoorlogse klassieker, om maar niet te spreken van de spreektaal van Frits en zijn companen: volgens Offermans is het doodgewoon ‘het kaktaaltje van corpsstudenten’. Offermans' allengs grimmiger en ernstiger wordende kamikaze moet talloze Revianen choqueren en schofferen: ‘Niet zozeer de seksualiteit is de verzwegen component van De avonden, zoals vaak is beweerd; verzwegen, of moet ik zeggen: verdrongen, en daarom enkel onbewust aanwezig, is het nuchtere, vanzelfsprekende sadisme van het fascisme. (...) Reve was (...) in 1947 al net zo reactionair als nu.’ Hier gaat een monument aan flarden.
■
Auteursrechtelijk beschermd