Een bloedige voetnoot in de geschiedenis
De zoon van Hans Frank als rechter en beul
Vader, ik haat je door Niklas Frank Vertaling Piet Spek Uitgever MP, 269 p., f 29,90
Jan Meyers
Dit is een bijzonder boek. De Duitse titel is eenvoudig Der Vater. De schrijver, thans vijftig, was zeven, toen hij zijn vader voor het laatst zag. Sindsdien wordt hij door die man beheerst. Weinigen zullen een soortgelijk portret van hun vader bezitten als hij: ‘Je foto ligt voor me zoals je daar, nog fris als een pas geplukte bloem, dood op de deken ligt met een gebroken nek, je ogen gesloten, je mond half open, je volle lippen misschien een tikje bleek - heb je onder de zwarte kap op je lippen gebeten in je vrije val?’
De foto is gemaakt vlak nadat de vader van de galg was genomen. Een gehangene als vader is exceptioneel en traumatisch. Er zijn boeken geschreven waarvoor geringer aanleiding bestond. Wat dit boek echter zo bijzonder maakt, is niet eens zozeer het lot van de vader als wel zijn identiteit. De schrijver is de zoon van Hans Frank (1900-1946), nazi-jurist, tijdens de oorlog Hitlers zetbaas in het Gouvernement-Generaal Polen. Hans Frank was een van de elf oorlogsmisdadigers die na het grote proces van Neurenberg terecht werden gesteld. Zijn as is te zamen met die van Göring, Streicher, Von Ribbentrop, Jodl, Keitel, Kaltenbrunner, Frick, Seyss-Inquart, Sauckel en Rosenberg uitgestrooid in de Konwentzbach bij München.
Niklas Frank heeft het leven van zijn vader nauwgezet bestudeerd - aan de hand van de relevante literatuur, getuigenverklaringen, brieven, toespraken, notulen, de dagboeken van zijn vader, zowel de geheime als de officiële, de memoires die deze in de cel heeft geschreven (en die zijn met groot zakeninstinct begiftigde vrouw in eigen beheer uitgaf onder de pakkende titel In het aangezicht van de galg). Ook verzamelde hij voorwerpen; bij een handelaar in nazirelikwieën kocht hij (anoniem) voor 18.000 mark spullen die zijn vader hadden toebehoord..
Had hij in het begin van zijn onderzoek misschien een stille hoop iets of zelfs veel goeds te ontdekken, in een latere fase wil hij van geen goeds meer weten. Al wat zich als zodanig schijnt te willen voordoen, diskwalificeert hij met grote verbetenheid. Het enige wat hij zoekt is voedsel voor zijn razende haat.