Grondig archiefonderzoek
De draad werd daarna opgepakt door enkele wetenschappelijke onderzoekers zoals David E. Scheim en zijn boek is nu recentelijk verschenen. Scheim heeft zijn werk grondig verricht. Voor zijn Contract on America. The Mafia Murder of President John F. Kennedy heeft hij in ruim tien jaar tijd de documenten bestudeerd in alle nagelaten archieven van de diverse officiële onderzoekscommissies. Dit archiefmateriaal is gedeponeerd in de National Archives te Washington. De vele volumineuze collecties aldaar enigszins kennende, moet ik Scheim alleen al alle lof toezwaaien voor het feit dat hij het aangedurfd heeft om dit project via grondig archiefonderzoek aan te pakken.
Scheim heeft met behulp van dit archiefmateriaal dat hij heeft aangevuld met interviews, kranteknipsels en andere literatuur een onthullend boek geschreven. Natuurlijk werd al langer vermoed dat de maffia en/of de CIA bij beide moorden betrokken waren. De Mob kreeg namelijk gevoelige klappen als gevolg van de harde misdaadbestrijding door minister van Justitie, Robert Kennedy. Daarnaast had de omwenteling in Cuba voor een gigantisch financieel verlies gezorgd, want de inkomsten uit de casino's en de handel in drugs vielen weg. De mislukte CIA-invasie in de Varkensbaai op Cuba en Kennedy's weigering om na de Cuba-crisis in oktober 1962 nog verdere acties tegen Castro te ondernemen, vielen uiteraard niet goed bij de top van de maffia. Trouwens, ook bij bepaalde secties van de CIA was Kennedy niet erg geliefd vanwege het stopzetten van de covert actions tegen Castro. Vanaf die tijd stamt dan ook de natuurlijke alliantie tussen maffia en CIA bij bepaalde clandestiene operaties in Latijns- en Midden-Amerika.
Jack Ruby in zijn hoedanigheid van penoze-nachtclubeigenaar
Terug naar het boek van Scheim die zich niet zozeer op de president of Oswald concentreert maar meer op de criminele kring rond Jack Ruby. Scheims grote verdienste is dat hij met de harde bewijzen komt dat de maffia via Ruby nauw betrokken was bij de moord op de president. Hij komt met een inzichtelijke schets van het complete onderwereldnetwerk rond Jack Ruby hetgeen knap te noemen is maar tegelijkertijd ook beangstigend. Want de maffia heeft er inmiddels voor gezorgd dat belangrijke getuigen van beide moorden dood zijn. Vele getuigen die in Dallas een tweede schutter zagen leven niet meer. Vaak kwamen zij op gewelddadige wijze bij onverklaarbare ongelukken om het leven of werden zij verankerd aan een blok beton op de bodem van een haven gevonden.
Dit lot trof ook kritische journalisten die op eigen houtje een onderzoek waren begonnen of leden van de maffia die voor de commissie-Church verklaringen aflegden. Met afgehakte handen (de straf van de maffia voor verraad) en in een olievat gepropt, werden zij uit de haven van New York of Miami opgevist. Scheim toont daarom met zijn boek tegelijkertijd aan dat hij niet bang is voor de eventuele wraak van de maffia. Hij noemt namelijk de meeste onderwereldfiguren gewoon met naam en toenaam. Door die vele namen (ruim dertienhonderd persoonsnamen in de index) boet het boek soms aan leesbaarheid in.
Het is bedenkelijk dat Scheim deze belangrijke feiten wel op tafel weet te krijgen en officiële commissies en overheidsinstanties niet. Nu bleek al eerder dat de door president Lyndon B. Johnson ingestelde commissie-Warren niet van de juiste informatie werd voorzien door de FBI en CIA. Maar ook de verdere rol van de FBI is vreemd. Men bleek vlak na de moord op de president enkele beruchte maffiosi op de plek van de aanslag gearresteerd te hebben. Om onbekende redenen werden zij na enkele duren door de politie vrijgelaten. Toen later bleek dat hun verklaringen absoluut niet klopten, ging men desondanks niet tot hernieuwde arrestatie over.
Scheim toont ook aan dat de commissie-Warren er zelf zeer opmerkelijke en merkwaardige methoden op nahield. In haar eindverslag drukt zij fragmenten van FBI-documenten af. Het opvallende is nu dat de weggelaten delen juist informatie bevatten over de nauwe banden van Lee Harvey Oswald en/of Jack Ruby met de maffia. Scheim kan daarom alleen maar concluderen dat de commissie-Warren op een ding gericht was: Oswald moest afgeschilderd worden als de enige dader en van een groter complot was geen sprake. Een uitgangspunt dat president Johnson trouwens al van tevoren in het geheim aan de commissie-Warren had meegegeven.
De centrale figuur bij Scheim is dus nachtclubeigenaar Jack Ruby die Oswald absoluut niet neerschoot in ‘an act of outraged patriotism’. Zijn daad moet in het licht van de onthullingen beschouwd worden als een ultieme poging om Oswald voorgoed het zwijgen op te leggen. Een ordinaire maffia-afrekening, niets meer en niets minder. Scheim dook bijvoorbeeld in het FBI-dossier over Ruby dat enkele duizenden documenten bevatte en stelde vast dat Ruby al ruim vijfentwintig jaar een ‘zware jongen’ binnen de Mob was. En wat verklaarde de commissie-Warren in haar rapport: ‘...it found no evidence that he ever participated in organised crime activity.’
Scheim vond dat overvloedige bewijsmateriaal dus wel. Ook bleek dat vanaf het moment dat bekend werd dat Kennedy naar Dallas zou gaan, de telefonische en persoonlijke contacten van Ruby met leidende onderwereldfiguren als Carlos Marcello en Sam Trafficante sterk toenamen. Beide heren hadden binnenskamers al meermalen verklaard dat de Kennedy's uit de weg geruimd moesten worden. Marcello verleide een ‘zakenrelatie’ dat hiervoor een outsider gehuurd zou worden. Dan is het ook niet vreemd dat op 22 november 's ochtends vroeg Oswald en Ruby samen gezien werden aan een tafeltje in een eetgelegenheid. De FBI werd over dit alles trouwens getipt maar men reageerde niet.
Ook de moord op Robert Kennedy door Sirhan Sirhan schrijft Scheim toe aan de maffia. Sirhan bleek geen Palestijnse activist te zijn maar iemand die een duidelijke band met de onderwereld had. Hij trad waarschijnlijk op als hired killer. Ook interessant is Scheims bewering dat Sirhan vermoedelijk niet de fatale schoten heeft afgevuurd. Hij stond vlak voor Kennedy en de dodelijke schoten kwamen volgens het rapport van de lijkschouwer van achteren. Daarnaast zijn er dertien schoten afgevuurd en Sirhans pistool kon slechts acht patronen bevatten. De tweede moordenaar is waarschijnlijk veiligheidsagent Thane Eugene Cesar die achter Robert Kennedy stond. Het was Kennedy zelf die in een laatste reflex de das van Cesar afrukte en liggend op de grond in zijn handen hield.
Door het maffianetwerk rond Jack Ruby bloot te leggen heeft Scheim een belangwekkende bijdrage geleverd, alhoewel de persoon van Lee Harvey Oswald helaas wat onderbelicht blijft in zijn studie. Desondanks heeft hij een flinke tip van de sluier weten op te lichten waarvoor hij alle mogelijke lof verdient. Terecht dringt Scheim aan op een heropening van het onderzoek naar de achtergrond van beide moorden. Hij hoopt ook dat de archieven van het Los Angeles Department nog enig licht in deze zaak zullen brengen. Ze werden begin 1987 overgedragen aan de California State Archives en zouden in 1988 opengesteld worden voor wetenschappelijk onderzoek. Afgelopen zomer berichtte de Los Angeles Times dat honderden belangwekkende dossiers over de moord op Robert Kennedy ontbraken in die politie-archieven. Niemand weet waarde stukken gebleven zijn. Eerlijk gezegd, na lezing van Scheims boek verbaast het me niet.
■
‘Contract on America’ is als ‘De maffia vermoordde president Kennedy’ verschenen bij uitgeverij Centerhoek, f 27,50
Auteursrechtelijk beschermd