Behangtraditie
Na een Frans en een Amerikaans is er nu een Engels standaardwerk verschenen over de Franse Nabis-schilder Edouard Vuillard (1868-1940). Verwonderlijk is dat niet. Vuillards kunst heeft iets eilandachtigs en zijn besloten en afgezonderde werelden zullen ongetwijfeld vele Engelsen bekoren.
Een magnifiek boek als dit Vuillard door Belinda Thomson (Phaidon Press, importeur Nilsson & Lamm, f 119,40) koop je doorgaans niet vanwege de tekst maar vanwege de plaatjes. Toch pikte ik uit deze tekst iets op wat ik nog niet wist: Vuillards vriendschap met Proust. Het is frappant hoe zulke min of meer gelijkgestemde geesten elkaar weer hebben weten te vinden. Tenslotte hebben ze precies hetzelfde voorgestaan: gestalte geven aan een wereld die gedoemd is te verdwijnen. De bezeten aandacht waarmee Vuillartd dit gedaan heeft, leert ons dat waarachtige nostalgie, als die tenmiste echt en pijnlijk gevoeld wordt en niet ontaardt in een opa-vertelt-cultus, een even zinnig uitgangspunt voor kunst is als wat dan ook. Hij toont ons hoe verweven een mens kan zijn met zijn omgeving. Dit is goed te zien op de talrijke interieurschilderijen die in dit boek staan afgebeeld. Frankrijk kent als geen ander land een papier peinttraditie. Tot voor kort werd alles daar behangen: de muren, de deuren, de plinten, de kozijnen, de schouwen en zelfs het bed. Alles bij elkaar leverde dat een krankzinnig gewemel op van velerlei motiefjes. Vuillard heeft de vreemdsoortigheid hiervan niet alleen opgemerkt maar ook zo raak weergegeven, dat het lijkt of de dametjes in hun gebloemde japonnen zo uit het behang zijn gestapt. Zijn ogenschijnlijke decoratielust heeft dus wel degelijk zin. Evenals Bonnard wordt Vuillard gerekend tot de zogeheten intimisten en deze naam heeft hun vanwege de knusse associaties geen goed gedaan, want door de kunstgeschiedenis worden ze altijd een beetje veronachtzaamd. Toch hebben zij binnenskamers voor heel wat meer revoluties gezorgd dan de grote impressionisten tegen wie ze rebelleerden. Je zou zelfs kunnen stellen dat Vuillards vroegste werk met zijn instinctieve kleurgebruik en zijn forse kleurvlakken vijftien jaar op de Fauves vooruitloopt. Wie dat niet gelooft, kope dit boek.
CM
Aan deze pagina werkten mee: Atte Jongstra, Rob Schouten en Charlotte Mutsaers
Auteursrechtelijk beschermd