Victoriaanse superster
Op 7 september 1838 liep het stoomschip Forfarshire op de klippen van de Farne Islands, Northumberland. Negen van de vierenveertig opvarenden overleefden de schipbreuk, en zij dankten hun redding aan de even lieftallige als dappere dochter van de vuurtorenwachter van Longstone Lighthouse bij Bamburgh. De godvruchtige jongedame - zo wil het de hymne Grace had an English heart waarin ze voortleeft - wist na het horen van de hulpkreten haar vader te bewegen met haar naar het wrak te roeien, iets wat hij zonder haar aandringen te gevaarlijk zou hebben gevonden. Meer nog dan De Daad, die in later jaren vooral in Girties magazines mythische proporties kreeg, was het haar naam, die Grace Darling moet hebben voorbeschikt als Victoriaanse superster, bezongen door Wordsworth en Swinburne, en vaker afgebeeld op chocoladeblikjes, zeepverpakkingen en kop en schotels dan Charles en Di of Andrew en Fergie gezamenlijk. Jessica Mitford, zelf vereerd (na de publikatie van haar furoremakend The American Way of Death) met een goedkoop type doodkist, de ‘Jessica Mitford Casket’, is Grace' volmaakte biografe. Grace had an English Heart; The story of Grace Darling, heroine and Victorian superstar (Viking, 176 p., f 64,30) is een verrukkelijk excentriek verhaal, met heerlijke details als Grace' tot haar voortijdige dood (aan tbc) bewaarde maagdelijkheid, en de onmiskenbare diversiteit in kleurschakeringen van staaltjes van Heur Haar in de collectie van het Grace Darling Museum in Bamburgh. Mitford bewandelt vele zijpaden, zoals de positie van pennyliners ten tijde van de ramp met de Forfarshire, maar doet naar behoren verslag van een bezoek aan het aangrijpendste Grace Darling Memorial, de tombe: een hemelbed, uitgevoerd in portlandsteen, waarop Grace zich uitstrekt met
een roeispaan naast zich. Het oorspronkelijke bouwsel hield niet lang stand, waarop een Amerikaanse collega-vuurtorenwachtersdochter het geld fourneerde voor een reconstructie. In die ‘Heldin van Lime Rock, Newport, Rhode Island’ trof Jessica Mitford een mensenredster wier score aan heldendaden dat van Grace Darling vele malen overtrof. Alleen had de Amerikaanse ‘Grace Darling’ het ongeluk de veel minder appellerende naam van Idawalley Zorada Lewis te dragen, getrouwd te zijn, en vooral dronken zeelui op te vissen, wier dankbaarheid veel minder groot is. Haar roem was derhalve kortstondiger dan die van haar Britse concurrente. Dat die alle stadia doorliep, demonstreert Mitford aan de teneur van de opeenvolgende biografieën: na de heiligverklaring van de negentiende eeuw volgde onvermijdelijk de debunking van de twintigste. Mitfords oordeel over The Maid of the Farnes volgt dat van het liedje van de Beatles over dé Britse mediaster van twintigste-eeuwse megakracht: ‘Her Majesty is a very nice girl,/But she hasn 't got a lot to say.’
DS
De Duitse tekenaar Janssen werd lange tijd geobsedeerd door de achttiende-eeuwse essayist/aforist Georg Christoph Lichtenberg (uit wiens werk vorig jaar bij uitgeverij G.A. van Oorschot een keuze in vertaling verscheen, ‘Donderslagen op muziek’). Janssen liet zich door Lichtenberg inspireren tot een serie aquarellen, die nu zijn uitgegeven in het boek ‘Mit Georg Christoph Lichtenberg’ (Arkana, Steidl Verlag, Göttingen, 234 p., f 65,60). Janssens tekeningen moeten per se niet worden gezien als ondersteunende illustraties van Lichtenbergs teksten, waaruit een keuze in het boek is afgedrukt, maar als op zichzelf staande kunstuitingen, die door het toeval dat sterker is dan hemzelf met Lichtenberg in verbinding staan.
Aan deze pagina werkten mee: Mariëtte Haveman, Judith Staghouwer en Diny Schouten
Auteursrechtelijk beschermd