Mae West als reddingsvest
Een eponiem is een woord ontleend aan iemands naam. Revolvers of geweren worden vaak naar de ontwerpers ervan genoemd; de colt, de mauser, de kalashnikov. Erg opwindend is dit niet, dat wordt het pas wanneer aan de naamgeving ook een aardig verhaal vastzit. Een van de aardigste betreft de sandwich. John Montague, fourth Earl of Sandwich (1718-1792) was een hartstochtelijk gokker. Die hartstocht ging zo ver dat hij het spel niet wilde onderbreken, zelfs niet op lunchtijd. Om toch door te kunnen spelen vroeg hij de ober hem een plak ham tussen twee sneden brood te brengen. Dat is 1762. Aanvankelijk leefde Sandwich ook nog op een ander manier voort: in de Sandwich Islands. In de tijd dat Captain Cook deze eilanden (die nu de Hawaian Eilanden zijn) ontdekte was Sandwich ‘First Lord of the Admiralty’. Cyril Leslie Beeching publiceerde in 1972 een eerste versie van zijn Dictionary of Eponyms. Het is nu herdrukt en aangevuld (Oxford University Press, f 25,90, importeur Van Ditmar). Beeching vat het eponiem soms wel erg ruim op, waardoor ook ‘ismen’ tot eponiem worden verheven, zoals ‘Hobbesianism’ (van de politieke filosoof). Het is verzameling van triviale onschuldige weetjes, zodat men vragen kan stellen als ‘Wat is een Mae West?’. Antwoord: een Mae West is een goed gevuld reddingsvest voor vliegeniers. West gaf als commentaar toen ze hoorde van deze naamgeving: ‘I've been in Who's who and I know what's what, but it's the first time I ever made the dictionary.’ Liefhebbers van de ijslekkernij bekend als de ‘Pêche Melba’ vinden hier het verhaal over Dame Nellie Melba (1861-1931), een Australische sopraan, die op het hoogtepunt van haar roem onaangekondigd een bekend restaurant bezocht en daar een gerecht bestelde dat men niet had. De radeloze chef van het restaurant bedacht toen iets (perziken met ijs) dat zo lekker was
dat Dame Melba haar oorspronkelijke bestelling bereid was te vergeten en er in toestemde dat dit toetje voortaan haar naam zou dragen. De ‘Teddy beer’ zou zijn naam hebben gekregen van de zesentwintigste president van Amerika, Thedodore Roosevelt (1858-1919), maar Beeching slaagt er niet in een ondubbelzinnige verklaring voor het ontstaan te geven, behalve dat Roosevelt een jager was die de beren niet ontzag. Sterker is het onstaan van de ‘grog’, het drankje dat tevoorschijn komt bij griep. Dat komt van Edward (‘Old Grog’) Vemon (1684-1757), een Engelse admiraal. Hij verordonneerde in 1740 dat de rum die zijn manschappen dronken moest worden aangelengd met water, wellicht om overmatige dronkenschap tegen te gaan. Enzovoort: de herkomst van de Bloody Mary, van Bakeliet, de Dikke Bertha, van de guppy, de geigerteller, het begrip ‘eminence grise’, de chesterfield (jas en stoel) de bolhoed, het woord ‘silhouette’, de St. Bernardhond. Snuf, snuf, daar is dit een ideaal woordenboek voor.
JS
Auteursrechtelijk beschermd