Op de voet gevolgd
In ons land zijn volgens een oude VN-stelling geen nieuwe wandelroutes meer te bedenken; daardoor is het onvermijdelijk dat wandelgidsen elkaar doubleren. Als enig voordeel levert dat de kans op een verantwoord vergelijkend warenonderzoek door middel van een proefwandeling. Deze keer: zo'n 14 kilometer van Schoorl naar Petten. Twee recente wandelgidsen beschrijven daar routes.
Het deeltje Noord-Holland van de Elmar Wandelgidsen (f 19,50) noemt Schoorl ‘een plaatsje dat reeds in de 11de eeuw in de annalen van de geschiedenis vermeld wordt’. Wat een stijlbloem. Maar Voetwijzer voor Nederland 4 (Terra, f 14,75) biedt evenmin briljant Nederlands. ‘Over de Schoorlse Zeeweg kom je de dichte bossen tegen.’ De kaarten van het Elmar-boekje zijn de minst bruikbare: het is niet mogelijk om uitsluitend op grond van het kaartje de weg te vinden - dé kwaliteitsmaat voor kaartmateriaal. De Voetwijzer gebruikt zwart-witafdrukken van de topografische kaart (stafkaart), schaal 1 op 50.000. Meestal is dat type goed te gebruiken voor het wandelen; dat blijkt bij het traject in de polders ten noorden van Camperduin. Maar in de duinen bij Schoorl ligt zo'n dicht en kronkelig net van paden dat een aanmerkelijk gedetailleerder kaart nodig is, zeker voor de meer eigenzinnige wandelaar. Dat het beter kan bewijst de wandelkaart Voetspoor nr. 17, Bos en Duin bij Schoorl (uitg. Staatsbosbeheer en ANWB, f 3,-): daar staat alle informatie op die een wandelaar nodig heeft. Het is een rare tekortkoming dat de Voetwijzer bij de informatie over kaarten het Voetspoor vergeet.
De twee wandelgidsen zijn beperkt vergelijkbaar omdat ze een verschillend uitgangspunt hebben. De Voetwijzer bevat ‘8 weekendwandelingen aan de rand van Nederland’; van Schoorl naar Petten, dat is een traject van bijna een dag (door mij gewandeld in ruim drie uur). De Elmar-gids bevat ‘dagtochten’ en bestaande ‘gemarkeerde routes’ die nog korter zijn, altijd met samenvallend begin- en eindpunt. Voor de VN-test vergeleken we daarom twee Elmar-wandelingen met een dagmars van de weekendwandeling Schagen-Petten uit de Voetwijzer. In de duinen scoort de Elmar-gids het beste. De Voetwijzer pakt de Schoorlse Zeeweg, een saai geasfalteerd rijwielpad, terwijl er mooie, zachtere parallelpaden zijn waar fietser en wandelaar elkaar niet dwarszitten. De Elmar-gids gebruikt de betere duinpaden. Origineel zijn die routes overigens niet. Grote delen zijn al jaren keurig gemarkeerd door Staatsbosbeheer. Met behulp van de Voetspoor-kaart zijn ze het beste te volgen.
Voor een ander deel van de routes, tussen Camperduin en Petten, kan de wandelaar beter op de Voetwijzer vertrouwen. Grote trajecten vallen samen, maar er is één ergerlijk verschil. Na de gemeenschappelijke afdeling van de Hondsbossche Zeewering kiest Elmar voor een oninteressante asfaltweg langs een manege terwijl de Voetwijzer een mooi karrespoor opgaat. Dat kronkelt door een verstild landschap aan de rand van een vogelreservaat. Zeker in deze broedtijden is dat het winnende tracé, al was het maar door de in F-16-vlucht op wandelaars neerduikende krijsvogels. Het is trouwens verbazingwekkend dat dit vogelreservaat noch de wandeling voorkomen in het standaardwerk Vogeltochten in de lage landen (uitg. Dwarsstap, 1985). Het Handboek van Natuurmonumenten meldt dat het om een ‘rijk broedgebied’ gaat, onder meer ‘voor kluut, visdiefje, strandplevier en tureluur’. Maar die wijsheid verwierven we pas na thuiskomst. De Voetwijzer verliest weer wat krediet door de routering over een grasdijk in de Harger- en Pettemerpolder. Kennelijk is dat geen openbaar pad; in ieder geval was de dijk met veel prikkeldraad ontoegankelijk gemaakt. Met behulp van eigen ogen en de kaart in de gids was een alternatieve route gelukkig snel gevonden. Eén proefwandeling hoeft natuurlijk niets te zeggen over de kwaliteit van de rest van de gidsjes. Maar wie kwaliteit wil leveren moet dat bij alle routes doen, en daar schort het bij beide aan. Met name van een Voetwijzer valt dat tegen. Die reeks is opgezet vanuit het wandelblad Op lemen voeten dat een reputatie heeft opgebouwd van originaliteit en kwaliteit. Die reputatie weet men dus maar ten dele te handhaven, helaas.
RS
Auteursrechtelijk beschermd