Om de hoek kijken
Het gebeurt bepaald niet iedere dag dat een Nederlandse uitgever zijn memoires publiceert. Dat maakt de verschijning van Een vak vol boeken; Herinneringen aan veertig jaar leven in en om de uitgeverij van Wim Schouten (De Bezige Bij, 267 p., f 34,50) tot een bijzondere gebeurtenis. Schoutens loopbaan als uitgever is nauw verbonden met de zeer bewogen geschiedenis van De Bezige Bij, en daarenboven doen zijn directeursfuncties bij het Kluwer-concern hopen op interessante actuele geschiedschrijving-van-binnenuit. Helaas maakte de overmaat aan verheugenis de deceptie groter: Schoutens veertigjarige ervaringen in ‘het literaire uitgeverswereldje’ - de term valt in Een vak vol boeken zonder ironie - zijn zonder gevolg gebleven voor zijn begrip van stijl, wat merkwaardig is in een vak dat doorgaat voor a gentleman's profession. Genoeglijk babbelt de auteur zijn hele en halve anekdoten uit ‘het uitgeverswereldje’ aan elkaar; de literatuur komt bij Schouten ‘om de hoek kijken’, uitgeverijen komen bij hem ‘als paddestoelen uit de grond’ te voorschijn, en schrijversvoorschotten verdwijnen in een ‘niet te dempen put van alcoholverbruik’. Dat zou allemaal nog de charme van het naïeve kunnen hebben. Zulke toegeeflijkheid valt echter niet op te brengen tegenover Schoutens volstrekte gebrek aan terughoudendheid waar het de privé-levens van anderen betreft. Er is in zijn verhaal geen aanwijsbare noodzaak om de tragedie-Bloemena zo breed uit te meten als hij doet; de gretigheid waarmee ook andere tragedies van ‘zeer goede vrienden’ worden verhaald, overtuigt weinig van het geclaimde diepe leedwezen. Pikant is Schoutens versie van de afwijzing van W.F. Hermans' De tranen der acacia's door de directie van De Bezige Bij, die toen nog gevormd werd door het driemanschap Charles
van Blommestein, Geert Lubberhuizen en Wim Schouten. Volgens Schouten waren het ‘zakelijke’ motieven die De Bezige Bij deden terugdeinzen, nadat met Hermans geen akkoord kon worden bereikt over ‘een zekere beperking, zowel wat betreft de omvang van de roman als het gebruik van een niet altijd even dringende terminologie’. Schoutens versie komt ongeveer overeen met die van Richter Roegholt in De geschiedenis van De Bezige Bij 1942-1972, alleen ontbreekt eraan dat de directie, ter verantwoording geroepen door de Algemene Ledenvergadering van de ‘Coöperatieve Vereniging De Bezige Bij’, aantoonbaar onjuist beweerde dat Hermans voor de uiteindelijke publikatie door Van Oorschot die ‘noodzakelijke veranderingen’ wél had aangebracht. Schoutens mea culpa (‘Het hoeft geen betoog, wij hadden het boek zonder meer moeten aannemen. Maar dat is een oordeel van vandaag.’) zou een gunstiger indruk hebben gemaakt als ook dat leugentje erin betrokken was.
DS
Nu ook dagbladen de charme van kleur hebben ontdekt wordt het vormgeven van een krant een speciale lust. Dat blijkt uit The Best of Newspaper Design, een boek met honderden pagina's hoger gefröbel: pagina's uit The New York Times, The Washington Post, Chicago Tribune, Los Angeles Times en vele anderen. In het bijzonder wordt veel werk gemaakt van de bijlagen, zoals bovenstaande kunstbijlage van The Washington Times. The Best of Newspaper Design is uitgegeven door PBC International en wordt geïmporteerd door Van Ditmar, f 110,-.
Auteursrechtelijk beschermd