Als God de vader
‘Vraag Mr. Bernard Shaw niet om geld. Hij heeft niet genoeg geld om zijn vele lezers die in nood zijn te helpen. Hij kan voor u schrijven, maar u niet financieren.’ Dit was niet het antwoord dat Shaw aan één van zijn lezers stuurde als reactie op een verzoek om financiële hulp, het was een standaardantwoord omdat hem zo'n verzoek wel vaker bereikte. Er wordt in onze tijd wel geklaagd over de cultus rond schrijvers en hun werk, dat is nog niets vergeleken bij de respons die een schrijver als Shaw kreeg op wat hij schreef en deed. Wat Shaw zoal voor post kreeg is te lezen in Dear Mr Shaw, Selections from Bernard Shaw's Postbag door Vivian Elliot (Bloomsbury, 376 p., f 61,30, importeur Nilsson & Lamm). De diversiteit van wat Shaw wist op te roepen is zo groot dat Elliot haar bloemlezing in afdelingen heeft opgedeeld: mensen die om handtekeningen vragen, mensen die manuscripten en boeken sturen voor commentaar, mensen die advies vragen omtrent hun gezondheid, mensen die cadeaus sturen, uitnodigingen om te komen logeren, dames die hun liefde betuigen, dames die kilometers op de fiets naar zijn huis rijden om een glimp van hem op te vangen, huwelijksaanzoeken, bezoekers van allerlei aard, en van over de hele wereld, beroemde en invloedrijke mensen die zich willen laven aan zijn wijsheid (Nehroe). Voor al deze aanslagen op zijn routine had Shaw speciale kaarten die terug werden gestuurd: voor het weigeren van inleidingen, voor het beantwoorden van brieven, voor mensen die zijn handtekeningen willen hebben om die onmiddellijk te gelde te maken, voor het weigeren zitting te nemen in comités, voor het geven van lezingen. Hij had voor deze afwimpel-werkzaamheden gedurende dertig jaar een secretaresse. Hij beantwoordde niettemin nog een groot deel van zijn post, en niet zelden met knarsend genoegen. Dames schrikte hij af door van zichzelf een monster te maken (‘I am a fiend, delighting
in vivisectional cruelties, as indicated by the corners of my mouth’), maar een geschenk dat hij op dat moment goed kon gebruiken, sloeg hij niet af, zoals de sjaal die een bewonderaarster hem stuurt waarin te veel groen zat: of ze er niet een kon breien met wat meer blauw. Dear Mr Shaw is een verbazingwekkend boek - er zijn zelfs dames die hem nederig een paar sokken sturen en vragen of hij niet ook een paar handschoenen wil. Er staat ook een foto in het boek gemaakt op het moment dat de postbode de post aflevert: een hoeveelheid alsof het om een firma gaat, de firma Shaw, in Literatuur. Met zo'n boek wordt het maar al te begrijpelijk waarom er zo naar de volgend jaar te verschijnen biografie van Michael Holroyd wordt uitgekeken.
CP
Auteursrechtelijk beschermd