Onzekerheid als fundament
Het stadion van Wimbledon door Daniele Del Giudice Vertaling: Anneke van Ammelrooy Uitgever: De Arbeiderspers, 166 p., f 29,50
Eric Gobbers
Deze debuutroman uit 1983 van een jong Italiaans schrijver is een van de meest markante voorbeelden van een fundamentele verandering die zich sinds het begin van de jaren tachtig manifesteert in het Italiaanse culturele klimaat. Het ter discussie stellen van sterke en in wezen geruststellende systemen als het marxisme en de psychoanalyse heeft zich in Italië later voorgedaan dan in andere Westeuropese landen en dat tijdsverschil heeft ervoor gezorgd dat de waardencrisis die zich ontwikkelde een ietwat andere vorm aannam dan bijvoorbeeld in Frankrijk of Nederland.
‘Een hele reeks problemen is afgesloten, we kunnen nu nieuwe vragen beginnen te stellen over onze eigen tijd,’ zegt Del Giudice in een recent interview en hij legt er de nadruk op dat de literatuur rekening moet houden met moderne uitdrukkingsvormen als film, televisie, dagbladen, met dien verstande dat men met het literaire genre dingen kan uitdrukken waartoe die andere media niet in staat zijn.
Het Stadion van Wimbledon is het verslag van de zoektocht die een schrijver in spe onderneemt om te weten te komen waarom een spilfiguur uit het Italiaanse culturele leven die gepassioneerd werd door al wat met literatuur te maken heeft er nooit toe gekomen is zelf te schrijven. De vragen die Del Giudice in deze roman stelt zijn nog altijd dezelfde als die welke schrijvers, critici en lezers al eeuwen bezighouden: wat is de verhouding tussen leven en literatuur, of wat is de realiteit en hoe geeft men die weer, maar die geijkte vragen worden wel op een zeer vreemde manier gesteld of beter: niet gesteld. Het hele boek staat zo in het teken van wat Calvino noemde ‘een negatieve definitie van de onherleidbare kern van de subjectiviteit, met andere woorden van zichzelf’. De brokjes informatie die de ik-figuur bij de stokoude getuigen van een voorbije literaire periode bijeenscharrelt, maken het mysterie van de niet-schrijver ‘Bobi’ Bazlen alleen maar groter en hij verliest er al snel zijn belangstelling voor.
De onzekerheid als fundament van een wereld waar de (valse) bodem is uitgevallen vormt de kern van het boek van Daniele Del Giudice. ‘Ik heb het gevoel dat ik de weg afleg die ligt tussen papieren ervaring, hoewel ik niet weet wat voor weg dat is,’ merkt de ik-figuur op over zijn gedeconstrueerde bildungsverhaal en naarmate hij meer en meer evolueert naar een positie van lucide twijfel van waaruit hij zal gaan schrijven, komt hij steeds sterker tot het inzicht (en dat via mooie, bijna aforistische passages) dat de antwoorden die hij aanvankelijk op zijn vragen verwachtte nog niet bestaan omdat de oude vormen waarin ze meestal gegoten worden samen met het verlopen tijdperk voorbijgestreefd zijn. De schrijver staat ‘vastbesloten en onzeker’ aan het begin en schrijft zijn eerste woorden waar er zovele andere zouden kunnen staan, maar ook helemaal geen. ■
Auteursrechtelijk beschermd