Vrij Nederland. Boekenbijlage 1987

Bedrieglijk echt

't Is vol van schatten hier: dat is de titel van de permanente tentoonstelling in het Letterkundig Museum in Den Haag en van de begeleidende catalogus. Expositie en catalogus mogen dan vol van schatten zijn, het museum heeft er nog veel meer die níét getoond kunnen worden. Dat probleem probeert het te ondervangen door tal van uitgaven: het tijdschrift in boekvorm Achter het boek, het tijdschrift Juffrouw Ida, schrijversprentenboeken, ansichtkaarten en een serie facsimile's, steeds in sets van vijf.

In de facsimile-reeks is nu de vierde set verschenen. Voor de nummers 16 tot en met 20 koos men voor het eerst geen gedichten maar vier romans en één toneelstuk: Op Hoop van Zegen van Herman Heijermans, Van Oude Menschen, de Dingen die Voorbij gaan van Louis Couperus, Merijntje Gijzens jeugd, I. Het verraad van A.M. de Jong, Fratilamur van Arthur van Schendel en Noorderlicht van F. Bordewijk. Van deze titels is de eerste bladzijde van het nethandschrift afgedrukt, met uitzondering van Noorderlicht, waarvan het begin van het derde hoofdstuk werd gekozen. De reden daarvoor is waarschijnlijk dat Bordewijk zelf, achteraf, het begin van die roman nogal zwak vond: ‘Het is te dik, het begin is te lang, dat is een hele inleiding die sterk verkort had moeten worden. Maar het tweede en vooral het dérde hoofdstuk (...), die zijn werkelijk heel goed. Inderdaad, dat durf ik gerust van Bordewijk te zeggen, die zijn heel goed (...) Het derde boek is het hoogtepunt,’ zei hij in 1962 tegen Nol Gregoor.

De facsimile's zijn nauwelijks van hun originelen te onderscheiden. Ze zijn, in kleur, op ware grootte afgedrukt, zodat het formaat van ieder nummer verschillend is. Aan de kwaliteit van de foto's is veel zorg besteed. De vliegepoepjes, vetvlekken, vergelingen en doorgedrukte Museumstempels op de achterzijde zien er bedrieglijk echt uit; de inkt lijkt nog nat.

De facsimile's zijn gestoken in een omslag waarop een transcriptie en een korte literair-historische toelichting (met gegevens over herkomst, datering en secundaire literatuur) zijn te vinden. De reeks is te bestellen door f 25, - over te maken op postrekening 494619 t.n.v. Penn. Nederlands Letterkundig Museum, onder vermelding van ‘4e facs. reeks’.

GM