De man als lustobject
Halve stellingname over de seksuele revolutie
De onvoltooide revolutie De feminisatie van sex door B. Ehrenreich, E. Hess en G. Jacobs Vertaling: May van Sligter Uitgever: Veen, 176 p., f 24,90
Liesbeth Koenen
Het verhaal wil dat de Beatles-mania-meisjes indertijd letterlijk orgiastische genoegens beleefden aan hun hysterische gegil. Ik weet niet of dat waar is, ik heb het niemand ooit horen toegeven. In het boek De onvoltooide revolutie wordt er in ieder geval niet over gerept, terwijl de dames Ehrenreich, Hess en Jacobs de seksuele revolutie waarop de titel slaat wel laten beginnen bij diezelfde Beatles-mania. Immers, toen was er voor het eerst massaal sprake van de man (zelfs vier mannen samen) als lustobject. Wat begonnen was bij Elvis met zijn pelvis nam in het Beatles-tijdperk zulke gigantische vormen aan dat daarmee volgens de schrijfsters een echte omwenteling werd ingezet.
Een interessant vertrekpunt voor een boek dat de seksuele revolutie en wat daar zoal mee samenhangt op een rijtje wil zetten. De stelling die volgens de inleiding aan de hand van die geschiedenis verdedigd wordt, komt ongeveer hierop neer: de seksuele houding en het seksuele gedrag van vrouwen zijn de afgelopen decennia vrij sterk veranderd, maar die van mannen niet. Tot dusver is die hele revolutie dus meer iets van vrouwen geweest, ondanks het feit dat dat niet overeenkomt met het algemeen heersende idee. Het beeld dat het grote publiek van de seksuele revolutie heeft, wordt nog steeds sterk bepaald door pornowinkels voor mannen, een blad als Playboy en de bijbehorende Hugh Hefner met zijn bunnies. De revolutie is dus nog niet voltooid.
Een stelling die moeilijk in haar geheel te verdedigen is. De zwakke schakel kan iedereen meteen zien zitten: als seks plezier voor twee is, hoe kan dan de ene partij zich ineens heel anders gaan gedragen zonder dat dat effect heeft op de ander? Want het boek gaat over de bedverhouding man-vrouw. Masturbatie en homoseksualiteit komen maar zijdelings ter sprake. In een echte revolutie moet er natuurlijk voor alle partijen het nodige veranderen. Dat is bij de seksuele revolutie ook gebeurd, lijkt me. Iets anders is dat niet iedere verandering een verbetering hoeft in te houden, en dat is het misschien wat de schrijfsters van De onvoltooide revolutie willen beweren, want ze komen eigenlijk nergens werkelijk to the point. Alleen voor de pret met iemand naar bed blijkt in de praktijk niet altijd even gemakkelijk of prettig. Maar waarom niet?
Een zijdelings antwoord op die vraag wordt pas aan het eind van het boek geformuleerd. Daarvoor krijgen we eigenlijk niet meer te lezen dan een lange aaneenschakeling van anekdotes en citaten uit boeken, tijdschriftartikelen en interviews, met af en toe een los zinnetje weinig diepgravend commentaar. De conclusie die Ehrenreich, Hess en Jacobs tenslotte aan hun verhaal verbinden is dat vrouwen hun seksuele revolutie niet voldoende opeisen. We mogen er trots op zijn dat ‘we de oude definitie van seks als een lichamelijke activiteit hebben bestreden’. Seks is niet langer ‘een drama voor twee personen met voorspel en gemeenschap en met als hoogtepunt een orgasme van de man’. Dat mogen we hopen ja, maar de huidige ‘bredere, speelsere opvatting van seks die meer in overeenstemming is met de grotere erotische mogelijkheden van vrouwen en die meer respect toont voor de behoeften van vrouwen’ heeft toch nog steeds niet voor iedereen het gewenste effect. De reden: angst.
Mannen zijn bang voor vrouwen die onafhankelijk zijn, vrouwen zijn bang hun afhankelijkheid te verliezen. Anders gezegd: alle partijen moeten wennen aan de revolutie, die niet goed los te zien is van de emancipatie van vrouwen op andere terreinen. Ik denk dat dat waar is, maar waarom roept dit boek dan toch zo vaak wrevel op? Waarschijnlijk omdat we deze conclusie pas helemaal aan het eind lezen. En zij komt een beetje uit de lucht vallen na dat samenraapsel van verhalen, beschrijvingen, enquêtes en aanhalingen waarvan de bedoeling lang niet altijd thuis te brengen is.
Een voorbeeld: wat vinden de schrijfsters nou van het idee dat de pil ervoor gezorgd heeft dat vrouwen, omdat ze toch niet meer zwanger konden worden, ineens maar met iedereen het bed in doken, ook als ze dat helemaal niet wilden? Je hoort die redenering vaker, maar begrijpen doe ik hem niet. Je zal toch wel gek zijn om met iemand in bed te stappen alleen omdat
Vervolg op pagina 16
Auteursrechtelijk beschermd