Censuur
Het Londense tijdschrift Index on censorship verkeert in financiële moeilijkheden. Het afgelopen boekjaar werd afgesloten met een tekort van 60.000 pond en voor het komend jaar moet er opnieuw 220.000 pond gevonden worden. Het gros daarvan is al bijeen, er resteert 60.000. Daarvoor onderhandelen hoofdredacteur George Theiner en zijn rechterhand Philip Spender op dit moment met enkele stichtingen in Groot-Brittannië en de Verenigde Staten. Ze twijfelen er niet aan dat het geld er dit jaar komt. De vraag is alleen: hoe verder in de komende jaren? De oorzaak van het tekort is dezelfde als altijd: stijgende uitgaven en gelijk blijvende inkomsten. Die stijging van uitgaven is - afgezien van de voor de hand liggende redenen als papier- en drukkosten - ook een gevolg van een groeiend aantal ‘gratis exemplaren’ dat nodig is voor schrijvers en intellectuelen in de Derde Wereld. Voor hen en over hen maakt Index immers het gros van de artikelen. Maar zij zijn eveneens degenen die een Europees tijdschrift moeilijk kunnen betalen. Vandaar de suggestie van Philip Spender aan individuele personen die Index een handje willen helpen: neem een adoptieabonnement.
Relatief gezien loopt Index met zijn 142 abonnees in Nederland goed. Dat is mede de verdienste van de Stichting Literaire Activiteiten Amsterdam die zich met name een tweetal jaren geleden druk maakte voor het tijdschrift. In Europa hebben alleen Noorwegen en natuurlijk Engeland meer inschrijvingen: respectievelijk 191 en 1000. Frankrijk heeft er 80. Duitsland 83, Italië 17, Spanje 10, Zweden 83, Zwitserland 35. De Verenigde Staten hebben tot slot iets minder abonnees dan Engeland: 938. De rest van de totale oplage van 5000 gaat naar de Derde Wereld en de losse verkoop.
Door alle depolitisering in het laatste decennium bekijkt Index literatuur vanuit een optiek die weinig in trek is: censuur. Maar treurig genoeg heeft altijd nog meer dan de helft van de schrijvers en intellectuelen direct met dit fenomeen te maken. Literatuur uit Tsjechoslowakije, Syrië, Turkije, Polen en Vietnam (alle behandeld in het laatste - juni - nummer) is niet te begrijpen als het politieke fenomeen ‘censuur’ verwaarloosd wordt. (Index on Censorship, 39c Highbury Place, London N5 1QP. tel. 09 44 13590161. 17 pond per jaar).
CvdH
Auteursrechtelijk beschermd