Baudelaire
Vervolg van pagina 11
jambische Nederlandse equivalent heeft gekozen, in de meeste gevallen zonder cesuur, maar wel met behoud van het rijm. Versvorm en rijm hebben ook deze vertaler gedwongen de door Baudelaire berekende en beproefde volgorde van de woorden te verbreken (waartoe overigens ook de van het Frans afwijkende zinsbouw van het Nederlands hem al noopte) en nieuwe constellaties te zoeken, oplossingen te bedenken die aan de oorspronkelijke betekenis weliswaar niet veel afdoen, maar waarin de muzikaliteit, de moeilijk definieerbare maar voortdurend waarneembare ‘sfeer’ van het origineel (het samenstel van woorden waardoor een ‘mededeling’ ‘poëzie’ wordt) verloren zijn gegaan. Ik zou Hoosemans' vertalingen woord voor woord, regel voor regel moeten nagaan om de verschillen in zeggingskracht tussen origineel en vertaling aan te tonen. Ik moet mij tot een enkel voorbeeld bepalen dat, naar mijn oordeel, representatief is voor het geheel. Het is het eerste kwatrijn van het sonnet Une nuit..., waarvan ik zowel de oorspronkelijke tekst als de vertaling geef.
Une nuit que j'étais près d'une affreuse Juive,
Comme au long d'un cadavre un cadavre étendu,
Je me pris à songer près de ce corps vendu
A la triste beauté dont mon désir se prive.
Bij een afgrijselijke Jodin, op een nacht,
als een kadaver naast een ander uitgestrekt,
werd naast dit veile lijf in mij 't idee gewekt
van door mijn hart verzaakte vreugdeloze pracht.
Zo gaat het natuurlijk niet. Maar hoe gaat het dan? Ik zou het niet weten. Ik denk dat Baudelaires poëzie onvertaalbaar is, evenals die van Poesjkin en Goethe. Ik kan mij nog net voorstellen dat een begaafde vertaler een prozavertaling van Les fleurs du mal zou maken, waarin de Franse tekst zoveel mogelijk op de voet wordt gevolgd en waarin misschien, behalve de betekenis van de woorden, ook iets van hun geheimzinnige muzikale kracht behouden is gebleven.
■
Auteursrechtelijk beschermd