Vrij Nederland. Boekenbijlage 1986

[p. 19]

David Bowie
Vervolg van pagina 17

tevens zelden verrassend en af en toe zelfs dilettanterig; alles is ‘astonishing’, ‘fabulous’ en ‘hypnotic’ - maar dat is de liefhebbers reeds bekend.

Zowel het werk van Jerry Hopkins als dat van Peter en Leni Gillman konden mijn toets aangaande het signaleren van Bowies kortstondige voorliefde voor het fascisme wél ruimschoots doorstaan. Beide biografieën geven hiervan een volledig en zakelijk verslag, waarbij het echtpaar Gillman in hun Alias David Bowie ook ingaat op diens schuldbetuigingen nadien, gedaan zowel in songteksten (onder andere in het liedje It's no game) alsook in interviews. Verrassend is dat zij verderop in hun boek deze boetedoening niet voetstoots aanvaarden want, dat moge duidelijk zijn, David Bowie beweert wel meer dingen, om deze later weer met klem te ontkrachten, waarbij het in het ongewisse blijft of nu de bewering dan wel de ontkenning ervan op waarheid berust. Het beste voorbeeld hiervan is zijn houding tegenover zijn seksuele geaardheid. In het begin van zijn loopbaan, ten tijde van de androgyne Ziggy Stardust, zat Bowie als het ware te wachten op de gelegenheid om journalisten op de hoogte te brengen van zijn biseksualiteit, een voor die tijd baanbrekende ontboezeming. En sindsdien heeft hij nooit enige twijfel over zijn tweeledige interesse laten bestaan, een houding waarin zijn toenmalige echtgenote, Angie, hem van harte steunde. De jaren tachtig luidde Bowie echter in met te zeggen dat zijn grootste fout en leugen is geweest het onthullen van zijn liefde voor mannen, en vanaf dat ogenblik zijn zijn teksten, videoclips en optredens verstoken van iedere denkbare verwijzing naar biseksualiteit, sterker nog, het haast maniakaal heterogedrag plus zijn no-nonsense-muziek van de laatste jaren bracht een Amerikaanse homokrant ertoe de oude voorvechter van seksueel liberalisme uit te roepen tot de meest homofobe ster van het jaar 1985.

Postmodernist

Met dit soort inconsequenties heeft men te maken bij het schrijven van een Bowie-biografie, en in Alias David Bowie komen de schrijvers desondanks tot een consistent en overtuigend portret. Het leven van David Bowie is rijk aan dramatiek; de huwelijksjaren met Angela Barnett (Angie) verliepen op zijn zachtst gezegd hectisch; halfbroer Terry, met wie David het in zijn jeugdjaren goed kon vinden, kwam te lijden aan schizofrenie (Aladdin Sane = a lad insane?) en pleegde kortgeleden zelfmoord, en op jonge leeftijd raakte David smoorverliefd op ene Hermione Farthingale - zij is zo'n beetje wat Elisa Schlésinger voor Gustave Flaubert was, een kortstondig bezeten schone die door de jaren heen is verworden tot een verafgode fantasmagorie.

De stroom literatuur over deze onvervalste popgrootheid is nog lang niet ten einde, dunkt mij, daartoe nodigt diens oeuvre te zeer uit tot interpretatie en hypothesevorming. Zo kan ik mij bijvoorbeeld voorstellen dat iemand in de nabije toekomst op de proppen komt met een gewichtige studie over David Bowie als postmodernist. Zowel de ongrijpbaarheid waarmee Bowie zich manifesteert alsook het caleidoscopisch samenstel van verwijzingen naar andere kunstenaars en hun maaksels en bijbehorende intertekstuele grappen en spiegelingen zijn immers in het oog springende kenmerken van het postmodernisme. Wie echter niet meer wenst dan een snel lezende levensschets van het idool kan terecht bij het vrij volledige, maar van iedere pretentie gespeende boekje van Jerry Hopkins, simpelweg David Bowie geheten. Belangrijkste nadeel ervan is dat het bij vlagen op een verbluffend kinderachtige wijze is geschreven. Voor wie op zoek is naar méér is er Alias David Bowie, het tot nog toe informatiefste en ook sympathiekste werk over Bowie. Aan het begin van hun biografie schrijven Peter en Leni Gillman bijna beschroomd dat zij een brief hebben ontvangen van Bowies naaste medewerkster, waarin viel te lezen dat hun studie ‘a little more mature’ is dan al die andere boeken. Het staat er heel bescheiden in hun inleiding, maar het klopt wel.

■