[Stephen Spender - vervolg van pagina 13]
Vindt u de toename van agressie onder de jongeren alarmerend?
‘Dat is zo'n weids onderwerp dat ik er niet graag over praat. De jongeren beseffen dat ze in een wereld leven die door machtspolitiek wordt beheerst wat problemen heeft opgeleverd die onoplosbaar zijn. Ze vermoeden dat ze nooit een baan zullen krijgen en daarin hebben ze waarschijnlijk groot gelijk. Wat we nu hebben is destructieve vrije tijd en dat betekent pornografie, drugs enzovoort. Er is een soort vacuüm ontstaan. We zouden de werklozen moeten leren beschouwen als een maatschappelijke klasse die zijn vrije tijd productief moet leren gebruiken en niemand heeft daar nog over nagedacht. De reusachtige groei van de universiteiten betekent voornamelijk dat ze de werklozen wat te doen geven en zo stellen ze het probleem een poosje uit en dat leidt ook weer tot verslechtering van de universiteiten.’
Ik vind wat u over Francis Bacon schrijft erg treffend.
‘Ik vermoed dat Francis Bacon een volstrekt desperate kijk heeft op het leven en daarnaast is hij op en top een gentleman. Hij is buitengewoon beleefd, buitengewoon aangenaam gezelschap, maar hij is ook een volstrekte solitair. Hij woont helemaal alleen. Hij doet me altijd denken aan een regel uit Baudelaire: “le roi sauvage d'un pays pluvieux”.’ (Waarschijnlijk denkt Spender hier aan de eerste regel van ‘Spleen’ waarin geen ‘sauvage’ voorkomt: ‘Jë suis comme le roi d'un pays pluvieux.’) ‘Bij al zijn beleefdheid en hoffelijkheid is er altijd die barbaarse visie die iedereen op een afstand houdt, ook al houden de mensen van hem. Ik vermoed dat hij in de grond onzeker is, want zijn visie is zo anders, zo uniek dat iedereen op een gegeven moment zou kunnen weigeren om het zo te zien. Een kunstenaar is tenslotte in zekere zin een hypnotiseur en als de mensen eenvoudig weigeren om zich te laten hypnotiseren zou het er niet best voor hem uitzien. Ik vind hem een genie, een zeer groot schilder...’
Kunt u ook nog iets vertellen over uw tocht door China met David Hockney?
‘Daarvan heb ik genoten. David is een van mijn beste vrienden. Hij is altijd vrolijk en vol nieuwe ideeën. Hij praat wel een beetje in monologen en leest je graag de les over wat hij net bedacht heeft, wat hij met fotografie gaat doen en zo, maar wat hij zegt is altijd boeiend en daarom ben ik graag in zijn buurt. Het was natuurlijk erg vermoeiend, want we hadden maar drie weken en we moesten allebei hard werken, maar het heeft een grote indruk op ons gemaakt. We konden het erg goed met de Chinezen vinden, het landschap is prachtig en de reis heeft veel invloed op David gehad. Hij heeft veel meer oog voor de Chinese kunst gekregen...’
Auteursrechtelijk beschermd