Wereldbibliotheek
vervolg van pagina 10
Schilt wijst er op dat de heruitgaven van Goethes Faust en vier klassieke beschouwingen van Freud de omzetten deden verdrievoudigen. De nieuwe titel Het huis met de geesten van Isabel Allende haalde onlangs zowaar de boekentoptien. Grafisch ontwerper Joost van de Woestijne maakte een serie-ontwerp voor nieuwe uitgaven van de Wereldbibliotheek. Ze zien er inderdaad schitterend uit, maar goedkoop is f 34,50 voor de honderdzesenzeventig pagina's goede lectuur van De katachtigen wilden we verbranden van de Oostduitse schrijver Franz Fühmann niet meer.
Guido van Suchtelen, die van 1943 tot 1975 redacteur van de Wereldbibliotheek was, ontkent dat de vereniging als een soort molensteen het bedrijf naar de ondergang heeft getrokken. De vereniging stond los van de uitgeverij, al waren er natuurlijk wel intensieve contacten. Van Suchtelen denkt dat de eigen drukkerij een veel grotere verliespost is geweest: ‘Het machinepark was na 1945 verouderd. Eigenlijk had het hele kapitaal van de uitgeverij daar in gestoken moeten worden. Wat ons aanvankelijk heeft geholpen, bleek een element van de ondergang te zijn.’ Toen de drukkerij in 1960 werd gesloten, was dat een wijs besluit: elders viel sneller, mooier en vooral goedkoper te produceren.
Een ander aspect dat debet was aan de verwording van de Wereldbibliotheek was volgens Van Suchtelen de ‘Koude Oorlog’. Hij werd in 1956, daags na het Russische optreden in Hongarije, bij directeur Winterink ontboden, die een schriftelijke verklaring eiste waarin Van Suchtelen zich distantieerde van de communistische partij in Nederland. De redacteur weigerde, omdat hij vond dat zijn functioneren niets met zijn politieke denkbeelden te maken had. Maar Victor van Vriesland, die als adviseur aan de uitgeverij was verbonden, kreeg wegens zijn linkse denkbeelden zijn congé. De werken van de communist Brecht, waarvan een vertaling op stapel stond, mocht de Wereldbibliotheek niet meer uitgeven. Heinrich Mann, Theun de Vries en Jan Romein werden op last van de directie uit de fondslijst geschrapt. Guido van Suchtelen bespeurt parallellen tussen het debâcle van Walden, Het Vrije Volk en de Wereldbibliotheek: ‘Als ze te groot en te machtig worden grijpt de reactie in en is het afgelopen.
■
Auteursrechtelijk beschermd