Vrij Nederland. Boekenbijlage 1985

S.A. Luria
vervolg van pagina 8

als intellectuele onderneming; tegelijkertijd is het een verslag van een persoonlijke ontwikkeling. Luria probeert inzicht te krijgen in de motieven waardoor hij op verschillende momenten in zijn leven geleid werd. De onderzoeker onderzoekt zichzelf; hij probeert rekenschap van eigen doen en laten af te leggen, zonder zichzelf daarbij al te veel te bedriegen.

Het laatste hoofdstuk bevatte voor mij een grote verrassing. In dat hoofdstuk beschrijft Luria zijn emotionele ontwikkeling. Hij vertelt onder meer dat hij drie decennia lang te lijden heeft gehad van regelmatig terugkerende depressies. Op zichzelf is die mededeling al verrassend, want ik had uit de voorafgaande hoofdstukken een ander beeld van Luria opgebouwd. Na de mededeling over de depressies volgt een tirade, gericht tegen psychotherapeuten. Jarenlang is Luria behandeld geweest met verschillende vormen van psychotherapie, ‘van Freudiaanse psychoanalyse tot minder orthodoxe behandelingsmethoden.’ Het hielp allemaal geen steek: ‘Alleen mijn ellende en het gevoel dat ik de plicht had me te laten behandelen kunnen verklaren dat ik het zo lang heb volgehouden.’ Pas de laatste jaren gaat het beter. Toen werd Luria eindelijk met de juiste doses antidepressiva en met lithium behandeld. Luria maakt zich boos op al die domme psychiaters en psychologen die hem niet eerder goede medicijnen hebben gegeven. Het boek bevat aan het slot dus ook een duidelijke waarschuwing tegen psychotherapie.

Maar daarmee is het laatste woord over die inadequate psychotherapie nog niet gezegd. Het lijkt namelijk alsof die foute behandelingen voor Luria een positief neveneffect hebben gehad. Zijn boek toont namelijk dat hij zeer goed heeft geleerd om op zoek te gaan naar eigen motieven; ook heeft Luria geleerd om zijn activiteiten in termen van een persoonlijke ontwikkeling te beschrijven. Waar heeft Luria dat allemaal zo goed geleerd? Op die vraag geeft hij zelf geen antwoord. Ik denk dat Luria's karakteranalyse een bijwerking is van die vervloekte psychotherapieën.

■