Karel van het Reve
Vervolg van pagina 6
de verzekering dat alles wat nu komt gelogen is.’ Ik kan hem echter verzekeren dat er bijzonder veel literatuur bestaat die de echt-gebeurd-suggestie bewust relativeert (Gerrit Krol bijvoorbeeld) of, onder verwijzing naar Brechts theorie van de Verfremdung, juist ter discussie stelt (Louis Paul Boon), maar dat zijn nu juist de boeken die Van het Reve niet leest, vermoed ik.
Alleen Dorknoper kan bezwaar hebben tegen een verhaal dat leesbaar is, maar als leesbaarheid het einddoel wordt ten koste van de inhoud, als die gedegradeerd wordt tot het vluchtige aanstippen van interessante kwesties, snelle, maar haperende redeneringen, vluchtige signalementen van gelezen boeken, dan haak ik af. Ik vind dat te veel van de stukken van Karel van het Reve verdampen onder de zon van zijn leesbaarheid. Een vergelijking met de televisie dringt zich op. Ook daar heerst de rotsvaste overtuiging dat het er in de eerste plaats om gaat te amuseren, met alle bekende gevolgen van dien. Waarschijnlijk geef ik nu een te negatief beeld van Van het Reve. De zucht tot behagen, de aanvechtbare redeneertrant overwoekeren zijn werk geenszins. Als je de irritatie daaromtrent opzij zet, valt er voldoende te genieten, maar veel van de inhoud van zijn vaak toch lange stukken beklijft niet en daarom vind ik dat ze de signatuur hebben van de gemiddelde column, een kwalificatie die Van het Reve wel zal bevallen: ‘Wie in Nederland op het ogenblik schrijven wil leren, en ook wie denken wil leren, kan geloof ik beter bij de columnisten terecht dan bij de auteurs van lange stukken.’ Ik weet het niet: ik vind de inhoud van de meeste columns maar gekakel - een opgezet keeltje over elk onderwerp - en sluit niet uit dat potentiële auteurs van langere stukken daardoor ontmoedigd worden. Er zijn natuurlijk uitzonderingen en ik hoop maar dat Van het Reve die bedoelt.
Om het schrijven te leren, kun je heel goed bij hem terecht, maar mijn denken scherp ik liever aan onleesbare auteurs als Adorno of, veel leesbaarder overigens. Peter Sloterdijk. Ook ben ik van plan Schopenhauer eens in het Duits te gaan lezen, daartoe aangezet door Karel van het Reve en dat is toch weer mooi van hem. Ik bemerk nu, op de valreep, dat ik niets over zijn rabiate anticommunisme heb gezegd - een freudiaanse omisssie?
■
Auteursrechtelijk beschermd