De Vorsterman Bijbel

[p. E2r]

[afbeelding]

1

AEngesien datter veel benerst hebben, om te schicken die vercondingen, van dien dingen die onder ons veruult zijn,

2

ghelijc ons hebben te kennen gegeuen die ghene diet van beginsele self hebben gesien, ende dienaers hebben geweest des sermoens,

3

soe heeft mi goet gedunct, als dat ic alle dese dingen doergesocht hebbende met veel neersticheit, daer na v mijn alderbeste Theophile soude scriuen,

4

op dat ghi moecht weten die waerheyt dier woorden, vanden welcken ghi geleert zijt.

§ Hier beghint dat Euangelium van Sinte Lucas.

§ Dat eerste Capittel.

5

⁺HEt heeft geweest inden dagen Herodis des conincx van Iudea, een priester genaemt Zacharias, vande behoorte van Abia. Ende zijn wijf was vanden dochteren Aaron, ende haeren naem was Elizabeth.

+ A

6

Si waren beyde rechtueerdich, voor God voortgaende in allen geboden, ende rechtueerdichmakinge des Heeren sonder beclach.

7

Ende haer en was gheen sone, ouermits dat Elisabeth was onuruchtbaer, ende beyde waren gecomen tot haeren dagen.

8

Het is geschiet doen Zacharias gebruken soude zijn priesterscap voor God, inde ordinancie zijns behoorts

9

nade gewoente zijns priesterscaps dattet lot geuallen is op hem, dat hi ontsteken soude den rooc, naeder tijt dat hi was ingegaen, inden tempel des Heeren.

10

Ende alle de menichte des volcx was buyten biddende, inden tijt des wierocs.

11

Die Engel des Heeren heeft hem gheopenbaert, staende aende rechter hant vanden outaer des wieroocs.

12

Ende Zacharias siende hem, wert zeer beroert ende vreese is geuallen op hem.

13

⁺Ende die engel [kolom] heeft geseyt tot hem, Zacharia, en wilt niet vreesen, want v gebet is verhoort, ende Elizabeth v wijf sal v baren een sone, ende ghi sult sinen naem noemen Ioannes,

+ B

14

ende v sal blijschap, ende vruecht zijn, ende veel sullen haer veruruechden in zijnder geboorte,

15

want hi sal groot wesen voor den Heere. Wijn, ende crachtigen dranc sal hi niet drincken, ende sal werden veruult metten heylighen gheest, noch zijnde inden buyc zijns moeders.

16

Veel kinderen van Israel sal hi bekeeren tot haeren Heere ende God.

17

Ende sal voor hem gaen inden gheest ende cracht Helie, om te bekeeren die herten der vaderen inden sonen, ende den ongheloouigen totten vroetheyt der rechtueerdiger, te bereyden den Heere, een volmaect volck.

18

Ende Zacharias heeft geseyt totten engel, Hoe sal ick dat weten? want ick ben out, ende mijn wijf is gecomen tot haeren dagen

19

Die engel antwoordende, heeft hem geseyt. Ic ben Gabriel, die daer stae voor God, ende ben gesonden, om te spreken tot v, ende om dese dingen v te bootschappen.

20

Ende siet, ghi sult wesen stom, ende en sult niet mogen spreken tot dien dach, in welc dese dingen sullen gheschien, om dat ghi niet en hebt gelooft mine woorden, die welcke sullen werden veruult in haer tijt.

21

Ende dat vock was verbeydende Zachariam, ende verwonderde, om dat hi toefde inden tempel.

22

Wtgaende, heeft haer niet mogen aenspreken. ⁺ Ende si hebben verstaen, dat hi een visioen ghesien hadde inden tempel. Ende hi wencten haer, ende bleef stom.

+ C

23

Ende als die dagen zijnder officien veruult waren is hi wech gheghaen in zijn huys.

24

Na dese daghen heeft Elisabeth zijn wijf ontfangen, ende heeft haer verborgen vijf maenden, seggende,

25

Aldus heeft mi die Heere gedaen, inden dagen, in welcke hi mi heeft aengesien, op dat hi soude afnemen mijn versmaetheyt onder den menschen.

26

+ Inde .vi. maent is gesonden van God die engel Gabriel, totter stat van Galilea, genoemt Nazareth,

27

tot een maget die belooft was een man genoemt Ioseph, vanden huyse Dauid, ende de naem des maechts was Maria.

28

Ende die Engel ingaende tot haer, heeft geseit, Sijt ghegroet vol gracien, ⁺ de Heere is met v, ghi zijt gebenedijt, onder die vrouwen.

+ marci. i.c.

29

Dwelc als si gehoort had, is beroert geweest in zijn woorden, ende dochte, hoedanige groete dit was.

30

Ende die enghel heeft haer geseyt, En vreest niet Maria, ⁺ want ghi hebt geuonden gracie bi God,

+ Matte. i.d Esai. vij.c. Esai. ix.d.

31

Siet, ghi sult ontfangen inden buyc, ende sult baren eenen sone, ende sult zijnen naem heeten Ie-

[p. E2v]

sum.

32

Dese sal wesen groot, ende sal werden genaemt die sone des alderhoochsten, ende God de Heere, sal hem geuen den stoel zijns vaders Dauid,

33

ende sal regneren inder eewicheyt, ouer dat huys Iacob, ende zijns rijcks en sal gheen eynde wesen.

34

Maria heeft gesproken totten engel, hoe sal dit geschien want ick gheen man beken?

35

De Enghel antwoordende, heeft haer geseit, Die heylighe gheest sal ouercomen in v, Ende die cracht des alrehoochsten sal v omschemen, daerom dat heylich, dat wt v sal werden geboren, sal werden genaemt die sone Gods

36

Ende siet, Elisabeth v maghe, heeft ontfangen een sone in haer outheit, ende dit is haer seste maent, die welcke werde geheeten te wesen onuruchtbaer,

37

want gheen woort en sal bi God wesen onmogelic.

38

Ende Maria seyde, Siet, die dienst maget des Heeren, mi moet geschieden na uwen woorden. * Ende die engel is gegaen van haer.

39

+ Maria oprijsende in dien dage, heeft gegaen totten geberchte met haeste, ⁺ inde stede Iude,

+ D

40

ende heeft gegaen inden huyse van Zacharias, ende heuet gegroet Elizabeth.

41

Ende tis gesciet, doe Elizabeth hoorde die groete van Maria, so heeft dat kint verblijt in haer lichaem. Ende si is veruult gheworden, metten heyligen gheest.

42

Ende Elizabeth heuet wtgeroepen met grooter stemmen ende heeft geseit, Gebenedijt zijdy onder die vrouwen, ende gebenedijt is die vrucht dijns lichaems.

43

Ende van waer coemt mi, dat die moeder mijns heeren coemt tot mi?

44

Want siet, als die stemme van v groet is gecomen tot mijn ooren, so heeft dat kint in blijschap veruruecht, in mijn lichaem.

45

Ende salich die daer hebst gelooft, want die dingen die v vanden heere zijn geseyt, sullen worden volbrocht.

46

Ende Maria heeft gheseyt, Mijn siel maect groot den Heere

47

ende mijn gheest heeft vrolic geweest, in god mijn salicheit *

48

Want hi heeft aengesien die ootmoedicheit zijns dienstmaechts, ⁺ want siet, van desen sullen mi salich segghen alle generacien.

+ E

49

Want, groote dingen heeft hi mi gedaen die daer machtich is, ende sinen naem is heilich.

50

Ende zijn barmherticheyt is van geslachte tot geslachte, den ghenen die hem vreesen

51

Hy heuet gedaen cracht in zijnen arm, hy heeft verstroeyt de hoouaerdigen in die gedachten haere herten.

52

Hi heuet den mogende afgesedt vanden stoel, ende heeft verhooget den ootmoedigen.

53

Den hongherende heeft hi veruult met goeden, ende den rijcken [kolom] heeft Hi gelaten ydel

54

hi heeft Israel zijn kint ontfanghen ghedachtich wesende zijnder barmherticheyt.

55

Gelijc hi gesproken heeft tot onsen vaderen, Abraham, ende zijn saedt inder eewicheyt.

56

Ende maria bleef bi haer ontrent drie maenden, ende is weder gekeert tot haeren huyse. *

57

+ Ende die tijt des barincs Elizabeths is veruult, ende heuet gebaert eenen sone.

58

Ende haer gebueren, ende magen, hebben gehoort, dat de Heere groot gemaect heeft zijn barmherticheyt, met haer.

59

⁺Ende het is geschiet inden achtsten dach dat si zijn gecomen, om te besniden dat kint ende hebben hem genaemt naden naem zijns vaders, Zachariam.

+ F

60

Ende zijn moeder antwoordende, heeft geseit, In gheenderwijs, Maer het sal genaemt worden Ioannes.

61

Ende si hebben geseyt tot haer, Daer en is niemant in dine maechschap, de welcke met dien naem genaemt is.

62

Si deden daerom een teeken zijn vader, om te weten hoe hi hem genaemt hebben woude.

63

Ende hi eyschende zijn tafelkens heeft gescreuen, seggende, Ioannes is sinen naem. Ende si hebben hen alle verwondert,

64

ende sinen mont is geopent ter stont ende zijn tonge, ende sprac louende God.

65

Ende daer is een groote vreese gegaen door alle haer ghebueren, ende door alle dat ioetsche geberchte, werden alle dese gesciedenissen geopenbaert.

66

Ende alle die dat hoorden, steldent in haer herte, segghende, Wat kint meendy sal dit wesen,? want die hant des Heeren was met hem.

67

Ende Zacharias zijn vader is veruult metten heyligen gheest ende heeft gepropheteert, segghende,

68

Gelouet si den Heere God van Israel, want hi heeft besocht, ⁺ ende gedaen verlossinge zijns volcs. *

+ G

69

Ende hi heeft ons opgerecht een horen des salicheyts, inden huyse Dauids zijns knechts.

70

Gelijc hi heeft ghesproken door den mont zijnder heyliger propheten die van beghin hebben geweest.

71

Verlossinge van onsen vianden, ende vanden handen allen der ghenen die ons hebben gehaet.

72

Om te doen barmhertiheyt met onsen vaderen ende gedachtich soude wesen zijns heylighe testaments.

73

Om te doen dat gesworen recht dat hi heeft gesworen tot Abraham onsen vader,

74

hemseluen ons te gheuen. Op dat wi verlost wesende wt den handen van onse vianden, moghen hem dienen sonder vreese.

75

In heylicheyt ende rechtueerdicheyt voor hem, alle die daghen ons leuens.

76

Ende ghi kindt sult worden ghenaemt een Propheet des alderhoochsten, want ghi sult

[p. E3r]

voorgaen dat aensicht des Heeren, om te bereyden zijn weghen.

77

Om te gheuen een wetenschap des salicheyts sinen volc, tot vergiffenisse haere sonden.

78

Door dat binnenste des barmherticheyts ons Gods, in welcker hi ons besocht heeft, opgaende wten hooge.

79

Om te verlichten den ghenen die daer saten in de duysternissen, ende scheme des doots, om te schicken ons voeten inden wech des vreets,

80

Ende dat kint wies op ende twerde gesterct door den geest, ende twas in de woestine tot den dach, in welcke hi vertoont soude worden bi den Israeliten.