De Vorsterman Bijbel

§ Dat .v. Capittel.

1

⁺ENde het geuiel doen die heydenen al om ende omme hoorden, dat den tempel ende den outaer, ende die heylighe plaetse ghesticht waren, so si te voren waren, So werden si seer toornich,

+ A

2

ende dachten Iacobs geslachte wech te doen, dat onder hen was, ende beghonsten vanden volcke doot te slaen, ende te veruolghen,

3

Ende Iudas bestreedt Esaus kinderen, die in Idumeen waren, ende die ghene dye waren in Arabathane, want si omsaten tvolc van Israel, ende hy sloechse met grooten plaghen,

4

Ende hi gedachte Beans kinderen quaetheyt, die den volcke waren tot eenen stricke, ende tot een arghernisse, ende beleydense opten wege

5

Ende si zijn van hen besloten in thorrens, ende trock tot hen luyden waert ende hi verbandese, Ende hi ontstac haer thorrens met viere, met alle die daer binnen waren,

6

⁺Ende hy troc ouer tot Ammons kinderen, ende hi vant daer stercke macht, ende veel volcs, ende Thimotheum haeren leydtsman,

+ B

7

Ende hi dede met hem veel strijden, Ende si werden tonder gedaen in haer aenschouwen, ende hi sloechse

8

ende wan dye stadt Gazer, ende haer dochteren, ende keerde weder int Ioetsche lant.

9

Ende die heydenen die in Galaad waren, vergaderden tegen dat volc van Israel, dat binnen haeren lande was, om dat sise verdoen souden, ende die vloden in een vaste plaetse, geheeten Datheman,

10

Ende si sonden tot Iudam ende zijn broeders brieuen ende seyden, Teghen ons zijn vergadert dye heydenen, al om ende omme ons, om ons te verderuen,

11

ende si bereyden hen te comen, om te beleggen dat stercke bolwerc, daer wi in geuloden zijn, ende Timotheus is dye leytsman van haer heyr,

[p. Y8v]

12

Daerom comt nv, ende verlost ons van haeren handen, want een menichte van ons luyden geuallen is,

13

Ende onse broederen die in die plaetsen Tubin waren, zijn gedoot al om ende omme daer si waren, ende si hebben haer wiuen, ende haer kinderen, ende den roof geuangen geleyt, ende hebben daer bi na duysent mannen ghedoot.

14

Ende men las noch desen brief, Ende siet andere boden quamen van Galileen met geschoorden rocken, ende bootscapten na dese woorden,

15

ende seyden dat tegen hen vergadert waren die van Ptolomaiden, ende Tyro ende Sydonen, ende dat al dat lant van Galileen, veruult ware met vremdelingen, om ons te vernielen.

16

Ende doen Iudas ende dat volc dese reden hoorden, so quamen si te samen, een groote vergaderinghe, om te peynsen wat si haeren broederen doen souden, die inden druc waren, ende van dien heydenen, so bestreden werden.

17

⁺Ende Iudas seyde sinen broedere Symon, Gaet ghi, ende kiest mannen wt, ende verlost uwe broederen in Galileen, Maer ic ende Ionathas mijn broeder sullen te samen gaen in Galaadithim,

+ C

18

Ende hy liet leytsmannen vanden volck Iosephum Zacharias sone, ende Azariam metten ouerblijf vanden heyr, om dat Ioetsche lant te behoeden,

19

Ende beual hen ende seyde, Ghi sult wesen bouen dit volc, Ende en wilt gheenen strijt doen tegen die heydenen, voor dat wi wederom gecomen zijn,

20

Ende men gaf Symon, drie duysent mannen, om in Galileen te gaen.

Ende Iudas hadde acht duysent mannen, die met hem ghaen souden in Galaadithim,

21

Ende Simon ghinc in Galileen, ende dede veel strijden metten heydenen Ende si werden tondergedaen van sinen aensichte, ende hi veruolchdese totter poorten

22

van Ptolomaida, Ende vanden heydenen vielen bi na drie duysent mannen, ende hi nam haeren roof,

23

Ende hi nam tot hem waerts, dye gene die in Galileen waren ende in Arbatis, met wijuen ende met kinderen, ende al dat si hadden, ende hi leidese wech met grooter blijscappen int ioetsce lant.

24

Ende Iudas Machabeus ende Ionatas, ende zijn broeders, trocken ouer die Iordane, ende gingen den wech van drie dagen, door die woestijne.

25

⁺Ende die Nabutheen quamen hen te ghemoete, ende si ontfingense vriendelijc, ende si vertelden hen, al wat haeren broederen gheschiet was, in Galaadithim,

+ D

26

ende dat vele van hen geuangen waren in Barasa, ende Bosor, ende in Alimis, ende in Casphor, ende in Mageth, ende in Carnaim, Dit waren al groote vaste steden,

27

Ende datmense ooc gheuangen hielt in die andere steden, in Galaadithim. Ende si droegen ouer een dat si des anderen daechs, dat heyr souden ouer leyden, tot desen steden waert, ende dat [kolom] sise winnen ende wech doen souden in eenen dage.

28

Ende Iudas ende zijn heyr keerden haesteliken haeren wech weder tot dye wildernisse van Bozor, ende hi verwan ende nam inne die stadt ende sloech al die mannen ter doot met des swaerts scerpte, ende nam alle haeren roof, ende verbrande de stadt metten viere,

29

ende stonden des nachts van dier stat op, Ende trocken totten bolwerc waert

30

Ende het geuiel in dien dagheraert doen si haer oogen op hieuen, Ende siet, veel volcs dies geen getal en was, ende die droegen leederen, ende scransen, om die bebolwercte stat daer mede in te nemen, ende die ioden te bestrijden.

31

Ende Iudas sach dat die strijdt begonste, ende dat gheroep vanden strijdt opginc totten hemel als een trompette, ende groot gheroep wt die stat,

32

ende so seyde hi tot zijn heyr, Vechtet huyden voor uwe broederen.

33

Ende hy quam met drie scharen achter hen, ende si bliesen met trompetten, ende riepen met gebeden,

34

Ende Timotheus heyr bekende, dat dit Machabeus was, ende si vloden van zijn aensicht, Ende sloegense met groter plagen, Ende in dien dage vielen van hen luyden, by na acht duysent mannen,

35

Ende Iudas keerde hem in Maspha, ende hy streeter op, ende wanse, ende doode al haer mannen, ende nam haeren roof, ende ontstacse metten viere.

36

Ende hy trock van daer, ende wan Casbon, ende Maget, ende Bozor, ende dye ander steden van Galaads lant.

37

⁺Ende na dese gheschiedenisse so vergaderde Thimotheus een ander heyr, ende sloech tenten teghen Raphan, ouer dye beke.

+ E

38

Ende Iudas sandt wachters om dat heyr te besien, ende si bootschaptent hem, ende seyden, Dat tot Thimotheum vergadert waren alle heydenen, dye al om ende omme zijn, ende seer veel heyrs,

39

Ende si hebben die van Arabien ghehuert om hen te helpen ende si hebben tenten gheset ouer dye beke, ende si zijn ghereedt totten strijde teghen v te comen, Ende Iudas trock henen hen te ghemoete,

40

Ende Thimotheus seyde totten princen van sinen heyre, Als Iudas ende zijn heyr op dye beke coemt, Ist dat hy eerst teghen ons ouercoemt, soo en sullen wijs niet mogen wederstaen, Want hi sal machtich tegen ons vermoghen,

41

Maer ist dat hi hem ontsiet teghen ons ouer te comen, ende settet hy dye tenten buyten dye beke, soo laet ons teghen hen ouertrecken, ende so sullen wi vermogen tegen hem.

42

Maer na dat Iudas ghecomen was bider beken vanden wateren, Soo sette hi die schriuers vanden volcke neuen dye beke, Ende beual hen, ende gheboodt hen, Geenen mensche en suldt laten, maer laetse alle

[p. Z1r]

ten strijde comen,

43

ende hi troc tot hen die eerste ouer, ende al dat volc na hem, Ende alle die heydenen werden vernielt van haeren aensichte, ende si werpen haer wapenen wech, ende vloden ten tempel die in Carnaim was,

44

ende Iudas nam die stadt in, ende aenstac den tempel metten viere, met al dat ghene dat daer inne was. Ende Carnaym wert oueruallen, ende en mochte hen niet verweren teghen Iudas aensichte.

45

⁺Ende Iudas verghaderde al die Israeliten die in Galaad waren, vanden meesten totten minsten, ende haer wiuen ende haer kinderen, ende een zeer groot heyr, om te comen int lant van Iuda.

+ E

46

Ende si quamen tot Ephron, Ende dit was een groote stadt, ende ten inghange ghestelt, ende si was zeer vast. Ende si en mochten van dier stadt niet keeren, noch ter rechter noch ter slincker siden, maer midden daer door was den wech,

47

ende si besloten hen seluen, die in die stadt waren, ende si verstopten die poorten met steenen, Ende Iudas sandt tot hen met vredelijcke woorden,

48

seggende, Laet ons door uwe lant lijden, om in onse lant te gaen, ende niemant en sal v deeren Wi sullen alleen te voet door lijden. Maer si en wouden hen die poorten niet openen.

49

⁺Ende Iudas beual, int heyr wt te roepen, dat elck na die stadt soude trecken, in die stede, daer hi in stonde.

+ F

50

Ende die mannen van crachte, trocken aen, ende bestormden die stadt, al den dach, ende al dien nacht. Ende die stadt wert in zijn hant geleuert.

51

Ende si sloegen, al dat manlijc was, in die scharpte des swaerts, ende hy wtwortelde alle die stadt, ende nam haeren roof ende hi ghinc alle die stadt door, ouer die dooden.

52

Ende si trocken ouer die Iordane, int groote velt, teghen dat aensichte van Bethsan.

53

Ende Iudas vergaderde zijn achterste volck, ende hi ghaf den volcke, alle den wech doore moet, tot dat si quamen int landt van Iuda.

54

Ende si ghingen opten berch van Sion met blijschappen ende vruechden. Ende si offerden brantoffer, om dat niemant van hen luyden geuallen en was, voor dat si weder ghekeert waren in vreden.

55

Ende in dien daghe dat Iudas ende Ionathas waren inden lande van Galaad, ende Simon zijn broeder in Galileen, teghen dat aensicht van Ptholomaidis, so hoorde Iosephus Zacharie sone,

56

ende Azarias die prince vander macht, dat die dingen wel geuallen waren ende den strijt die gesciet was,

57

so seide hi, Laet ons ooc, ons luiden eenen naem maken, ende laet ons gaen vechten tegen die heydenen, die omtrent ons zijn.

58

Ende hi beualt al den ghenen die in zijn heyr waren, ende si gingen tot Iamnian,

59

ende Gorgias quam met sinen mannen wt der stadt [kolom] om teghen hen te strijden.

60

Maer Iosephus, ende Azarias werden veriaecht, tot aent eynde van Iudeen, ⁺ ende in dien dach vielen vanden mannen van Israel, wel twee duisent mannen. Ende inden volcke geschiede een groote vluchte, ende plage,

+ G

61

want si en hoorden Iudam noch zijn broederen niet, meynende vromelijc te doen,

62

Maer si en waren van dier mannen zaet niet, door welcke in Israel verlossinge gedaen wort.

63

Ende die mannen van Iuda werden zeer verheuen in al Israel ende der heydenen aenschouwen, daermen haeren naem hoorde,

64

ende si quamen tot hen roepende hen luyden geluc toe.

65

Doen trock Iudas met sinen broeders wt, ende bestormde die kinderen van Esau, int lant dat ten zuyden waert is. Ende hi sloech Chebron ende haer dochteren, ende mueren, ende verbrande haer tornen al om ende om,

66

Ende vertroc metten heyrleger, om inder vremder heydenen lant te ghaen, ende hi door wandelde Samarien.

67

In dien daghe vielen die priesteren inden strijt, doen si stoutelijck doen wouden, doen si sonder raet ten stride gingen.

68

Ende Iudas ghinc neder tot Azotum, inder vremder heydenen lant, ende hi werp haer altaren omme, ende haerder goden roof, verbrande hi met viere, ende hi nam der steden roof, ende keerde wederom in dat lant van Iuda.

§ Hoe Antiochus starf ende zijn sone in zijn stede ghestelt wert, Ende hoe Antiochus sone een heyr sandt, om Iudam te bestormen, ende verwonnen wert.