De Vorsterman Bijbel

§ Dat .ix. Capittel.

1

⁺MAer Abimelech dye soon Ierobaal ginc wech tot Sichem, totten broederen zijnder moeder, ende sprac met hen, ende met alle den gheslachte des huys zijnder moeder vader, ende sprac,

+ A

2

Spreect ^* tot al die) mannen van Sichem, Wat is v beter, dat tseuentich mannen alle die kinderen Ierobaal, ouer v heeren zijn, oft dat een man ouer v heere si? Ouermerct ooc mede, dat ic v gebeente ende vleesch ben.

* th. voor die ooren alder.

3

Doen spraken die broeders zijnder moeder van hem ^* tot alle die) mannen van Sichem, ende haer herte neychden si na Abimelech, segghende, het is onse broeder,

* th. voor de ooren alder.

4

ende ghauen hem tseuentich pont siluers, wt den huyse Baal Berith, ende Abimelech huerde daer mede onrijcke ende woeste mannen, die hem na volchden,

5

Ende hi quam in zijns vaders huys tot ^* Ephra) ende doode sine broeders die kinderen Ierobaal, tseuentich mannen op eenen steen, Maer Ioathan die ioncxse sone Ierobaal bleef ouer, want hi wert versteken.

* the. Apra

6

Ende al die mannen van Sichem vergaderden hen, ende dat geheele huysghesinne ^* der stadt) Mello ginghen henen, ende maecten Abimelech tot eenen coninc, bi die raedteycke die te Sichem staet.

* th. des huis

7

Doen dat Ioathan te kennen gegeuen wert soo ghinc hy henen, ⁺ ende stont op die hoochte des berchs Garizim, ende met opgheheuen stemme riep hi, ende sprac, Hoort mi ghi mannen tot Sichem, op dat v God ooc hoore,

+ B

8

Die boomen ghinghen wech, dat si eenen coninck ouer hen souden saluen, ende spraken totten olijfboom, weest onse coninc,

9

Maer [kolom] die olijfboom antwoorde hen, Sal ick moghen mine vetticheyt laten? die beyde Godt ende mensche ^* gebruycken? ende wech gaen dat ick onder dye boomen verheuen worde totter eeren?

* the. prijsen

10

Doen spraken die bomen totten vijchboom, Coemt ghi, ende neemt aen een conincrijcke ouer ons,

11

Maer die vijchboom sprack tot hen, Sal ic mine soeticheyt ende myne goede vruchten moghen laten? ende gaen henen, dat ick onder die boomen verheuen worde tot eeren?

12

Doen spraken dye boomen totten wijnstock, Coemt ghy, ende ghebiet ouer ons,

13

Maer die wijnstock sprack tot hen, Sal ic minen most moghen laten? die Godt ende die menschen vrolijck maect? ende ghaen onder dye ander boomen ter eeren verheuen te worden?

14

Doen spraken alle boomen totten doorn bosch, Coemt, ende hebt ghebot ouer ons,

15

Ende den doorn bosch sprack totten boomen, Ist waerachtich dat ghi mi tot eenen coninck saluet ouer v, so coemt ende ^* rustet) v onder mijn schaduwe, Ist dat ghy dat nyet doen en wilt, so gae vyer wten doornenbosch, ende verslinde die Cederboomen Libani.

* th. betrout

16

Nv hebt ghy dan nv recht redelijcken ende sonder sonde ghedaen, ⁺ dat ghi Abimelech tot eenen coninc ouer v ghemaect hebt, ende hebt ghi wel ghedaen aen Ierobaal, ende aen sinen huyse, ende hebdi hem gedaen, so hi aen v verdient heeft, dat mijn vader om uwent wille gestreden heeft?

+ C

17

ende sine siele ghegeuen heeft int pericule, dat hy v soude verlossen vander Madianiten hant,

18

ende ghy rechtet v huyden op teghen mijns vaders huys, ende hebt doot geslagen sine kinderen, die tseuentich persoonen op eenen steen, ende hebt ghemaect v eenen coninc Abimelech, zijns meyssens sone ouer dye ^* inwoonders) van Sichem, om dat hi uwe broeder is.

* the. mannen

19

Hebdy dan nv recht redelijck, ende sonder sonde ghedaen aen Ierobaal, ende aen sinen huyse, In desen daghe, soo weest vrolijck ouer Abimelech, ende hy si vrolijck ouer v,

20

Maer hebt ghi qualijck ende valschelijc gedaen, soo ghae vier wt Abimelech, ende verslijnde dye mannen dye te Sichem woonen, ende die ^* stadt) Mello, ende daer gae ooc vier wt vanden mannen tot Sichem, ende dat ^* stedeken Mello,) ende verslijnde Abimelech,

* the. huys.

* theb. huys Mello.

21

Ende als hi dese dingen geseyt hadde, so vloot hy, ende ontweec, ende ghinck tot Berus, ende woonde aldaer, wt vreese van sinen broeder Abimelech.

22

⁺Ende als nv Abimelech regneerde drie iaren ouer Israel,

+ D

23

ende doen seynde Godt eenen quaeden moedt, tusschen Abimelech,

[p. p2r]

ende den mannen die tot Sichem woonden, Want si begonsten ^* te verachten met onwaerdicheyt)

* th. Abimelech te verspreken

24

ende dye misdaet der doodinghen der tseuentich sonen Ierobaal, ende die wtstortinge van haer bloet begonsten si te leggen op Abimelech haeren broeder, ende op die ander princen van Sichem, die hem gheholpen hadden ^*

* the. dat hy zijn broeders gedoot hadde.

25

ende die mannen van Sichem, leyden lagen op dat hoochte der bergen, tegen hem ende doen si verwachten zijn toecoemste, roofden si alle, die opter straten voor bi wandelden, Ende het wert Abimelech ghebootschapt.

26

Gaal die sone Obed quam ende sine broeder, ende ginghen ouer tot Sichem inne, ende die mannen van Sichem verlieten hen op hem,

27

ende trocken wt opt velt, ende plucten af haer wijngaerden, ende vertredense, ende maecten eenen dans, ende ginghen in haers Gods huys, ende aten, ende droncken, ende vloecten ouer maeltijt onder tusschen dat eten ende drincken.

28

Abimelech ende Gaal dye sone Obed sprack, wie is Abimelech, ende wat is Sichem? dat wy hem dienen souden? En is hy nyet Ierobaals sone, ende heeft Sebul sinen knecht gestelt een prince ouer die mannen Emor des vaders Sichem? waer om sullen wi hem dan dienen?

29

Och oft yemandt dit volc onder mijn handt ghaue, dat ick Abimelech van cante mochte helpen.

⁺ Ende het wert Abimelech gheseyt, Verghadert een menichte des heyrs, ende coemt,

+ E

30

Want Sebul die ouerste in die stadt, doen hy dye woorden Gaal des soons Obed hoorde, soo verbolch hi in sine gramschap,

31

ende sant boden tot Abimelech heymelijck, ende dede hem segghen, Siet, Gaal die sone Obed ende sine broeders zijn tot Sichem ghecomen, ende beuechtende maken si v die stadt tegen,

32

Dus maect v nv op bi nacht, ghi ende v volc dat by v is, ende verbercht v int veldt,

33

ende smorgens als die sonne op gaet, so ouerualt dye stadt, ende als hi ende dat volc dat bi hem is tot v wt trect, so doet met hem so ghi vermoecht.

34

Abimelech stont snachts op, ende allet volc dat bi hem was, ende leyde lagen op Sichem, in vier plaetsen,

35

ende Gaal dye sone Obed ginck wt, ende stont in den inganc vander stadt poorte, Maer Abimelech stont op wt der lagen met den volcke dat met hem was,

36

Doen Gaal dat volck sach, so seyde hi tot Sebul, Siet, daer coemt een volc neder vander hoochten des gheberchs, Sebul sprack tot hem, Ghi siet die schaduwe der bergen voor die hoofden der lieden aen ^* Ende door dese dwalinghe wort ghy bedrogen,)

* ten is nyet int heb.

37

Gaal sprack noch voort meer segghende, Siet, daer coemt een [kolom] volc neder wt dem nauel ^* des aertrijcs,) ende een heyrschare coemt opten wech die totter ^* eycke siet)

* th. middel des lants.

* the. toouer eycke

38

Doen sprac Sebul, Waer is doch nv uwen mont, daer ghi mede spraect? Wie is Abimelech dat wi hem dienen souden? En is dat niet dat volc dat ghy versmaet hebt? trect nv wt, ende strijt teghen hen.

39

Gaal ghinc doen ^* wech daer dat volc van Sichem het eynde verwachte) ende street tegen Abimelech,

* th. voor dat volc van sichem henen

40

⁺maer Abimelech veriaechde hem, dat hi vluchte, ende dwanck hem om te vlieden inder stadt, ende van zijnder syden werter vele verslagen tot aender stadt poorte,

+ F

41

ende Abimelech sadt in Rame, Maer Sebul verdreef Gaal, ende zijn ^* mede gesellen) wter stadt, ende en heeft niet toegelaten dat si daer souden woonen,

* t. broeders

42

Opten anderen dach ghinc dat volck wt opten velde, Doen dat Abimelech te kennen ghegheuen wert,

43

nam hi dat heyr, ende deylde dat in drie heyscharen, ende leyde lagen inden velde, Als hi nv sach dat dat volck wter stadt ghinck, so stont hy op ^* ende oueruielse

* th ende sloechse, Maer Abimelech ende den hoop die by hem was, oueruielense ende quamen aen die dore vander stadt poorten.

44

met sinen hoope, belegghende, bestormde hi die stadt) Maer die twee ander hoopen tsamen loopende ouer dat velt veruolchden si die vianden ^*)

* th. ende sloegense.

45

Doen street Abimelech tegen die stadt, den seluen heelen dach ende wantse, ende doode al dat volc dat daer in was, ende brac dye stadt, ^* ende stroeyde) sout daer op,

* th. zaeyde

46

Doen dat alle die mannen des torrens tot Sichem dat hoorden, ghinghen si ^* int huys) des gods Birith, daer si een verbont met hem ghemaect hadden,

* the. op een veste

47

Doen dat Abimelech hoorde, dat hem alle die mannen des torrens te Sichem vergadert hadden,

48

so ghinc hi opten berch Selmon met alle sinen volcke ende nam een byle in zijn hant, ende hieu eenen tack vanden boomen, ende hief dien op ende sette dien op zijn schoudere, ende sprac tot alle sinen medeghesellen, Al wat ghi gesien hebt, dat ic doe, dat doet ooc haestelijc ghi als ic,

49

Doen hieu een yegelic eenen tac af, ende si volchden ^* haeren leytsman) na, ende si omleyden die stercste plaetse ront omme, ende stakent aen ^* ende so ist geschiet dat metten rooc ende vier te samen) dat ghedoot werden duysent menschen mannen ende vrouwen al inwoonders des torrens Sichem.

* the. Abimelech

* the. met viere teghen die veste.

50

⁺Abimelech troc van daer tot Thebez, ende beley die met een heyr ^*)

+ G

* th. ende wonse

51

Maer daer was eenen stercken torren midden inder stadt, op welcken al die lieden ende vrouwen ende dye ouerste der stadt vluchten, ⁺ ende sloten die dore sterckelic toe ende stonden opt dac, ende gedeelt op die plaetsen der vooruechtinge,

+ ij.Reg. ij.

52

Doen quam Abimelech tot aen den torren, ende street daer teghen, ende ghe-

[p. p2v]

naecte totter dueren des torrens, ⁺ dat hi dien met vier soude verbernen,

+ ij.reg. xi.

53

Maer een wijf werp een stuc van een molensteen Abimelech opt hooft, ende brac hem zijn hersebecken,

54

Doen riep Abiemelech haestelic sinen schiltknecht, ende seyde tot hem, ⁺ Trect v swaert wt, ende doodet mi, op datmen niet van mi en segge, dat ic van een wijf gedoot ben, hy ^* voldede soo hem beuolen was, ende doode hem.)

+ i.regum. xiij. i.para. x.

* h. doen doorstac hem zijn knape, ende starf

55

Maer doen die Israeliten sagen die met hem waren, dat AbiMelech doot was, soo ghinck elc in zijn plaetse,

56

Alsoo betaelde hem Godt dat quaet, dat hi aen sinen vader ghedaen hadde, doen hy zijn tseuentich broeders doode,

57

des ghelijcken allet quaet der mannen Sichem loonde hen Godt op haer hoofden, ende den vloeck Ioatham des soons Ierobaal quam ouer hen.

§ Van den twee rechteren van Israel, Thola ende Iair, Ende van die afgoderie der kinderen van Israhel, ende hoe si riepen wederom tot Godt.