De Vorsterman Bijbel

§ Dat .xxv. Capittel.

1

⁺ENde die HERE sprack tot Moysen opten berch Sinay, segghende, ⁺

+ A

+ Den sabboth des seuensten iaers de ruste der aerden.

2

Spreect totten kinderen van Israel, ende segt tot hen, Als ghi luyden int lant coemt dat ic v geuen sal, so suldi des lants vieringe den HERE vieren,

3

dat ghi ses iaren uwen acker bezaeyt, ende ses iaren uwen wijngaert besnidet ende vergadert de vruchten in,

4

Maer inden seuensten iaer sal dat landt zijn sabboth ruste hebben tot een sabboth den HEERE, daer in dat ghy v velt niet bezaeyen, noch uwen wijnghaert niet besniden en sult.

5

Dat van selfs ^* op dat landt) wast, dat en suldi niet oochsten, Ende die druyuen der eerster vruchten die sonder uwen arbeyt gewassen zijn, die en suldy niet lesen, Wandt dat is tvieriaer des lants,

* th. na uwen oost.

6

^* Maer si sullen v tot eender spijsen zijn, ) dat ghy daer af eedt, v knecht, v ioncwijf, v huerlinck, v huysghesin, v vremdelinc bi v, ende v vee,

* the. Maer daerom suldy die vieringhe des lants houden.

7

ende die dieren binnen uwen lande, alle ghraen dat van selfs wast, sullen spijse gheuen.

[p. h2r]

8

⁺Ende ghi sult voor v tellen alsulcker iaren Sabbathen, seuen, dat seuen iaren seuen mael ghetelt worden, ende die tijt der seuen iaren Sabbaten maken, negenende veertich iaer

+ B

9

Dan suldy der Basoenen geclanc laten gaen door alle uwe lant, inden thiensten dage der seuenster maendt, inden daghe der versoeningen,

10

ende ghi sult dat vijftichste iaer heylighen, ende ghi sullet een Vri iaer heeten inden lande, allen den ghenen die daer inne woonen, Want tis Tghulden iaer, Dan sal eenyeghelijck van v luyden, weder tot zijnder besittinghe, ende tot sinen gheslachte comen,

11

Want tvijftichste iaer, is tghulden iaer Ghi en sult dan niet zaeyen, noch niet oosten dat van selfs wasset, oock inden wijngaert niet lesen, dat ghene dat sonder arbeyt wast

12

Want Tghulden iaer sal v luyden heylich zijn. Ghi sult eten dat dat veldt draecht.

13

In dat ghulden iaer, sal eenyeghelijck weder ^* tot sinen besittinghen) comen.

* the. totten sinen

14

Als ghi uwen ^* borghere) yet vercoopt, oft hem yet afcoopt, soo en sal niemant sinen broeder ^* bedroeuen)

* th. naesten

* bedrieghen

15

Maer na tghetal des ghuldeniaers, suldijt van hem coopen, ende na dat ghetal der iaren des graens sal hijt v vercoopen,

16

⁺Naer der menichten der iaren suldy den coop stijuen, ende naer de cleynheit der iaren, suldy oock den koop minderen, Want hi salt v naer die vruchten vercoopen

+ C

17

^* En wilt v borgheren van uwen geslachte met drucke niet quellen), Maer eenyeglijck vreese sinen God, Want ick ben die HERE uwe God,

* th. niemant en bedriege sinen naesten

18

daerom doet naer mine insettingen, ende houdt mine rechten, dat ghise doet, op dat ghi in dat lant sekerlijc moecht woonen,

19

sonder eenige vreese, ende dat v dat lant zijn vruchten gheue, dat ghi genoech teten hebt, ende sekerlijck daer inne woondt, niemants oploop vreesende.

20

Ende oft ghi luyden segt, Wat sullen wi eten inden seuensten iare, ist dat wi niet en zaeyen, noch niet en verghaderen onse graen?

21

⁺Ick sal mine benedictie inden sesten iaer ouer v ^* geuen), datsi geuen sal graen, voor drie iaren,

+ D

* th. gebieden

22

ende ghi sult inden achtsten iare zaeyen, ende vanden ouden graen eten, tot int neghenste iaer, Ghi sult vanden ouden graen eten, tot datter weder nieuwe coemt,

23

Daeromme en suldy dat lant niet vercoopen eewelijc, Want dat lant is mine, ende ghi zijt mijn vremdelinghen ende inwoonders,

24

Daeromme sal alle dat lantschap van uwer besittinghen vercocht worden, onder condicie van weder te lossen.

25

Als v broeder verarmt, ende vercoopt v [kolom] zijn ^* besittinge) ende zijn naeste vrient coemt tot hem dat hijt lossen soude, so sal hijt lossen, dat zijn broeder vercocht heeft.

* theb. goet

26

Maer als yemat gheenen losseren heeft, ende kan met zijnder hant soo vele vercrighen, dat hijs een deels losse,

27

soo salmen rekenen die vruchten der iaren zijnre vercoopinghe, ende watter ouer is, weder gheuen, dien hijt vercocht heeft, ende soo sal hi zijn ^* possessie) wederom ontfaen.

* theb. goet

28

Maer en kan zijn hant niet so vele vinden, dat hi dat eendeel weder gheue, so sal dat ghene dat hi vercocht heeft, in des coopers handt zijn, tot den Ghulden iare toe, ende dan salt inden seluen iare wtgaen ende weder tot sinen eersten besitter comen.

29

Wie dat een huys vercoopt binnen der stadt mueren, die heeft een geheel iaer respijt, ⁺ dat selue weder te lossen, dat sal den tijt zijn, daer hijt in lossen mach,

+ E

30

Waer hi dat niet en lost, eer dat gantse iaer om is, so salt die cooper eewelijck behouden, ende zijn nacomelinghen, ende en sal niet los wtgaen inden gulden iare.

31

Maer ist een huys opt dorp, daer gheenen muer om en is, dat salmen den velde des lants ghelijck rekenen, ende sal los worden, ende inden gulden iare quijt wtgaen

32

^* Der Leuiten huysen die in die steden zijn, moghen altijt ghelost worden,

* th. Die steden der Leuiten, ende die huysen in die steden daer haer goet in is, mogen altijt ghelost worden Die wat losset vanden Leuiten, dye sal dat verlaten int gulden iaer, tsi huys ofte stadt, dat hy beseten heeft.

33

Ist dat si niet ghelost en zijn int ghulden iaer, sullen si altoos weder tot haeren heere comen) Want die huysen inder Leuiten steden, zijn haere besittinghe onder die kinderen van Israel,

34

Maer dat velt voor haere steden, dat en salmen niet vercoopen, Want dat is haer eyghendom eewelijck.

35

Als v broeder bi v verarmt, ende tachter ghaet, so suldy hem op nemen als een vremdelinck, oft huysghesin, op dat hi leue bi v

36

☞ende ghi en sult gheenen woecker van hem nemen, noch meer dan ghi ghegeuen hebt, Vreest uwen God, op dat v broeder bi v leuen mach,

37

Want ghi en sult hem v ghelt op woecker niet doen, noch v spijse op schattinghe wtreycken,

38

⁺Want ic ben die HEERE uwe Godt, die v wt Egypten lant gheleyt heuet, dat ick v dat lant Canaan gheuen soude, ende ick uwe Godt zijn soude.

+ F

39

Als uwe broeder verarmt neuen v, ende vercoopt v hemseluen, so en suldy hem gheens knechts dienst laten doen,

40

Maer gelijc een huerlinc oft huysgesin, sal hi bi v zijn, ende totten gulden iare bi v dienen,

41

Dan sal hi van v los wt gaen, ende zijn kinderen met hem ende sal weder comen tot sinen gheslachte, ende tot zijns vaders besittinge,

42

Want si zijn mijn

[p. h2v]

knechten, die ick wt Egypten landt gheleyt hebbe, daerom en salmense niet vercoopen ghelijcmen die knechten vercoopt,

43

Ende ghi en sultse niet met machte verdrucken, ende quellen, maer ghi sult v ontsien voor uwen God,

44

Maer wildy knechten ende maerten hebben, soo suldise vanden heydenen coopen die alom v zijn,

45

vanden kinderen der huisgesinnen ende vremdelingen die onder v zijn ende vanden geslachten bi v, ende die in uwen lande geboren zijn, die suldy v eyghen maken,

46

ende sultse besitten ende v kinderen na v, tot een eewighe besittinghe, die suldy knechten laten zijn, Maer uwe broederen die kinderen van Israel, en sal niemant onder v luyden door machte verdrdrucken.

47

Ist dat een vremdelink, oft huysgesin bi v machtich wort, ende uwe broeder neuen hem verarmt, ende hem, den vremdelinge oft huisgesinne bi v, oft yemant van sinen geslachte vercoopt,

48

⁺so sal hi naer sinen vercoopene recht hebben weder los te wordene, ende yemant van sinen broederen mach hem lossen

+ G

49

oft zijns vaders broeder, ofte zijns vaders broeders sone, oft yemant anders zijn naeste maechscap van sinen geslachte, oft zijns selfs hant, ist dat si so machtich wort, soo sal hi hem seluen lossen,

50

ende sal met sinen coopere rekenen vanden iare aen, doen hi hem vercocht had tot opt gulden iaer, ⁺ ende tghelt sal gerekent worden naer tgetal der iaren van zijnder vercoopinge, ende sal sinen dachloon van alle dier tijt met eenen rekenen,

+ § Dat is dat gulden iaer, alle vijftich iaren.

51

Sijnder noch veel iaren totten gulden iare, soo sal hi na dien des te meer, om te lossen geuen, daer na dat hi vercoft is,

52

Maer zijnder niet veel iaren tot aent gulden iaer, so sal hijt oock daer na geuen, tot zijnder verlossinge,

53

Ende sal zijn dachloon van iaer tot iaer, met eenen rekenen, ende hi en sal niet strengelic ouer hem heerschappie hebben, voor uwen ooghen,

54

Maer en lost hi hem niet op dese maniere, so sal hi inden ghulden iare los wtghaen, ende zijn kinderen met hem,

55

want die kinderen van Israel zijn mine knechten, die ick wt Egipten lant gheleyt hebbe,

1

Ic ben die HEERE uwe God.

Ghi en sult gheen afgoden oft gesneden goykens maken, noch en sult ooc gheen columnen oprechten, noch gheen steenen teekenen, in uwen lande, dat ghi die aenbidt, Want ick ben die HEERE uwe God,

2

Houdet minen Sabboth, ende ontsiet v voor mine heylighe plaetse, Ick ben die HEERE.

§ Wat den ghenen belouet wert die die gheboden sullen houden, oft diese niet en houden.