Vormen. Jaargang 3

[p. 266]

Het wachten

Mathilde, nu de jonge Mevrouw Peeters, rangschikt paarse tulpen in een blauwe vaas. De bloemen en de vaas vormen een zachte en rustige kleurenharmonie met de kamer. Mathilde heeft zelf het helder-blauwe behangpapier, de parelgrijze fluweelen gordijnen en de metalen en glazen meubelen met de rustige lijnen gekozen. Robert heeft haar hierbij volledig vrij gelaten.

- Deze zitkamer, heeft hij gezegd, is jouw kamer. Jij zult er het grootste deel van je dagen in doorbrengen. Zij moet een kader zijn dat je totaal bevalt. Ik stel slechts één eisch: de kleuren en de lijnen van dit vertrek moeten passen bij je schoonheid, die zij moeten onderlijnen. Ik wil dat mijn kostbaarste juweel in een waardig écrin zou schitteren.

Robert zag haar het liefst in een helder blauw satijnen kleed. Het deed haar blonde schoonheid zoo mooi uitkomen, had hij gezegd.

- Je lijkt er een vaporeuse verschijning mee, zegde hij, een bovenaardsch wezen, een engel.

Zij had lang gezocht naar het papier dat satijnblauw was als haar kleed en naar de parelgrijze gordijnen die de scherpe aflijning van het breede raam verzachtten. De metalen en glazen meubelen, het lichtgrijze wollen vloerkleed doen de kleine kamer grooter schijnen. Blauw en parelgrijs zijn rustige tinten. En Mathilde wilde dat de huiskamer een oase van rust zou zijn in de groote bedrijvige stad. De kamer ligt op de zevende verdieping van een groote flatwoning. De wijk is rustig. De verwarde geruchten van de industriestad dringen er slechts zeer gedempt door. Door het raam van Mathilde's kamer, ziet men het zachte groen van het kleine park, en daarachter de onrustig stroomende Maas. Verder, als in een bruingrijzen nevel, liggen de fabrieken met haar hoogovens en haar rookende schoorsteenen, en de mijnen met haar zwarte, duidelijk afgeteekende steenhoopen. Als het weer helder is, kan men, verder nog, de eerste groene heuvels van de Ardennen zien.

[p. 267]

Mathilde wil dat Robert in haar stille en heldere kamer de kalmte vindt na zijn onrustige dagtaak. Zij rangschikt voor hem de zacht-paarsen bijna doorschijnende tulpen. Het rangschikken van bloemen is een belangrijke taak, waarvoor vrouwelijke bedrevenheid en een delicaat gevoel vereischt zijn. Mathilde gaat in alle hoeken van de kamer staan en kijkt naar de tulpen. Deze moeten een harmonisch lijnen- en kleurenspel vormen, van waar men ze ook bekijkt. Als Mathilde er, met een blos van gejaagdheid, in slaagt het resultaat te bereiken waarvoor zij zich heeft ingespannen, haalt zij een spiegeltje. Zij kijkt tusschen de bloemen door in het spiegeltje. Zij lacht. Een zacht geluk straalt door haar lach. Robert zal zeggen dat zij de mooiste is onder de bloemen. Hij zal weldra thuiskomen. De zon daalt reeds achter de heuvels, die men vanavond goed kan zien.

Mathilde wacht op den terugkeer van haar man. Zij gaat in den zetel zitten tegenover het raam en kijkt naar den hemel die blauw is als haar kamer. De tijd liep te snel, toen zij nog haar woning voor de ontvangst van den geliefde niet klaar had. Nu schijnt hij stil te staan. Wat duurt het wachten op den geliefde oneindig lang. Mathilde moet iets doen, anders wordt haar gejaagdheid koorts, en zal Robert zich ongerust maken over haar gezondheid. Hij let op de kleinste bijzonderheid in haar voorkomen. Hij moet haar dus wel liefhebben. Zij haalt uit een lade van een kleine bibliotheek een gedroogde camellia. Zij plukte haar op Isola Madre, in den tuin van de Borromeo's, dien zij tijdens haar huwelijksreis bezocht. Zij zag voor de eerste maal de bloem met den zoo vrouwelijk zangerigen naam, die haar herinnerde aan de liefde van Margareta Gautier.

Mathilde heeft nu weer veel tijd om te droomen. Zij bewaart souvenirs van de gelukkigste momenten van haar leven. Zij schept zich zoo een kleine fantastische wereld, die telkens weer herleeft als zij het wil. De camellia van Isola Madre is een van de kostbaarste van deze souvenirs. Als Mathilde haar van uit het schrijfboek haalt waar zij tusschen fotos en gedroogde bloemen ligt, en als zij haar lang heeft bekeken - zij kent al de plooitjes die bij het drogen in de kelkblaadjes werden gelegd -, sluit zij de

[p. 268]

oogen. Zij herleeft dan de heerlijke dagen die zij met haar man heeft doorgebracht bij de Italiaansche meren. Zij onderging de betoovering van het Zuiden zoodra zij de Simplon hadden verlaten. De zwoele en hartstochtelijke nachten tijdens de reis, hadden haar zinnen voorbereid op de delicate trillingen die de ontdekking van nieuwe schoonheid verwekten. De azuur-blauwe beekjes tusschen de donkergroene heuvels van de Centovalli ontroerden haar diep. De kleurenrijke frescos op de bouwvallige kerkjes en kapelletjes maakten deel uit van het paradijs, waarvan zij als eerste-communiekantje droomde bij het aanschouwen van de naïve santjes, die zij als belooning kreeg. Te Locarno, betrokken Mathilde en Robert een groote kamer, met een breed balcon boven een tuin van geurende mimosas. De gele bloesems en het grijsgroene loover strekten zich uit zoover het oog reiken kon. Van op het balcon, zag men het blauwe meer, met de blauwgroene heuvels en de vele witte en roode vlekjes van de boerenhuisjes en villa's, die soms wegdoezelden achter een onwezenlijk blauw mistgordijn. 's Avonds, als het koel werd, begon het intense Zuidelijke leven, dat van zuivere en geheimzinnige erotiek doordrongen was. De straat was vol muzikale vrouwenstemmen, dansende lichte stappen en sierlijk bewegende meisjes met witte en rose blouses, donkere oogen - hun blik is reeds als een zoen, zegde Robert - en melodieuse muziek van balalaïkaorkesten. Het Maggiore-meer weerspiegelde den lichtenkrans van den oever. In den tuin, beneden, zong een jongen elken avond zijn levensvreugde uit in een Napolitaansch lied.

Mathilde opent de oogen. Het deemstert. Langs de Maas branden de lantaarns reeds. In de verte, danst een roode glans boven den gloeienden stroom die uit een hoogoven wordt bevrijd.

Robert is er nog niet. Hij heeft het druk met zijn zaken. Hij kan niet elken avond vóór de duisternis thuis komen. Mathilde strijkt met de hand over de camellia en bergt haar weer op bij haar souvenirs. Zij ontsteekt het licht. De zacht-purperen tulpen zijn als onstoffelijke bloesems tegen de lichtgrijze gesloten gordijnen.

Mathilde wacht op Robert. Zij moet het wachten

[p. 269]

gewoon worden. Als zij iets kon doen, zou de tijd haar minder lang schijnen. Maar aan de kamer mag niets meer worden veranderd. Zoo is zij klaar om Robert te ontvangen. Zoo moet zij blijven om het geschikte kader voor hun liefde te zijn.

Mathilde kan de tijd vullen met muziek. Zij doet de piano open. Nu zij alleen is, kan zij vrij improviseeren. Zij fantaseert zoo maar. Zij zingt een lied zonder woorden, dat haar verwachting vertolkt. Het is een lied voor haar alleen. Het lied van Mathilde die op liefde wacht. Zij begeleidt op de piano het trillen van haar stem. De klanken vereenigen zich in een smachtend rythme. Het rythme van het bloed dat zij voelt jagen door haar ongeduldig hart. Het wordt een dansrythme. Mathilde danst. De klanken die uit haar kloppend en verlangend bloed zijn gegroeid tot accoorden keeren naar haar lichaam terug, dat zich vergeestelijkt in den dans.

Mathilde valt hijgend op een stoel. Er is angst in haar hijgen. Het is reeds lang avond. En Robert is er nog niet. Er groeien dreigende voorstellingen in de schaduw van de kamer. Zelfs de tulpen, die Mathilde zelf heeft gerangschikt, zijn niet meer etherisch mooi. Zij grijnzen koel op hun ijzig-groene stengels.

Mathilde houdt vast aan een koppige gedachte: het geluk moet mogelijk zijn in de liefde. Zij heeft het geluk gevonden in de liefde. Zij wil haar geluk vasthouden. Zij wil niet twijfelen, ondanks de grijnzende tulpen, en de voorstellingen die haar gekke verbeelding oproept uit de schaduw van de kamer, van hun kamer. Uit haar dooreenwarrelende voorstellingen groeien de meelijwekkende personnages van een stuk dat zij onlangs heeft gezien met Robert. Het stuk heette ‘L'Amoureuse’. Germaine houdt van haar man, Etienne. Maar Etienne is een egoïst en voelt de liefde van zijn vrouw als een hindernis, als een tyrannie. Germaine is aandoenlijk offervaardig. Maar door haar offervaardigheid, wordt zij onbehendig. De liefde maakt haar, die bemint, onbehendig, en wreed hem die deze liefde als een tyrannie voelt. Hij en zij worden vijanden. Beiden zijn opstandigen geworden door een te groote liefde. Het conflict is hopeloos...

Mathilde schrikt. Zou het conflict ook niet eens

[p. 270]

oprijzen tusschen Robert en haar? Robert is nog niet thuis. Als hij zijn avonden buitenshuis wil doorbrengen, als hij bij haar niet meer de voldoening vindt van de wittebroodsweken, zal zij hem niet weerhouden. Heel haar wezen komt in opstand tegen de gedachte dat zij zich zou opdringen aan hem. Nooit zou zij zich tegenover hem als een hinderlijk wezen willen voelen. Nooit, welke ook de gevolgen mogen wezen voor haar liefde. Haar smart zou nochtans groot zijn.

Op de straat is het reeds zoo stil dat men duidelijk elke auto kan hooren naderen en zich verwijderen.

Mathilde's hart bonst geweldig. Zij voelt zich nu eens opstandig en daarna weer vergevingsgezind. Zij weet niet welk gevoel eigenlijk haar gejaagd hart en haar verwarden geest beheerscht. Het is nog te nieuw, en zij is te zenuwachtig, opdat zij in staat zou zijn het te ontleden. Zij houdt niet vast aan een van de vele gedachten die door haar koortsigen geest dwarrelen. Zij schaamt zich voor sommige van die gedachten, die leelijk en vreeselijk zijn, en die zij daarom aanstonds verdringt. Maar de leelijkste en vreeselijkste gedachten keeren steeds terug. Zij ziet Robert in liederlijk gezelschap. Hij drinkt. Er zijn vrouwen rond hem. Mathilde wil niet verder denken. Zij loopt naar het raam, schuift het gordijn open en kijkt naar beneden, over de lange straat, die doodsch ligt in den laten avond. In de ramen van een huis aan de overzijde verschijnt een onwezenlijk licht. Weer een auto. Misschien Robert. Maar het voertuig zoeft voorbij. Mathilde kijkt ontmoedigd over de donkere Maas, naar de fabrieken, waar roode vlammen spoken boven de donkere gebouwen van een staalgieterij. Zoo stelde zij zich vroeger de hel voor. Helsche gedaanten dansten in de vlammen rond Robert. Hij lacht naar een deerne met vlammende haren. Mathilde voelt zich schuldig om de gedachten, die haar kwellen. Zij schuift nerveus het gordijn dicht en gaat weer zitten op den stoel voor de tulpen. Neen, niet naar de bloemen kijken. Zij wil iets doen dat haar belet te denken. Zij wil haar geest vastklinken aan iets. Zij zal versjes opdiepen uit haar herinnering. Een wijsje zingt door haar hoofd. Bij het wijsje, hoort een vers:

[p. 271]

 

Te Uitert voor die poorte,

 

Daar woont een meisken fijn...

Maar Mathilde is te triestig om te zingen. Zij kent een gedicht dat een jonge man, die haar aanbad, haar heeft voorgedragen. Zij heeft de eerste strofe onthouden. Het is een weemoedig gedicht. Die jongen sprak veel over weemoedige dingen. Het is van wolken, van wolkjes die voorbijdrijven.

‘Het drijven watte wolkskens,
Van zonnelicht doorboomd...’

Mathilde schrikt en springt recht. Er kan Robert ook een ongeluk overkomen zijn. Tien uur... Gewoonlijk is hij tusschen zeven en acht uur thuis. Hij zal waarschijnlijk met zijn auto op weg zijn. Een ongeval... Mathilde kan deze gedachte niet verdringen. Men zou haar immers getelefoneerd hebben? Maar men wilde haar niet doen schrikken. Straks zal iemand haar behoedzaam waarschuwen. O God! Die onzekerheid! Wat gaan de uren traag voorbij! En toch schrikt Mathilde telkens als zij naar de klok kijkt, en ziet hoe laat het reeds is. Half elf. Het wordt nacht. Mathilde's zenuwen zijn strak gespannen. Indien er met hem iets was gebeurt, zou men haar reeds hebben gewaarschuwd. Hij moet met vrienden op stap zijn. Met vriendinnen misschien? Mathilde wil zich kleeden en naar buiten loopen. Zij is er zeker van dat zij hem zou aantreffen op straat. Hij zou van achter een hoek verschijnen. Zij zou al haar onrust en haar toorn uitroepen. Maar zij zou woorden spreken die blijvende wonden zouden slaan. Wat wil zij zich daarom bekommeren? Bekommert hij zich om haar onrust, om haar toorn, om haar gekwetste liefde, om haar gekrenkte trots? En toch kleedt Mathilde zich niet aan. Zij blijft opgesloten binnen de muren van haar kamer, die als een onoverkomelijke scheiding zijn tusschen haar en de straat, waar zij weet dat zij Robert zou aantreffen. De straat is als een verre, onbereikbare wereld, voor haar onmacht om er toe te besluiten hem te gaan opzoeken. Het is zoo angstig stil in den nacht. Mathilde is zoo eenzaam. Het is reeds over elf uur. Hij zal vannacht niet meer thuis komen. Mathilde denkt er aan - heel vluchtig maar - te telefoneeren naar Robert's ouders. Weer overwint haar trots. Niemand, en

[p. 272]

vooral de familie van haar man niet, moet weten dat zij lijdt om zijn afwezigheid, dat zij ongerust is. Middernacht. De zenuwen van Mathilde zijn op. Zij wil er zichzelf van overtuigen dat Robert het slachtoffer van een ongeval moet zijn geworden. Onrust, medelijden en onzekerheid doen haar zacht snikken. Zij ziet Robert onder zijn gekantelden auto langs een verlaten baan liggen, ver buiten de stad. Zij schrikt voor het vizioen van haar verminkten en bloedenden man. De politie opbellen? Neen! En indien er niets is gebeurd? Indien Robert in een cafee zit? Zij zou het voorwerp worden van de spotternijen van de politie-ambtenaren. Zij wordt ineens zeer kalm. Zij besluit naar bed te gaan. Alleen. Voor het eerst sedert haar huwelijk. Zij bezint zich. Zij denkt nu heel helder. Zij zal op hem wachten. Zij moet er wel erg vermoeid uitzien. Haar oogen gloeien. Zij zal op Robert wachten. Om niet weer de prooi te worden van haar onrust en van haar bange voorstellingen, zal zij lezen. Zij neemt een boek. Zij leest niet eens den titel en slaat het werktuigelijk open. De letters dansen voor haar vermoeide oogen. Zij beproeft te lezen, maar slaagt er niet in den zin te vatten van het gelezene. Viermaal, vijfmaal hervat zij haar lectuur. Zij slaat wanhopig het boek dicht en kijkt voor zich uit, over de tulpen, naar het grijze gordijn. De neutrale tint van het gordijn brengt haar tot rust. Zij denkt niet meer. Zij ziet niets meer. Zij slaapt met open oogen.

In den gang hoort zij ineens het korte en bekende geluid van de lift die stilhoudt. Robert! Mathilde hoort hem door den kleinen gang loopen. Hij schijnt te aarzelen. Hij praat alleen als een oude maniak. Dat doet hij anders nooit. Mathilde weet nu duidelijk dat hij dronken is. Zij heeft hem nooit dronken gezien. Maar haar instinct is onfeilbaar. Robert is dronken. Mathilde wordt ijskoud. Maar zij zal hem niet aankijken. Zij blijft naar het gordijn blikken. Robert opent de deur. Hij blijft staan. Hij zegt met papperige stem: - Thila. Zij beweegt niet. Op het grijze gordijn dwarrelen blauwe en groene cirkels door elkaar.

Robert herhaalt: - Thila. En zegt na een poos:

- Ik ben hier... Laat... Heb een paar vrienden ontmoet. Ben blijven talmen.

[p. 273]

Hij lacht. Zijn lach klinkt dwaas. Mathilde blijft zitten. Zij huivert. Zij zou geen woord kunnen spreken. Zij is woedend. Wild bestormen wraakgedachten haar. Zij haat hem. Als hij nadert, zal zij opstaan en weggaan. Waarheen, weet zij niet. In den nacht, langs de Maas. Zij zal in de duisternis dwalen, ver buiten de stad. Zij zal terugkeeren naar ‘Het Nieuwe Jeruzalem’, naar de dorpsherberg waar zij haar jeugd heeft doorgebracht.

Robert staat plots voor haar. Hij is erg bleek. Zijn oogen kijken glazig-dwaas en zijn rood-omrand. Hij lacht weer en wil haar omhelzen. Mathilde springt recht en snelt naar de deur, waar zij blijft staan. Zij hijgt: ‘Raak mij niet aan.’

- Geen scenes maken voor de buren. Excuseer mij. Maar het is werkelijk niet mijn schuld. In de zaken, heeft men allerlei verplichtingen. De relaties...

Zij gebiedt:

- Zwijg, om 's hemels wil.

Hij haalt onverschillig de schouders op en besluit:

- Ik ga slapen.

Hij trekt moeizaam zijn schoenen en zijn veston uit. Mathilde walgt van den alcoholgeur, die nu in de kamer hangt.

Robert vraagt:

- Ga je mee?

- Neen, ik blijf hier.

- Geen flauwiteiten, Thila, kom.

- Neen, en neen!

- Je komt straks wel.

Hij strompelt naar het slaapvertrek.

Zijn veston hangt over een zetel. Mathilde wordt getroffen door een sterken muskus-geur, die schijnt op te stijgen uit het kleedingstuk. Zij ziet hoe op den linkerschouder wit poeder kleeft, en, tusschen het poeder, een vette, roode vlek van een lippenstift.

Alles wordt haar nu duidelijk. Zij draait het licht uit, snelt naar het raam, rukt het gordijn en het raam open. Gindsch, in de verte, gloeien de hoogovens en de staalgieterijen. De hel op aarde. Mathilde huivert in de koude lucht en snikt luid.

Uit het slaapvertrek klinkt het snurken van den man.

O. DE SWAEF.