Vormen. Jaargang 1

[p. 178]

Het hart pleistert
Door Frans van Boogaerdt.

De rust.

Hier, aan het Noordelijke meer, reikt de stilte verder dan ge hooren kunt, ver over den gezichteinder. Veilig moogt ge praten en roepen, zonder de stilte te schenden in haar volstrekte heerschappij.

Stilte stijgt uit het blauw van den waterspiegel en vult den koepel van de blauwe lucht, stilte hangt tusschen den donkeren krans van de boomen op de heuvelhellingen, die het meer omsluiten. Vloeit het leven uit u weg, nu getrampel en verlangen gestold liggen, of begint hier het echte leven, waarin ge drijven kunt op de ijlte en stijgen en duikelen zonder hinder of pijn? Uw hart blijft even dicht bevolkt, maar alles en ieder drijven en stijgen mee op de stilte, van oever tot oever, van bosch tot bosch.

Geen zoen en geen lijfelijk bezit brengt u dichter tot elkaar, dan deze zuiverende stilte, waarin de herinnering met leven bezield wordt en uw eigen leven buiten u aan 't branden gaat, gelijk een verre, zuivere vlam.

Tot die bronzige vlek schitterend opgaat aan de overzijde van het meer. Een onwezenlijke gedaante: een vrouw die, voor het baden, huiverend het water inblikt, of de rilde stam van een ontschorsten den, blinkend tusschen de donkere stammen.

De stilte rolt aan als een zware golf. Zult gij u laten overspoelen en weer meedrijven, of ontstijgen aan de stilte om scherper toe te zien?

Enkele graden moet de zon meer Zuidwaarts stralen, of enkele stappen moet gij noodwaarts klimmen, om in de lijnen van licht en schaduw te ontdekken wat daar nu glimmend het licht weerkaatst.

De stilte trekt op gelijk een vluchtende nevel. Uw hart kreunt en vreest bij het ontwaken, en bidt tot de zon en de schaduw, laat die lonkende vlek ginder, geen boom worden of geen vrouw.

[p. 179]

Geneugte.

Klein en gaaf-rond hangt de rookkring in de kamer. Geheel onbewust van zijn oorsprong, volstrekt onbekommerd over zijn lot.

Traag zweeft hij, op een lichten adem, over alle dingen heen, zwelt aan en groeit tot een zwaren, breeden ring.

Schuift voor het raam in een smallen zonnestraal en trilt in de plotse warmte. En rekt zich uit, lang en wellustig. Buigt en klimt, wentelt zich heelemaal om, tot hij, door zijn grillige buiteling, uit het zonnelicht gedreven wordt en breekt.

En wegstijgt, donker en dik, met de andere rookslierten tegen de zoldering.

[p. 180]

Boom der kennis.

Plons door de hooge varens tot bij dien ouden stam, midden het bosch. Hij staat er lichtloos en vochtig.

Het snijdt tot in het hart wanneer ge uw wang schuurt tegen die ruige schors en ondertusschen omhoog staart doorheen de naalden van de zware kruin of naar beneden naar de varens, waarin ge verzonken staat. En dan de vragen of die oude boom nog weet, wanneer hij ervaren heeft, dat leven wachten was op den dood, en niets anders.

Klein en gering is het leven. Wij zetten ons aan het werk, alsof we iets konden opbouwen. En wanneer we jaren hebben doorgewerkt, dan treden we enkele stappen achteruit om ons werk te overzien. Ontzet sluit ge de oogen en zalig u, zoo ge ze nooit weer openen kunt. Daar staat niets voor u. Alle bouwstof hebt ge in een kuil gegooid. En op u rust de dwang, heel het leven lang daar mee door te gaan. Ook wanneer het gooien uw hart stram maakt en uw armen.

Wij gooien onze vreugden in den put, maar het helpt niet, de dood blijft weg. Onze vrienden stampen we erin, onze vrouw en onze kinderen. Het leven duurt. Onze tegenslagen en ten laatste ook onze offers. De dood toeft en het leven krijgt geen zin.

Misschien staat de boom hier een eeuw geworteld, op dezelfde plaats. Elk jaar groeit hij een eind dichter naar den hemel toe en een eind dieper en breeder en steviger in den grond.

De kringloop van de seizoenen met het driftige zwellen van het sap en het dorre verschrompelen in de koude, is hem een donker geheim gebleven, want in hun duister wroeten weten de wortelen niet hoe statig de kruin zich openvouwt boven de andere boomen van het bosch.

Zoo min als gij weet of niet juist nu een hand uit de eeuwigheid u streelen komt en een koesterende blik uw donkere gestalte en den ouden boom omweeft met gulden licht.