Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel VIII, II. De provincie Limburg (Meerloo-Zwalmen)

Neeritter.

a. Vindplaats van steenen werktuigen; bij de Belgische grens grafheuvels met Gallo-Germaansch en met Romeinsch vaatwerk.

e. De r.k. kerk (H. Lambertus), georiënteerd met 2½° zuidelijke afwijking, bestaat uit: a. een geheel effen vierkanten westtoren (XIII, thans tevens portaal), opgetrokken van achtereenvolgens zandsteen, tufsteen en mergel (inwendig keibeton), in 1842 verhoogd met baksteen en bekroond met een houten koepelspits; b. een mergelsteenen driebeukig basilicaal schip van drie traveeën op ronde hardsteenen zuilen met waterleliekapiteelen, de middenbeuk (XIV of XV, gewelf thans verdwenen) aan de zuidzijde thans blind, aan de noordzijde met kleine spitsboogvensters, de mergelsteenen zijbeuken met kruisribgewelven, de noordbeuk (XIV-XVI?) met eenvoudige steunbeeren en spitsboogvensters (één harnas in een dichtgemetseld venster in den oostmuur behouden), de breedere zuidbeuk (XV-XVI) met dergelijke vensters en deels inwendige, deels uitwendige, aldaar met een zware baksteenbekleeding (XVIII?) versterkte steunbeeren; c. een aanvankelijk gewelfd mergelsteenen koor (XV-XVI?) van één travee en een 5/8-gesloten polygoon, thans samen met den middenbeuk onder één gestucadoorde vlakke zoldering; eenvoudige steunbeeren, spitsboogvensters, fraai getraceerde binnennis; d. ten Z. van het koor een voorheen gewelfde sacristie (XV of XVI), thans met tusschenvloer. De kerk bezit:

[p. 341]

Composiet hoogaltaar (± 1700) met altaarstuk en (verwisselbaar) paneel met beeldnis; alliantiewapen-de Waes - van Varick; zijpoortjes waarop beelden. Twee zijaltaren Lodewijk XIV.

Vier stel eiken koorbanken (XVII, zonder baldakijns); communiebank (XVIII c?).

Een-celligen biechtstoel (XVII).

Zwart- en witmarmeren doopvont (XIX A) met koperen deksel.

Preekstoel (XIX b).

Houten beelden: Twee Kruisbeelden (een XVI A, en een XVIII?), H. Ambrosius (XVI B), twee Madonna's (een XVII en een XVIII), H. Lucia (XVII); op de koorpoortjes: H. Lambertus en H. Jozef (beide XVII a); in het altaar-frontispicium: halfhoog snijwerk, God den Vader voorstellende.

Terracotta beelden: H. Anna met de H. Maagd, H. Barbara (beide XVII). Houten consoletje Lodewijk XV.

Schilderijen: (hoogaltaar) Christus aan het Kruis (± 1700, doek).

Zilverwerk: twee miskelken (een midden-XVIII en een 1771); H. Oliebusje met gegraveerde figuren (1653); ampullenstel Lodewijk XVI (met wapen); Mariakroontje (XVIII); drie kleine kroontjes (XVIII, een met wapen).

Rood- en geelkoperen Godslamp (XIX A); twee paar geprofileerde koperen kandelaars (XVII B); twee koperen wandarmen (een ± 1800 en een 1809).

Driestel met wapen (XVIII d); fluweelen kazuifel (XVIII); zijden koorkap (XVIII); koorkap met zilverbrokaat (XVIII).

Drie canonborden (XVII) in schildpadden lijsten.

Klok, in 1721 gegoten door Petrus Levache.

Kastenbetimmering (± 1700) in de sacristie; lezenaar Lodewijk XV.

g 1-5. Nr. 7, ankerjaartal 1773; het hoekhuis hiertegenover dito 1775; nr. 14, 1827; nr. 37, 1707; nr. 124, 1841.

[p. 342]

6. Watermolen met ankerjaartal 1686.

h. De schutterij van St. Lambertus bezit een zilveren ketting met vogel (XVII), platen (1627, 1648) en koningsplaten (1627-1809).