Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel VIII, II. De provincie Limburg (Meerloo-Zwalmen)

Nederweert.

a. In de voormalige verzameling Guillon te Roermond werden Germaansche urnen bewaard, gevonden in het gehucht Het Eind.

Een gepolijste vuursteenen bijl, te Ospel gevonden, bevindt zich in het museum van het Geschied- en Oudheidkundig Genootschap te Maastricht.

Leverooi.

e 1. De r.k. kerk (H. Barbara), een baksteenen kerk (1839), georiënteerd naar het N., met rechthoekig schip, dito smaller koor, beide met gestucadoorde koofzoldering, heeft nog een ouden, geheel vierkanten, baksteenen toren (XV? of XVI?), den westtoren der vroegere kerk, met, behalve enkele lichtspleten, slechts kleine spitsbogige galmgaten, één paar naar eiken kant, en met nog één overhoek-

[p. 335]

schen steunbeer. Latere thans gecemente westingang (XVII?), waarboven een nis.

De kerk bezit:

Zijaltaar Lodewijk XV, twee koorbanken Lodewijk XVI, communiebank Lodewijk XVI, biechtstoel en preekstoel Lodewijk XV (alle wellicht XIX A).

Gedreven koperen doopvont (± 1700).

Houten beelden: H. Barbara (± 1500); H. Joannes Ev. (XVI B, beschadigd); twee Madonnabeelden, een (XVII) en een (± 1700); H. Barbara (XVII, in vlak relief en beschadigd): H. Jozef (± 1700); H. Petrus, H. Paulus (beide XVIII); een heiligen bisschop (XVIII); klein linden Kruisbeeld (XVIII).

In de pastorie twee schilderijen (XIX A, paneel); H. Job en H. Franciscus.

Zilveren stralenmonstrans (XVIII); koperen reliekhouder (1735); stel tinnen H. Oliebusjes (XVIII).

Koperen bedieningslantaarn (± 1700); koperen kandelaar op bollenvoet (XVII c); vier paar koperen drievoets en een eenling (XVII c); drie diverse kandelaars (XVIII); drie paar tinnen drievoetskandelaars (XVIII).

Geciseleerd goudbrokaat-fluweelen kazuifel (XV) met geborduurde oplegsels (XV B); geborduurd vierkant lapje (XVIII A?, palla?).

Eiken kist (± 1700); eiken kast (XIX a-b).

Twee klokken, waarvan een in 1745 gegoten door Jean Petit en zijn zoon en een in 1749 door Jean Petit.

2. De pastorie dagteekent uit 1729 volgens den gevelsteen.

g. Huis B 189, ankerjaartal 1804.

Millert.

e. Het nieuwe kapelletje van O.L. Vrouw van Rust bevat een houten Mariabeeldje (XIV B).

[p. 336]

Nederweert.

d. In het Raadhuis worden bewaard: koperen stempel (1699), ijzeren dito (1691); zilveren vogel (XVII) en schuttersplaten (o.a. 1773 en 1787).

e. De r.k. kerk (H. Lambertus), herbouwd in 1840 met behoud van eenige (verplaatste?) oude basementen, bezit nog den nagenoeg normaal georiënteerden toren (1467 volgens gedenksteen), vierkant met overhoeksche steunbeeren, van baksteen met natuursteenen details en tufsteenbanden opgetrokken, en tellende vijf geledingen, elk vak met vier nissen (aan de zuidzijde wegens den trapuitbouw drie), de nissen (thans?) afgesloten elk met twee spitsboogjes op een gebeeldhouwden kraagsteen; gerestaureerd in 1900, met geheele vernieuwing (en verandering?) der bovenste geleding, die thans vier steenen hoektorentjes met leuning draagt om den voet van de smalle achthoekige houten spits; rest van een ribgewelf: nieuw gemaakte westelijke ingang. De kerk bezit:

Hoogaltaar in rijken barokstijl met zijdoorgangen (± 1845); fragment van een altaarretabel Lodewijk XIV.

Twee koorbanken, elk met vier zitplaatsen; de zetels (XVI A, laat-gothisch, fraaie misericordiën, de vóór-schotten XVII), rugpaneelen bijgemaakt.

Hardsteenen doopvont (1698) met koperen deksel.

Een veertigtal eiken kerkbanken (1754) met liervormige zijkanten.

Houten beelden (eenige zwaar beschadigd): H. Annatrits (tegen 1500), H. Lucia (XVI), H. Joannes Ev. (XVI), Madonna (XVII beschadigd), Piëta (XVI of XVII), H. Antonius Abt (XVII), een Heilige (XVII verminkt), Kruisbeeld (XVII), H. Lambertus (XVIII); klein Kruis op voet Lodewijk XV.

Schilderijen (doek): Christus aan het Kruis (XVIII altaarstuk), H. Avondmaal (XVIII), H. Familie (XVII B, school

[p. 337]

van H.v. Balen), H. Dominicus (± 1700), Uitstorting van den H. Geest (XVII B, Antwerpsche school), Christus aan het Kruis (XVII d).

Verguld zilveren monstrans (XVII B; veranderd), zilveren ciborie (XIX A?), zilveren miskelk (XVII B, thans ciborie), verguld koperen reliekkruis (± 1400, gedeeltelijk geemailleerd); koperen wijwaterbakje (XVIII).

Zes paar gegoten koperen drievoetkandelaars (XVII c), zes paar gegoten gedrevene (1700), een paar geprofileerde (XVIII A), vier paar (XIX A).

Kist met ijzerbeslag (1776).

Torenuurwerk (grootendeels 1592).

Op het kerkhof kruisen van 1692 en 1785.

f. In het Oudemannenhuis (onder beheer der Franciscanessen) worden bewaard: een altaar Lodewijk XIV met nis en een kist (XVII).

g 1-8. Nr. 52, ankerjaartal 1659; nr. 59, 1777 en gesneden bovenlicht; nr. 80, 1809 en gevelsteen: 1809; nr. 81, gevelsteentje: 1757; nr, 132, ankerjaartal 1830; nr. 150, zijgevels met toppen (± 1700).

9-10. Standaardmolens. Nabij sluis 15 een met windvaan, waarop 1841; ten W. van Nederweert een andere standaardmolen ‘St. Petrus’.