Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel VIII, II. De provincie Limburg (Meerloo-Zwalmen)

Merkelbeek.

Doevergenhout.

g 1-3. A 14 en A 32, boerderijgevels, beide met ankerjaartal 1793; A 83, gevel eener hoeve met ankerjaartal 1770.

De Kling.

e 1. De vroegere parochiekerk van Merkelbeek, thans deel uitmakende van een nieuw gebouwd Benedictijnenklooster, een voorheen meerbeukige baksteenen kerk, bestaat,

[p. 325]

na vele verbouwingen (de laatste in 1903) en het sloopen der zijbeuken, uit een eenbeukige ruimte met vlakke houten balkzoldering, vóóraan (onder vier balkvelden) als schip gebezigd, achteraan (één balkveld en een 5/8-gesloten deel) tot koor ingericht met steenen vloer en ten deele met gestucadoord plafond; het schip thans alleen verlicht aan de zuidzijde door (nieuwe) segmentboogvensters; tegen den westmuur een kleine vierkante toren (het ankerjaartal 1746 betreft waarschijnlijk eene verbouwing) van baksteen, met achthoekige ingesnoerde leien spits; achter het koor een kleine vierkante sacristie. Stijlkenmerken verdwenen. In den zuidmuur: rest van een dichtgemetseld baksteenen spitsboogvenster; in den noordmuur afteekening van vroegere scheibogen. Het klooster bezit:

In de oude kerk een (veranderd) houten altaar (midden-XVIII), waarvan het tabernakel en de troon oud zijn; elders een houten zijaltaar (midden-XVIII) der oude kerk (modern altaarstuk); een onvolledig houten zijaltaar (midden-XVIII) met composiet-zuilen; een houten tabernakel Lodewijk XV.

Zilveren miskelk (1759).

Koperwerk: twaalf diverse gegoten kandelaars (XVI, XVII en XVIII); een paar gegoten geprofileerde op bolpootjes (XVII B); lavaboketel (XVIII d?).

Driestel van gebloemde zijde (XVIII); koorkap (XVIII); roode stola met goudborduursel (XVII); kazuifelkruis met borduursel: H.H. Petrus en Paulus en de Evangelisten (XVI); twee lapjes van zilverbrocaat.

Twee klokken, waarvan één in 1728 gegoten door Antoine Bernard en één in 1841 door F.A. Gaulard en I.C. Thirion.

Staande klok Lodewijk XVI (door Leonard Dewevre, Sittard); ijzeren kist (XVIII?).

2. Van de oude baksteenen pastorie bestaat nog een aanmerkelijk deel, twee verdiepingen hoog, onder mansardekap, de vensters met hardsteen omraamd; ankerjaartal 1768.

[p. 326]

g. Aan het begin van den weg naar Merkelbeek: Nr. 8 een twee verdiepingen hoog huis, met zadeldak, volgens (verdwenen) dagteekening van 1648; nog eenige met natuursteen omblokte vensters; schietgaten.

Merkelbeek.

e. De r.k. kerk (H. Clemens), gebouwd in 1879, bezit:

Achthoekige hardsteenen doopvont of wijwatervat (XV).

Schilderijen (doek): H. Clemens (XVIII B), in lijst Lodewijk XV; H. Petrus (XVIII B); H. Paulus (XVIII B).

Zilverwerk: stralenmonstrans (voet Lodewijk XVI, bovenbouw met oude deelen, waaronder een O.L. Vrouwebeeldje XVI, overigens XIX A); miskelk (midden-XVIII); ziekenpyxis (XVIII B, Maastrichtsche keur); met zilver gemonteerde kristallen ampullen op blad (XIX A); zilveren en hoornen index (XIX A); verzilverd koperen reliekhoudertje (XVIII d); dito miskelk (Empire, voet veranderd). Gouden halskruisje.

Koperwerk: Tien gedreven koperen wandarmpjes met z.g. spiegels (± 1700); vier groote gedreven tombak drievoetkandelaars (XVIII).

Paramenten: koorkap (midden-XVIII); oplegsels van een kapschild Lodewijk XIV; goudlakensch kazuifel met borduurwerk (XVIII); witzijden kazuifel (XVIII B); velum van goud- en zilverbrocaat (± 1700); twee alben met naaldkant (XVIII); eenige pallae (XVIII); zijden vaandel (XVIII) met beschildering, de staf met koperen kruis; vaandel (XVIII, beschadigd); (vernieuwden) processiehemel met schilderwerk (± 1700).

Houten paaschkandelaar (XVIII A); houten voet van een voorhangdrager (XVIII); twee stoelen (± 1800). Gesneden houten kruisje (XVIII).

Klok, in 1840 gegoten door F.A. Gaulard te Tongeren.