Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel III. De provincie Zuidholland

Zwammerdam.

Een bij Gouwsluis gevonden bronzen munt van Hadrianus bevindt zich in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden.

[p. 409]

In het tolhuis een steen met wapen en: 1679.

In het raadhuis: een zilveren bodeteeken, Lodewijk XVI, en een houten wapenschild (± 1700).

De ned. herv. kerk is een (thans grootendeels gepleisterde) baksteenbouw, opgetrokken op de muren (XV) eener in 1672 verbrande kerk, waarvan de toren nog gedeeltelijk over is. Schip, dwarspand en 5/10 gesloten choor met aan den noordkant aangebouwde consistoriekamer. Laag tongewelf (XVII d), doorsneden door de gewelven der dwarsarmen. De ingebouwde, gepleisterde toren (onderstuk XIII?, bovenstuk midden XV) is in 1909 ommanteld De kerk bezit:

Twee koperen lezenaars (XVII d).

Koperen kaarsenstandaard (± 1700).

Regeeringsbank, stijl Lodewijk XIV (XVIII c?).

Orgel (1842)

Psalmbord (XVII d) aan den preekstoel.

Zerk van 1680.

Twee gegraveerde zilveren bekers (1669).

Klok, gegoten in 1682 door Gerhard Schimmel.

De r.k. kerk van den H. Willibrordus bezit:

Rood granieten doopvont op houten onderstel (XVIII b).

Verguld zilveren kelk (± 1660).

Zilveren, later vergulde pyxis (XVIII a).

Zes groote en kleine kandelaars (1724).

Het huis A 43 heeft eenige korfbogen en strekken (XVII a).

Aan den straatweg naar Bodegraven, hofstede Paardenburgh met een voorbouw, waarin gevelsteen (1648).