Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel III. De provincie Zuidholland

Warmond.

Tolhek-posten met wapenschilden (1701) aan de trekvaart naar Leiden.

Ruïne van de voormalige Matthiaskerk, eigendom der Ned. Hervormde gemeente (een kapel reeds in 1063, een

[p. 390]

kerk in 1156 vermeld). De kerk is in 1575, op den toren na, verbrand, waarna alleen het choor (in 1591) herbouwd is. Blijkens de overblijfselen was het een baksteenbouw met tufsteenbanden, bestaande uit een westtoren (XIV); een schip met twee langs den toren doorgetrokken zijbeuken; een dwarspand met kapellen in de hoeken van schip en transept; en een 5/10 gesloten choor met rechthoekige zijkapellen (alles XV).

De toren heeft in den voet nog tufsteen en baksteenen van groot formaat. In zijnen westgevel, poort met spitsboog van geprofileerde tufsteen, en, tegen den zuidkant, een traptorentje (XVI c) van vierkant tot achtkant overgaande. Vergulde windwijzer: admiraalsschip (± 1610). Inwendig: een steenen kruisgewelf en een klok, gegoten in 1649 door M.E.S.L.P.

Ten noorden van den toren, een grafmonument van Frederik baron van Leyden (1768-1821). In het choor twee zerken (XVII a). Tufsteenen doodkisten (XI?), gevonden in 1914.

De moderne ned. herv. kerk (1872) bezit:

Twee zilveren bekers (± 1700)

Drie zilveren schalen en een dito kan (1839).

De r.k. kerk van den H. Matthias bezit:

Witmarmeren communiebank (± 1770), gelijk aan die te Oegstgeest.

Twee verguld zilveren monstransen, een (XVI a, Zuid-Nederlandsch werk), afkomstig van de voormalige kapel van het Huis te Warmond en een (XVII a).

Verguld zilveren kelk, Lodewijk XVI.

Portret (1796) en twee schilderijen (XVII).

Staande klok, Lodewijk XV, door Jean Cattinoi, te Parijs.

Het Groot-Seminarie, opgericht 1799, verbouwd 1821 en 1843, bevat:

[p. 391]

Gesneden altaar (± 1850).

Gesneden voorzetsel (XVIII b).

Kaarsenstandaards, Empire. De Paaschkandelaar is vervormd tot lezenaar.

Schilderij: H. Familie door Rubens (?).

Een aantal portretten (XVI d en XVII), afkomstig van de opgeheven kerk der Maagden van den Hoek te Haarlem.

Zilverwerk:

Tabernakel, Lodewijk XVI.

Geëmailleerde verguld-zilveren kelk (midden XIV, met nieuwe cuppa).

Drie verguld-zilveren kelken (XVI b, XVII b, en XVIII d, Lodewijk XVI).

Gedreven hostiedoos (± 1709)

Blad met ampullen, Lodewijk XIV.

Twee schaaltjes (XVIII d en XIX a).

Canonbordjes (XIX a).

Godslamp en altaarschel (XVII c); altaarschel (XVII d).

Drie wierookvaten (midden XVIII); wierookscheepje (XVII d).

Twee lezenaars (XIX a).

Gedreven boekbeslag (± 1720).

Acht kandelaars (XVII d); acht tafelkandelaars, Lodewijk XIV; vier dito, Lodewijk XVI; twee idem, Keizerrijk.

Twee wandarmen Lodewijk XV.

Stel misgewaden van zilverbrokaat met goudborduurwerk (1711, gerestaureerd).

Zwart kazuifel met koningskroon (XIX a).

Witzijden choormantel met rand (XVIII b).

Geborduurd voorzetsel (XVIII b).

Kantwerk.

Het Huis te Warmond, gebouwd XVI d na verwoesting van het vorige slot (1573), vernieuwd ± 1780, is door water

[p. 392]

omgeven. Middenbouw en twee vleugels, waarvan de linker uit ± 1780. De middenbouw heeft twee hoektorens en een fronton op het middelste deel. De zijvleugels hebben aan de uiteinden vierkante torens, eindigend in een open vierkant met peer en windwijzer. In het zuidelijk torentje een klokje (1392). Inwendig: zaal met zoldering, lambris, deuromlijsting, dessus-de-porte, marmeren schoorsteenmantel (alles ± 1780). Zaal met schoorsteenbetimmering (± 1780). Muziekkamer, uitgebouwd in koepelvorm, waarin vier medaillons met Italiaansch stucwerk, en een koepelvormig plafond. Overal lijstwerken (XVIII d).

Een steen met wapens (1597), uit dit huis afkomstig, bevindt zich in het Stedelijk museum te Leiden.

Dorpstraat. Het St. Nicolaasgesticht heeft een eenvoudigen gevel (XVIII d).

Dorpstraat 119. Gecombineerde trap- en tuitgevel (1611). Toppilaster met bal en windvaan. Anker.

Dorpstraat 49. Steenen bas-reliefs (XVI d): Sint Maarten en het wapen van Spanje.