Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel III. De provincie Zuidholland

Voorschoten.

Een Romeinsche munt, gevonden in den Vliet bij de Delftsche schouw, is in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden.

De ned. herv. kerk (1867) heeft nog den toren eener oudere, aan den H. Laurentius gewijde kerk, wier schip, in 1575 afgebrand, ± 1583 door een ander (gesloopt 1867) vervangen werd. Deze toren (± 1480, spits in 1702 vernieuwd), op een fundeering van reuzenmoppen, heeft voet en banden van tufsteen, vermoedelijk afkomstig van een vroegeren bouw. Op den trans vier torentjes. De kerk bezit:

Orgel (1635), vervaardigd door IJsbrand Jz. van Toledo.

Credo- en gebedsbord (1636).

Beschilderde avondmaaltafel (1702).

Klok, gegoten in 1704 door J. Ouderogge te Rotterdam.

De zerken zijn bedekt.

In den toren wordt een ijzeren gevangenbeugel bewaard.

Dorpsstraat A 164, voormalig Ambachtshuis (1635). Trapgevel met fronton, bekroond door een bloem. Metselmozaiek.

A 92. Topgevel (XVII d).

Tegen den muur van Café Deurloo, een steenen leeuwtje (XVII b), afkomstig van het afgebroken deel van het Ambachtshuis.

A 25. Stoeppalen, Lodewijk XVI.

Aan den straatweg naar Voorburg:

Bijdorp (modern Zusterpensionaat). Inrijhek met sierpotten (XVIII). Inwendig: altaar (XVIII) en altaarstuk (XVIII d), beide afkomstig uit de R.K. St. Jacobskerk te 's-Gravenhage.

[p. 387]

Kasteel Duivenvoorde (XVII a, verbouwd 1727), ter plaatse van een in 1226 (blijkens steen boven den ingang) gesticht slot, waarvan nog sporen in den rechterzijmuur over zijn. Door een gracht omgeven gebouw van baksteen met toepassing van zandsteen, bestaande uit een middenstuk en twee vooruitspringende vleugels. Eenvoudige middenpoort met fronton en steen. Twee sierlijke schoorsteenen met windwijzers. Op het terras, zestien versierde potten. Inwendig: benedenhal waarin twee Romeinsche gedenksteenen, afkomstig uit de Brittenburg bij Katwijk, een gesneden bord (1694), een schilderij van Wassenaar enz. In den linkervleugel, een zoldering, Lodewijk XIV, penantwerk met vier familieportretten (1702) door T. Netscher en een schilderij (1723); schoorsteen, Lodewijk XIV (in de eetkamer). In den rechtervleugel, een kamer met goudleerbehang en schoorsteenkap (± 1620), ijzeren schoorsteenplaat. Corridor met paneelwerk. Aan het terras, een kamer, Lodewijk XV. Op de bovenverdieping, een kamer met betimmering (XVII) en goudleer. Een aantal portretten, o.a. van Jan van Wassenaar, burggraaf van Leiden (XVI A), Arent van Duivenbode († omstr. 1600) en Th. van Scherpenzeel († 1575), Johan van Duivenbode en Maria van Voerst (beide 1608), Arent van Duivenbode († 1674) en A.M. van Scherpenzeel († 1662). Voorts antiquiteiten.

Noorthey (voorheen Groot Stadwijk, ± 1780). Inwendig: een zaal met dessus-de-porte, Lodewijk XVI, en beschilderd behang door H. Schweickhardt, zoldering (XVIII d), gesneden traphek.

Inrijhekken voor de kasteelen Rozenburg en Ter Horst.

Bij dit laatste een stal (1701) met wapensteen, een zonnewijzer (XVIII) door J. Kley en een hardsteenen pomp met wapen. Verzameling bekers.

Aan den weg naar Leiden: Huize Ter Wadding (± 1770).

[p. 388]

Gevel, Lodewijk XV, met hoekpilasters, kroonlijst met sierpotten en houten fronton. Versierde deurtravee. Open achtkant torentje (XVII) met peer, windwijzer en klok, evenals het fronton afkomstig van het naburige huis Adegeest. Inwendig: corridor en trap met stucwerk, fonteintje. Schoorsteenstuk. Alles Lodewijk XV.

Molen met steen (1739).

Aan den weg naar Veur, boerderij met jaartal 1637 (?) in het deurkalf.