Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel III. De provincie Zuidholland

Roon.

Het Polderhuis van het Buitenland van Roon (hoeve Reesteyn) heeft een dubbelen topgevel, met toppilaster en fraai anker in den rechtertop, boven de vensters deels Tudorbogen (alles, XVI d). Gevelsteen. In een zijgevel jaarankers: 1701, doelend op verbouwing. In een bijbouw, een schoorsteenstuk van tegels (± 1780).

[p. 310]

De ned. herv. kerk (H. Willibrordus) gebouwd ± 1430, verknoeid in 1766, inwendig gewijzigd in 1788, na brand (1905), gerestaureerd onder leiding van Jac. van Gils, is een baksteenen gebouw, bestaande uit een schip, waarvan de vloer oorspronkelijk 1½ M. lager lag; een driezijdig gesloten choor, evenals het schip gedekt door een houten tongewelf, en eenen halfingebouwden, sterk hellenden toren, waarvan de bovenste geleding in 1905 herbouwd is. In den zuidmuur van den toren: 1592. Boven den ingang, in een gedicht venster, is in 1905 een nis aangebracht. Tegen den noordwand, aanbouw (± 1900). Inwendig: steenen kruisribgewelf en, boven de tweede geleding, een doorbroken gewelf. Aanbouw (± 1900) aan de noordzijde. De kerk bezit:

Preekstoel (XVII d).

Heerenbank met overhuiving (XVII B) en vier kaarsenstandaards.

Kroon (1768) met overschilderd opschrift.

Orgel (1807).

Tekstborden (1807).

Drie grafborden der familie Bentink (1768, 1774, 1779).

Wit marmeren grafmonument van Willem Bentink, graaf van Portland († 1710).

Gebeeldhouwde gothische zerk van de abdis Adriana van Roeden (± 1527), en zerken, o.a. van 1553, 1653, 1657, 1703.

Zilveren schotel (1708) en twee gegraveerde zilveren bekers (XVIII B)

De moderne r.k. kerk bezit een zerk (XVII d) en een gedreven verguld zilveren kelk (XVII d).

Het slot, op de plaats van een ouder, gebouwd ± 1432, verbouwd 1598, heeft een sedert gemoderniseerden voorgevel, waarin een steen met jaartal der verbouwing. Op de zijden

[p. 311]

trap- en topgevels, waarvan een met dubbelgezwenkten omtrek. Twee traptorens. De oude gevangeniskelders zijn gesloten. Inwendig: keukenschouw (XVII d), vijf gebrandschilderde ruitjes (XVII B), stoelen en luchters, Lodewijk XVI, een portret van den Graaf van Portland, en zeven pastels van Oranjevorsten. Aan het moderne inrijhek twee honden met wapenschilden.

Het huis pendrecht, dat een in 1669 afgebrand huis vervangt, heeft een vlakken gevel met driehoekig fronton, waarin wapens en leeuwen. Inwendig: een hal met houten portiek, en eene gesneden dubbele deur, stijl Régence.

Hofsteden: eene aan den Rijsdijk met ankers (1632 en een 1759), en twee aan den weg naar Poortugaal (ankers van 1729 en 1799), de eerste met opmerkelijk grondplan.