Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel III. De provincie Zuidholland

De Lier.

De ned. hervormde kerk (H. Gregorius) is een baksteenen kruiskerk, waarvan het choor in 1590, het schip in 1658 (blijkens jaartal op een muraalboog) gebouwd zijn op de muren en zuilen van een in 1572 op den toren na verwoeste kerk, reeds vermeld in 1006. Het míddenschip en de twee zijbeuken gedekt door houten tongewelven, het gewelf van het 3/8 gesloten choor verborgen door een vlakke zoldering. Op het dak een oud kruis. De zeer bouwvallige toren (± 1450, hersteld 1665), helt naar het zuidwesten over; het onderstuk der muren is gedeeltelijk bepleisterd; aan de zijde van het schip twee geprofileerde rondbogen, vermoedelijk van het vorige gebouw. De kerk bezit:

Heerenbank (± 1650).

Zerk met wapens (1595); fragment van een zerk (± 1500) in de torentrap.

Twee gegraveerde bekers (1772).

Klok, in 1760 gegoten door L.M.P. Verbruggen te 's-Gravenhage.

[p. 240]

Aan de Pastorie (1806), een steen met opschrift betreffende den bouw.

Versierde topgevels (midden XVII) en ankers hebben de huizen A 87 (gecement) en D 10; een (gecement) trapgeveltje met ankers heeft het huis D 28 (midden XVII).

Aan den Hoogweg B 87, eene boerderij met versierden topgevel, metselmozaiek in de togen. Inwendig: zeven paarse tegeltableaux, waarvan twee met portretten van Willem IV en prinses Anna, en twee tegelpilaren (XVIII B).