Goedereede.
Aan den noordelijken hoek der Oostduinen, ter plaatse genaamd ‘de oude wereld’, zijn in 1618 de grondslagen eener oude stad gevonden, volgens sommigen: Witlam, en later verschillende, thans verdwenen oudheden, waarbij romeinsche (?) munten (in 1778).
Een laat-gothisch versierde, hardsteenen stijl (1528) dient als schamppaal.
In het raadhuis (1852) worden bewaard:
Zilveren zegelstempel (XV a) der stad en koperen (XVII d).
Zilveren vogel (XVI a) van de schutterij.
Bronzen tafelschel, gegoten in 1592 door Petrus Gheineus.
Koperen hoorn, eertijds gebruikt door de nachtwachts en volgens overlevering afkomstig van ‘de oude wereld’.
Gegraveerd bodeteeken (± 1625).
De ned. herv. kerk (H. Elisabeth) is in 1708 gebouwd ten deele op de grondslagen van het choor der oude kerk (1453, ten deele verwoest in 1490), waarvan alleen eenig muurwerk en een deel van het dwarspand (?) over is. In dit laatste zijn ‘vases acoustiques’ ingemetseld. De kerk bezit:
Preekstoel, Lodewijk XVI.
Avondmaalzilver: twee gegaveerde bekers (XVII B), twee borden (1731), een schotel (1795) en twee kannen (1815).
De thans los van de kerk staande toren (1466-1512), van 1833 tot 1912 als vuurtoren gebruikt, is in 1894 aan drie zijden geheel verminkt. Inwendig een gevangenhok en twee klokken: de eene, met medaillons versierd, in 1518