Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel VIII, I. De provincie Limburg (Amby-Meer)

Maasniel.

a. In de heide bij Azenraai werden steenen werktuigen gevonden.

In het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden bevinden zich: een gepolijste vuursteenen bijl, een schaal van vroeg-Germaansch aardewerk, Romeinsche munten, Romeinsch aardewerk en andere hier gevonden Romeinsche voorwerpen.

Azenraai.

e. De r.k. rectoraatskerk (O.L. Vr. v.d. Goeden Raad en H. Jozef), in 1903 gebouwd ter vervanging van een kapelletje, bezit:

Eiken preekstoel (XIX a).

Twee houten engelen (± 1700, geschonden).

Stralenmonstrans (midden-XVIII; veranderingen); zilveren ciborie (1686).

Koperwerk: een paar kandelaartjes, een paar wandblakertjes, een paar wandluchtertjes (alle XIX A), een paar spiegelblakers (1845).

Zwart driestel (XIX A).

[p. 204]

Twee zit- en knielbanken (XVIII A) en een zeer eenvoudige knielbank (XVIII).

g. Houten standaardmolen.

Broekhin.

A 157, boerderij met ankerjaartal 1749.

c. Houten wegkruis (± 1700).

Leeuwen.

c. Houten wegkruis (XVII).

e. De kapel bezit een houten kruisbeeld (XVII).

g 1-4. A 42, gevelsteen 1721; A 49, gevelsteen 1791; A 59, 60, gemetseld en ankerjaartal 1743; A 78, ankerjaartal 1803.

5. Windmolen (bovenkruier) met daarmee verbonden watermolen en molenhuis.

Maasniel.

e. De r.k. kerk (H. Laurentius), gebouwd in 1880 door den architect Weber, heeft van de door Karthuizers gebouwde vroegere kerk, nog een geheel vierkanten en effen baksteenen toren (1775), met eenvoudig vierkant portaal eenerzijds en dito doopkapel anderzijds; binnendeuren met versierde paneelen; twee ingemetselde eenvoudige marmeren wijwatervaten. De kerk bezit.

Houten tabernakel (XVII), thans H. Oliekastje (XIX A).

Zwart marmeren doopvont (XIX a), waarop koperen vaasdeksel met gedreven voluutschoren.

Twee hardsteenen koppen van een romaansche doopvont (XII), bewaard bij een smid.

Preekstoel (± 1700).

Houten beelden: engel (XVI a, beschadigd). H. Petrus, H. Paulus, H. Laurentius(?) (± 1600). Ivoren Kruisbeeld (± 1700, op voet).

[p. 205]

Twaalfarmige koperen lichtkroon (XVII, beschadigd), een paar wandarmpjes (XIX a), drie paar diverse wandluchters (XIX).

Eiken offertronk Lodewijk XVI.

Zilverwerk: stralenmonstrans (± 1700); miskelk (1605), processiekruis (XVIII?). Koperwerk: Godslamp (XIX A), kandelaars: twee paar geprofileerde (XVIII A); vier paar gedreven paaschkandelaars (XVIII); een gedreven drievoets (XVIII A); een dubbelarmigen kandelaar (XIX A); credensstandaard (XIX A); een paar carillons (XVIII). Komfoor.

Koorkap (XVIII?).

Missaal (Plantijn, 1737) met zilverbeslag.

Twee kerkbanken met liervormige kanten (XVIII B, eenvoudig); een ratel; een naambord (XVIII).

Klok, in 1527 gegoten door Ioeres Sulrer (Sulris?).

Op het kerkhof een grafkruis (± 1700).

In de pastorie, met ankerjaartal 1768, houten schoorsteen-ommanteling en stucplafond Lodewijk XV.

g 1. huis de tegeleye, nog ten deele omgrachte vroegere heerenhuizing (?), thans voor woningen en schuren ingericht. Van het van baksteen opgetrokken, drie verdiepingen tellende, rechthoekige hoofdgebouw (XVII), verheft zich een deel, als vierkante toren, nog één verdieping hooger, onder gefatsoeneerd tentdak; gemetselde tandlijsten, boogfries, smalle, deels dichtgemetselde, deels veranderde vensters.

2. Van het huis de toren, gelegen op vroeger omgracht terrein, met de bedrijfslokalen aan een hof, bestaat het baksteenen woongebouw uit: a. een vierkant, met zware muren opgetrokken, één kamer insluitend, blijkbaar voormalig zelfstandig, deel (XIV of XV) van toenmaals drie gemetselde verdiepingen, de bovenste op tandlijst iets overgebouwd (keldergewelf, onderwelfde vloeren, schietgaten,

[p. 206]

arkeltje, hoekpinakels); inwendig: een zijdelingsch steektrapje; met een topgevel afgesloten dakverdieping (XVII of XVIII; moderne vensters); b. een even hoog vierkant gedeelte (XVII B of XVIII) met gezwenkten top, en met aan den zijkant een één verdieping hooger opgaand vierkant smal torentje met spits; c. een modern deel.

3. hoeve weijershof (XVII B of XVIII a); het woonhuis onder zadeldak tusschen gezwenkte toppen.

4-9. B 202, oude topgevel (XVII?) met tandlagen; B 216, steentje: 1800; B 217, ankerjaartal 1772; B 247, ankerjaartal (1)719; B 278, ankerjaartal 1728; B 331, ankerjaartal 1749.

10. Op den Donderberg een standaardmolen.