Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel V, I. De provincie Noord-Holland (uitgezonderd Amsterdam)

Uitgeest.

Marken-Binnen.

De ned. herv. kerk heeft een klok, in 1620 gegoten door Arent van der Put te Rotterdam.

Uitgeest.

De ned. herv. kerk (H. Maria Geboorte) is een met klimop begroeid gebouw van baksteen (aan den zuidkant van groot formaat), bestaande uit een schip (XIV a), dat later met smalle zijbeuken is vergroot; een 3/8-gesloten koor (XV) en eenen onlangs opgevoegden toren (XIV a), die versierd is met rondboognissen en een gemetselde spits (vernieuwd 1726, hersteld omstreeks 1900) draagt. Zuidportaal met trapgevel (1635). Steunbeeren. Vensters meerendeels vergroot. Inwendig: houten tongewelven, zware zuilen (overblijfselen van de oorspronkelijke schipmuren?) met lijstkapiteelen (XVII). Opschriften (1641),

[p. 328]

uit de oude gewelven gezaagd, zijn nu als borden tegen het vernieuwde gewelf opgehangen; boven de oostelijkste scheibogen aan den zuidkant staat: 1635, aan den noordkant: 1906, in den oostwand der sluiting: 1594, hierboven in het gewelf 1641-1849. In den toren een vernieuwd kruisribgewelf met ongeprofileerde baksteenen ribben. De kerk bezit:

Eiken preekstoel (XVII d).

Grafzerken: 1485, 1670, 1691, 1789; zerk van Corn. Cornelisz., den uitvinder van den houtzaagmolen.

Twee klokken, waarvan eene in 1648 gegoten door Eppe van der Arck te Uitgeest, en eene in 1650 door F. en P. Hemony te Zutfen.

De r.k. kerk (gewijd 1885) bezit:

Twee gedreven zilveren ampullen (XVII c).

Gedreven zilveren schenkblad (XVII c, met latere gravure).

Zes zilveren kandelaars (XVII c).

De volgende schilderijen: portret van een pastoor (± 1650, op paneel), portret van een pastoor (1622, op paneel; volgens moderne opschriften op de keerzijde zou de voorgestelde zijn Rob. Rood, 1615-1630, pastoor te Uitgeest), portret van een pastoor (1630, op doek, volgens opschrift Jacobus van de Sande, 1630-1636 pastoor te Uitgeest); twee biddende klopjes (± 1650, op doek; volgens het moderne opschrift echter: 1609); Blijde Boodschap (XVIII a, op doek).

In het Bisschoppelijk museum te Haarlem: bovenrand van een antependium (XVII A).

Het huis nr. 132 heeft een gesneden deurkalf (1659).

Meldijk 194. Gepleisterde en verminkte gevel (XVII a) met twee leeuwenmaskers. Overblijfselen van ontlastingsbogen met diamantkoppen; gevelsteen.