Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel V, I. De provincie Noord-Holland (uitgezonderd Amsterdam)

Bloemendaal.

Bloemendaal.

Een laat-gothische grenssteen bij Duinendaal.

Een grenssteen (XVII a?) bij het station Bloemendaal, in de weide langs de spoorbaan.

Een dergelijke grenssteen bij Vogelenzang.

De ned. herv. kerk (1635, vernieuwd 1895 en toen van een leien dak voorzien) is een baksteenen gebouw, dat, met zijn driezijdige sluitingen aan de oost- en aan de westzijde, een langwerpig achtkant vormt. Steunbeeren. Aanbouwen: een westportaal; een consistoriekamer (1759, blijkens een geschilderd bord, verbouwd 1867 en thans als stoven- en baarhok in ge-

[p. 49]

bruik) tegen den oostkant; een moderne consistoriekamer (1916) aan de zuidzijde. Achtkante dakruiter met gesmeed ijzeren kruis. Twee looden makelaarsversieringen. Boven den ingang een bord met geschilderd opschrift. Inwendig: een houten tongewelf (vernieuwd). In den zuidmuur drie steenen: een (1635), ter herdenking van de stichting; een (1635) met wapen; en een cartouche met twee kinderfiguren en twee wapens (1632-1634-1635-1636). De kerk bezit:

Eiken preekstoel met gebeeldhouwde consoles (op het klankbord: 1635).

Twee eiken banken (XVII b).

Tochtportaal (XVII b).

Twee koperen lezenaars en twee koperen doopbogen (XVII b).

Vier zilveren Avondmaalsbekers (XVII b), drie zilveren broodschotels (XVII), twee zilveren offerbussen (XVII).

Klok, in 1637 door Assuerus Koster te Amsterdam gegoten.

Vier gebrandschilderde vensterglazen in 1635-1636 vervaardigd door Pieter Holsteyn, zijn in 1867 verkocht (later door copieën vervangen) en in 1870 in de groote zaal van het raadhuis te Haarlem geplaatst; twee andere zijn naar het kasteel Heeswijk overgebracht.

Van het huis ter Kleef (genoemd 1325, verwoest 1573, daarna ten deele herbouwd, 1760 grootendeels opgeruimd) zijn nog slechts over: een stuk muur (XIV of XV) en een achtkante toren (XVI), waarin een schouw.

Huis Wildhoef (XVIII). Kroonlijst, waarboven vier beeldjes. Theekoepel (XVIII d).

Huis Saxenburg. Tuinhek (XVIII).

Huis Sparrenheuvel (XIX a). De middenpartij gevormd door een portiek met twee zuilen.

[p. 50]

Huis Bloemenheuvel (XIX a).

Huis De Rijp. Theekoepel (XIX a).

Overveen.

De r.k. kerk (1856, door Th. Molkenboer) bezit:

Verguld zilveren Miskelk met gedreven voet en nodus (XVIIb).

Twee zilveren ampullen (XVIII d); zilveren ampullenblad (± 1700).

Zilveren wierookvat (XVII c).

Zilveren steel (XVII c) van een wijwaterkwast.

Een uit deze kerk afkomstig schilderij bevindt zich in het Bisschoppelijk museum te Haarlem.

Voor het huis Elswout (1881, ter plaatse van een XVII c, hersteld XVIII) staat de voorpoort (XVII c, gewijzigd XVIII d) van het vroegere huis. In den achtergevel een cartouche (XVII c) met het wapen van den bouwheer Gabr. Marcelis.

In den voormaligen theekoepel (XVIII d) van het huis Schoonoord is een hardsteenen plaat gemetseld ter herdenking van de stichting door Crevenna. Twee ijzeren stoeppalen (XVIII d).

Vogelenzang.

De moderne r.k. kerk bezit:

Verguld zilveren monstrans (1667, blijkens de merken, werk van den Haarlemschen meester Corn. Pz. Ebbekin, gerestaureerd).

Zilveren blad met ampullen (XVIII d).

Vier zilveren kandelaars (1672, door Corn. Pz. Ebbekin).

Het huis Vogelenzang (XVIII d) ter plaatse van het oude jachthuis van Floris V, heeft stucplafonds, Lodewijk XV, in

[p. 51]

verschillende kamers; een spiegelomlijsting, Lodewijk XV, in een bovenkamer; een ameublement en een lichtkroon, beide stijl van het Keizerrijk, afkomstig uit de nalatenschap van koning Lodewijk Napoleon. Op een bordes twee steenen leeuwtjes (XVII), afkomstig van het kasteel Rozendaal. In den tuin: twee hardsteenen siervazen (XVIII b) van een hekbekroning, en een marmeren beeldgroep (XVIII c).

Huis Boekenrode, huis (XVIII b, doch met ouderen kern); siervazen op de hoeken. Gang met stucwerk en trap (XVIII b). In het oudere deel een kamer met beschilderde balkenzoldering (XVII c). Verzameling van zestig portretten (XVI d-XIX) van het geslacht Teding van Berkhout, w.o. vier door M.v. Mierevelt, twee door D.v. Sandvoort, vier door Nic. Maes, de meeste in de oorspronkelijke lijsten. Stalgebouw (1737). Tuinkoepel (XVIII d).