Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel IV. De provincie Gelderland

Bergharen.

Bergharen.

Eenige stukken Romeinsch vaatwerk alhier gevonden, bevinden zich in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden.

De ned. herv. kerk (O.L. Hemelvaart; eene in 1250 vermelde kapel werd XIV a tot parochiekerk verheven), is een gepleisterd gebouw, bestaande uit een schip (XV) met langs den toren doorgetrokken en met dezen in verbinding gebrachte zijbeuken en een baksteenen toren (XIII). Tegen den oostwand van het schip de moeten van het afgebroken choor. Kruisribgewelven op draagsteenen. In den toren aanzetten van een kruisribgewelf. De kerk bezit:

Twee grafzerken (1624 en 1629).

Klok, in 1808 gegoten door Henricus Petit.

De moderne r.k. kerk (H. Anna) bezit:

Eiken preekstoel (XVIII).

Houten groep (XVI): H. Maria met Kind en Moeder

Klok, in 1741 gegoten door Jean Petit.

Hernen.

De r.k. kerk (H. Jodocus), gesticht XV, in 1833 aanzien-

[p. 38]

lijk vergroot, sinds 1799 weer aan de R. Katholieken, bezit:

Twee klokken, eene (XVIII d) en eene, in 1809 gegoten door Henricus Petit.

Het huis te Hernen bestaat uit gebouwen van verschillenden tijd, om een rechthoekig plein opgetrokken.

a. Voorgebouw (XVI b) aan den zuidoostkant van het plein. Baksteenen voorgevel met banden van bergsteen en ankers. De noordelijke gevel heeft een top met gezwenkte lijnen. Achtkantige hoektoren, uitgekraagd op muizetanden. Sporen van een gesloopten vierkanten toren (XV) op den zuidoosthoek. Poortdoorgang met twee kruisribgewelven op gebeeldhouwde draagsteenen. Boven den ingang een wapensteen (1555).

b. Hoofdgebouw (XV), gevormd door twee rechthoekig op elkaar staande vleugels, aan den noordwest- en den noordoostkant van het plein. Het is toegankelijk door een voor den gevel in den zuidwesthoek van het plein geplaatsten vierkanten traptoren, en heeft ter weerszijden van den achtergevel een ronden toren, waarvan de noordelijke op uitkraging. Midden in den achtergevel een uitgekraagde arkel. Oorspronkelijk open, thans door verlenging van het dak overdekte, weergang met schietgaten langs de achtergevels van beide vleugels.

c. Aanbouwen (XVIII-XIX) tusschen den traptoren en het voorgebouw.

Leur.

De ned. herv. kerk (H. Moeder Gods), gerestaureerd in 1907 door F. Ludewig, heeft een schip (XIV A) van baksteen, met sporen van den verdwenen zijbeuk in den zuidwand; een 5/8-gesloten choor (XVI) van baksteen met tufsteenbanden; en eenen baksteenen toren (beneden XIV A, helm ± 1600). Kleine vensters en tufsteenkoppen in de muren van het schip. Houten tonzoldering over dit laatste, het choor gedekt door een net-

[p. 39]

en een stergewelf op zandsteenen ribben. Koepelgewelf in den toren. De kerk bezit:

Sacramentshuisje (XVI a).

Hardsteenen doopvont (XIII A).

Eiken preekstoel (XVIII c).

Gesneden eiken paneelen (XVI a).

Grafzerk (XVII).

Gewelf- en muurschilderingen (XVI).

Fragmenten van rouwborden (XVII).

Klok, in 1836 door Petit en Fritsen gegoten.

Gedenksteen betreffende een watersnood (1799).