Vooys. Jaargang 29

[p. 65]

Column
Almudena Claassen
So You Think You Can Write!

In deze jaargang van Vooys wordt de column afwisselend verzorgd door een hemelbestormer, schepenverbrander of drenkeling, oftewel: een debutant. In de laatste debutantencolumn vertelt Literatuurwetenschap- en Psychologiestudent Almudena Claassen over haar onconventionele debuut via het innovatieve online platform TenPages.com.

Met trillende vingers zat ik achter mijn computer, beseffend dat ik mijn manuscript met één simpele vingerbeweging zou blootstellen aan alle internetgebruikers ter wereld. Een verhaal dat ik nog aan niemand, echt geen mens, had laten lezen. Na een half jaar treuzelen, goochelend met de woorden die ik onherroepelijk moest vastleggen, besloot ik de stap te nemen. Hoewel mijn hart bonkte en ik mijn ogen angstvallig dichthield, klikte ik toch. Verzonden.

Ik debuteer via TenPages.com, een soort ‘Holland's Got Talent’ voor schrijvers. Een talentenjacht waarbij auteurs beoordeeld worden door zowel een jury als het lezerspubliek. De mooiste verhalen en de schrijvers die zichzelf het best weten te promoten ‘winnen’ een uitgever. TenPages.com is een digitaal platform waarop je als schrijver ten minste tien pagina's van je manuscript online kunt tentoonstellen. Wie interesse heeft kan aandelen in het manuscript kopen en indien je tweeduizend aandelen (€10.000) verkoopt, wordt je manuscript omgetoverd tot boek. De aandeelhouders verdienen vervolgens aan de verkoop van het boek.

Bij de traditionele manier van uitgeven moet de auteur zijn manuscript aanprijzen bij mogelijke uitgevers. Bij TenPages.com moet niet één persoon overtuigd worden, maar minstens honderd. Dit concept heet crowdfunding en zorgt voor een gezamenlijke investering om de uitgave van een boek te financieren. Het grote aantal aandeelhouders is een vereiste omdat het een voorspelling is van de populariteit na uitgave van het boek. Dit gegeven is een voordeel dat ‘standaard’ uitgevers niet hebben maar wel een waardevolle bijdrage levert.

In ‘Holland's Got Talent’ is enkel een zuivere klank niet voldoende, op TenPages.com is een manuscript oninteressant als er geen pakkende titel, in het oog springend boekomslag en strategisch promotieplan is. Weinig mensen lezen een manuscript met een saaie uitstraling en zonder informatie over de schrijver. Actieloos toekijken, zelfs met een briljant manuscript, is niet genoeg om de eindstreep van tweeduizend aandelen te halen. Iedere kennis, collega en verre achterneef moet op de hoogte worden gebracht. Debuteren via TenPages.com is een fulltimebaan.

[p. 66]

Er zijn auteurs die maanden van tevoren de website bekijken, andere manuscripten volgen om te zien welke promotietactieken het beste werken en hun manuscript pas plaatsen wanneer ze het hele traject uitgestippeld hebben. Ik moet bekennen dat ik mijn manuscript, De Laatste Glimlach, op TenPages.com plaatste met nul voorbereiding en nul verwachtingen. Ik dacht dat de reacties en aandelen vanzelf zouden aanwaaien. Een uur nadat ik mijn manuscript plaatste kreeg ik ook daadwerkelijk mijn eerste mail met ‘Aandeel voor je manuscript verkocht’. De euforie en de daaropvolgende verslaving aan mijn mailbox is onbeschrijfelijk. Ik had een lezer. Een fan!

Mijn voornaamste bezigheden in het begin van mijn TenPages-fase waren het refreshen van de pagina en het sturen van bedankberichten. Maar gauw kwam ik erachter dat dit niet genoeg was. Ondanks de snelle eerste reacties ging het niet zo vlot als ik voor ogen had. Na een week versteende de aandelenteller. Gelukkig leerden andere ‘TenPagenaars’ me de kneepjes van het vak. Om je manuscript in leven te houden en een ‘Wordt uitgegeven’-banner te ontvangen moet je vier maanden lang campagne voeren. Dat wil zeggen: een artikel in de lokale krant plaatsen, honderden mails versturen naar bekenden en bedrijven, posters ophangen in boekhandels, winkels en, in mijn geval, wc-hokjes op de universiteit. Ook TenPages.com doet veel om de manuscripten te promoten. Als een soort zangcoach interviewen ze hun favorieten, hebben ze een speciale toplijst op de homepage en prijzen ze schrijvers aan op social media.

Meedoen op TenPages.com is een zenuwslopende race tegen de tijd. Je manuscript wordt namelijk vergezeld van een meter die de maanden, dagen en uiteindelijk uren aftelt tot het voor eeuwig van de website verdwijnt. Bij mijn manuscript spande het erom. Sommige mensen dachten dat ik het niet zou halen, anderen waren overtuigd van mijn komende succes. Ik ben er nog steeds niet achter of dit met hun eigen mening over mijn manuscript te maken heeft. Degenen die het glas als halfvol zagen bleken gelijk te hebben. Door middel van een Twittercampagne, extra hulp van mijn aandeelhouders en nog meer mails en posters bereikte ik uiteindelijk de finale. Door het grote aantal mensen die op het laatste moment aandelen wilden kopen liep de website vast voordat alles verkocht was. Dit bleek voor mij een geluk; ik zou de ijzingwekkende spurt van vierhonderd aandelen gemist hebben, vanwege een cursus die ik moest bijwonen. Na de stressvolle maanden kon ik eindelijk het moment meemaken dat de teller op 2012 aandelen stop werd gezet en ik verzekerd was van een uitgever!

Het behalen van de eindstreep was de eerste dagen als een droom. Het leek onbegrijpelijk dat zoveel mensen geld geïnvesteerd hadden om mijn manuscriptje de grote boekenwereld in te helpen. Op dit moment ben ik over de grootste schok heen en begeeft mijn manuscript zich in het uitgeefproces, wachtend op het echte, papieren debuut. Het zoeken naar investeerders tijdens de verkoop van de aandelen heeft zoveel tijd in beslag genomen dat ik al weken niet aan het manuscript had gewerkt. Nu heb ik in totaal acht maanden de tijd om, onder leiding van een redacteur, het manuscript piekfijn in orde te maken. Daarna wordt er een uitgever gezocht die interesse heeft in het verhaal en waar ik mee wil samenwerken. Na nog een redactieronde zal het boek

[p. 67]

gedrukt worden, en kan ik de aandeelhouders eindelijk op gepaste wijze bedanken door ze een gesigneerd exemplaar te overhandigen.

TenPages.com onderscheidt zich van de standaard uitgeefprocedure doordat de beoordeling van het manuscript, in principe, niet door een redacteur wordt gedaan, maar door het lezerspubliek. Er zijn uitgevers en redacteuren die de (vaak) onprofessionele lezers en TenPages.com hierop afrekenen. Advocaat Hans Bousie zegt in zijn column op Boekblad.nl: ‘Het verschil tussen “iemand die schrijft” en een “echte schrijver” wordt alleen gezien door de goede middleman.’ Hij vindt het publiek ondergeschikt aan de kritische blik van een uitgever. Maar is het publiek niet degene die uiteindelijk het boek koopt en leest? Waarom niet hen de boeken laten kiezen die worden uitgegeven? Bousie zegt dat er al genoeg boeken op de markt zijn waaruit lezers moeten kiezen, en dat nog meer ‘ongefilterde schrijfdiarree’ niks toevoegt.¹

Mijn ervaring met TenPages.com heeft me juist getoond dat lezers het leuk vinden om betrokken te zijn bij de selectie en het schrijfproces van het boek. TenPages.com voegt meer betekenis toe aan het concept van een fanclub. Het is nu niet alleen mogelijk om het leven van Heleen van Royen te volgen op Twitter of Tommy Wieringa in te huren voor een avondje voorlezen, maar ook om inbreng te hebben in de naam van een personage of wellicht zelfs het einde van het boek. Ook de namen van de aandeelhouders komen bij uitgave achterin het boek te staan. Wat is er leuker dan te kunnen zeggen dat je destijds de nieuwe Reve hebt ontdekt en gesteund?

De aandeelhouders investeren in een manuscript omdat ze het manuscript waarderen of omdat ze denken dat anderen dat zullen doen. Ze ontvangen immers vier jaar lang een gedeelte van de opbrengst van de boekverkoop. Bij een verkoop van vijfduizend boeken verdienen ze hun inleg terug. Als alle TenPagesboeken verkoopcijfers hebben zoals Zo Zuidas, twaalfduizend exemplaren binnen een jaar, is het geen slechte bron van inkomsten. Echter, veel aandeelhouders investeren niet alleen vanwege een beoogde winst, maar ook omdat ze het manuscript heel goed vinden of de auteur willen steunen. De aandelen zijn een middel om het verhaal een fysiek bestaan te geven, maar de bemoediging die daarmee gepaard gaat zorgt ervoor dat de schrijver het verhaal met liefde en zorgvuldigheid afmaakt. De inbreng van de lezers zorgt voor een soort gezamenlijk debuut en er wordt een band tussen auteur en lezer gevormd. Ze betreden samen de uitgeverij, en verlaten als lezer en boek weer de boekhandel.

Ik zie de betrokkenheid van de lezer bij het uitgeefproces als een positieve verandering in de uitgeefwereld. Mijn manuscript heeft veel lof ontvangen, maar ook kritiek. Hoewel de kritiek soms pijnlijk was, was het heel leerzaam. Uiteraard zal mijn verhaal niet volledig worden aangepast aan de wensen van een ander, maar sommige tips hebben het verhaal daadwerkelijk sterker gemaakt. Het is prettig om deze kritiek te kunnen verwerken voordat het boek in onomkeerbare vorm in de boekwinkel eindigt.

1 De reacties van Valentine van der Lande (oprichtster TenPages.com) en Maarten Muntinga op de column van Hans Bousie, zijn te lezen op: http://tenpages.com/nieuws/boekenwereld/512.

[p. 68]

Het publiek functioneert op deze manier als een groepsredactie. Des te meer ogen het manuscript doorlezen, des te meer mogelijkheden tot verbetering.

De lezers werken nu samen met de schrijver om een verhaal op de markt te brengen. Ondanks de kritiek die TenPages.com ontvangt gaat het nog steeds om de literaire kwaliteit. Niet ieder manuscript wordt uitgegeven, en niet iedere suggestie van de lezer wordt daadwerkelijk uitgevoerd. De grote verandering is de verbondenheid tussen de lezer en de auteur en het feit dat de lezers gedurende een eerder stadium al betrokken zijn bij de selectie van de boeken die zíj willen lezen.