Vooys. Jaargang 20

[p. 91]

column
Nog tijd genoeg voor nostalgie
Anna Rademakers

Elke keer als ik in de bibliotheek kom, loop ik stiekem even langs de tijdschriftenafdeling. Ergens achteraan, staan daar negentien jaargangen Vooys, tijdschrift voor letteren. Eerlijk gezegd ziet het er nogal karig uit. Tijdschriften als Tirade of De Gids nemen meerdere planken in beslag, naar Vooys moet je echt zoeken. Maar schijn bedriegt. Twintig jaar Vooys is lang. En wat betreft het aantal abonnees doet Vooys niet onder voor veel andere literaire tijdschriften. Alleen het komen en gaan van redacteuren is bij ons hoger dan gemiddeld, je kunt nu eenmaal niet eeuwig student blijven...

Aangezien ik aan het einde van deze jaargang bij Vooys wegga, leek het me leuk voor de jubileumuitgave een afscheidsbijdrage te schrijven. Een kleine beschouwing over de huidige redactie, hun samenwerking, hun ervaringen en natuurlijk mijn visie op de afgelopen twee jaar Vooys. Het blijkt niet gemakkelijk te zijn iets zinnigs te zeggen over de hedendaagse

[p. 92]

werkzaamheden bij Vooys. Het grootste probleem is natuurlijk dat ik nog niet genoeg afstand heb ten opzichte van het tijdschrift. Het echte nostalgische gevoel komt pas met de jaren. Toch viel me vorige week, bij het afscheidsetentje voor het zoveelste vertrekkende redactielid, al iets op. Ondanks het genadeloze verloop in de redactie, is Vooys er namelijk toch altijd in geslaagd een leuke, enthousiaste groep mensen bij elkaar te brengen. Wel moeten oudere redacteuren altijd een beetje wennen aan hun nieuwe collega's - en andersom. Toen ik twee jaar geleden toetrad tot de Vooysredactie was ik er zelf ook niet echt gerust op. Wie waren al die mensen die met uitgestreken gezichten hun mening gaven over teksten die ik van mijn leven niet zelf zou kunnen schrijven? De eerste vergaderingen vond ik alles goed. Als het aan mij had gelegen, had elke ingezonden bijdrage het hoofdartikel mogen worden.

Maar je wordt gevormd. Het duurde niet lang voor ik door had hoe je kritisch, doch niet al te pretentieus, je mening kon geven over binnengekomen artikelen. Een aantal keer schoot het mij nochtans in het verkeerde keelgat als ik iemand hoorde klagen over de stijl van een auteur en hem daarbij verlekkerd zag denken: ‘als ik wat vrijheid krijg, kan ik daar best nog een meesterwerk van maken’.

Het vrijkomen van de hoofdredactie was in het licht van het bovenstaande een heuglijke gebeurtenis. Ik vond het een eer dat mij werd gevraagd aan die vacature invulling te geven

[p. 93]

en zo zou ik, rustend op het ‘gezag’ dat bij de functie van hoofdredacteur hoort, de grenzen van ‘eigenwijsiteit’ kunnen bijschaven. Hoewel ik ondertussen ruim een half jaar tot de redactie behoorde, bleek die taak niet zo vanzelfsprekend. Ik had alles van de zittende redactie geleerd en vond het moeilijk ineens hun oordeel vanuit een iets kritischere hoek te bekijken. Vaak was het gelukkig niet nodig om in ellenlange discussies verwikkeld te raken. Ook al vorm je met zijn tienen een redactie, er is een bepaalde Vooystraditie waar je niet omheen kunt, een traditie die voor een hechte band zorgt. De meeste problemen doen zich in onze redactie dan ook niet intern voor, maar hebben eerder betrekking op de communicatie met de boze buitenwereld; deadlines die je besluipen als een dief in de nacht, stress als de drukproeven niet kloppen, onmin met auteurs...

De ‘De Haanpolemiek’ in Vooys 19.4 was voor mij het hoogtepunt van redactionele onrust. Hoewel we hadden besloten niet vies te zijn van wat stofwolken in letterenland, vonden we dat mevrouw Leijnse het recht had om zich te verdedigen tegen de aantijgingen van de heren Ross en Delvigne. Als zij echter pas in nummer 20.1 de kans kreeg om te reageren, zou haar verdediging wellicht niet tot zijn recht komen. Maar hoe kan een ingezonden reactie in hetzelfde nummer als de aanklacht verschijnen? Lange avonden werd er gediscussieerd over vrijheid van meningsuiting, zelfverdediging en allerlei juridische kwesties. Ik had absoluut

[p. 94]

illustratie Marijke van Veldhoven, bij ‘Het woord is dus alles?’ van Patrick Rooijackers, jrg. 20-2

[p. 95]

geen vertrouwen in het hele gebeuren en stond op het punt om alvast een advocaat in de arm te nemen voor het geval dat alles uit de hand zou lopen. En uiteindelijk? Geen stofwolk te zien natuurlijk, geen dagvaarding in de brievenbus, geen explosie in de abonnementscijfers, positief, noch negatief. Geen recensie kon eraf. Ik wist niet goed of ik opgelucht of teleurgesteld moest zijn.

Een versere wond is de ‘Tanghe-kwestie’ van vorig nummer. Hoewel elk nieuw redactielid honderd keer is gewezen op de blunder van enkele jaren geleden toen de naam van Anna Enquist foutief op de kaft verscheen, is een herhaling van dit pijnlijke incident ons niet bespaard gebleven. Toen we de gênante typfout ontdekten, was er al niets meer aan te doen. Zaak was nu om het zo netjes mogelijk op te lossen en ik denk dat we dat naar behoren hebben gedaan.

Nu we het toch over struikelblokken uit de Vooysgeschiedenis hebben, kunnen we de problemen die optreden bij het samenstellen van een jaarlijks themanummer ook wel even behandelen. Dit jaar was het thema ‘pulp’. De redactie had het hele jaar uitgekeken naar bijdragen die in dit nummer zouden passen, maar naarmate de deadline dichterbij kwam, werd de definitie van pulp steeds breder. Op een gegeven moment kon bijna elke bijdrage wel onder het kopje worden geplaatst. Toen we eindelijk een redelijk acceptabele omschrijving van ons

[p. 96]

thema hadden bedacht, bleek er lang niet genoeg kopij te zijn om het hele nummer te vullen. Een combinatienummer dat zou bestaan uit algemene én thematische bijdragen bood uitkomst. Niet iedereen was het met deze oplossing eens, maar de wetenschap dat zo'n verschijningsvorm wel vaker voorkomt - ik had het zelf eens gezien in Bzzlletin - kon in elk geval mijn eigen geweten sussen.

Maar laten we eerlijk zijn, een opsomming van de moeilijkheden die onze redactie de afgelopen tijd is tegengekomen, geeft een veel te negatief beeld van Vooys anno 2002. Als ik vertrek zullen vooral de gezellige, maar productieve vergaderingen en het heilige biertje achteraf in mijn geheugen staan gegrift. En natuurlijk het resultaat: de nieuwe Vooys in handen hebben, is altijd een speciaal moment.

Ik vind het een eer dat ik Vooys door deze twintigste jaargang heen heb mogen loodsen en met enige trots geef ik nu de fakkel door aan Geerke Berghuis. Vooys heeft misschien niet de impact van een letterentijdschrift dat meerdere planken beslaat in de bibliotheek, maar voor de mensen achter het blad, is dat eigenlijk van geen enkel belang.