Volk. Jaargang 2

[p. 66]

F.M.
Aan het kind

Kom, laten we kerstdag vieren. Breng me een paar kaarsen en fijne, verzilverde kandelaars. Vergeet ook het klatergoud niet. En vóór alles, zorg voor het kerstboompje. Het hoeft niet groot te zijn; we bezoeken toch enkel de schamelen in hun kleine armoedige woningen. Wat noten en gebak, ja, dat behoort er bij. Maar zorg vooral voor linnengoed, voor kousen, schoenen, kleedjes en wat de kleinen zooal noodig hebben als ze beginnen te loopen. Vergeet ook de adressen niet. Ge hebt de menschen toch laten weten wanneer we komen, wel? We gaan de kinderen bezoeken in dezen heiligen nacht. Dat is van veel meer belang dan alle literatuur, geloof me, - al kunnen we ook een mooi boek met prenten meenemen.

Luister eens, vriend, we willen geen farizeeërs zijn. We gaan immers niet enkel omwille van de arme kinderen. We gaan ook voor onszelf. Konden we nu eens een lijst opmaken van groote menschen die nog kinderen zijn, en naar hen toe gaan. Maar ja, kinderen vindt men tegenwoordig nog enkel bij de kleine peuters, ja, zelfs onder dezen vindt men er al velen die geen kinderen meer zijn.

We zoeken naar een tehuis. Wie heeft er geen heimwee in deze wereld? We zijn niet meer tehuis. Ook als we in onze woning zijn, zijn we nog niet tehuis. De radio speelt, de telefoon rinkelt, de kranten komen binnengevlogen; brieven, uitnoodigingen, bezoeken. Kom, we gaan tot de kinderen waar een tehuis is.

Natuurlijk zijn er nog veel andere dingen dan een tehuis en kinderen. De filmaktie bijvoorbeeld, een zitting van den Volkerenbond, een nieuw stapelhuis, de opening van het parlement, het schaatsenrijden en de ski-prijskampen in de Zwitsersche en de Beiersche Alpen. Eigenlijk hebben we geen tijd als ge alles goed bedenkt. Er zijn zooveel belangrijker en gewichtiger dingen: een reuzenvliegtuig, een nieuwe wolkenkrabber, een nieuw radiostation. We houden ons op de hoogte van de wereldvraagstukken: Rusland en de Japansche dumping. Aan de Yougoslavische grens bouwt men depôts en graaft men loopgrachten. Waar bouwt men eigenlijk geen loopgrachten? Frankrijk ompantsert zich met een vestinggordel. Al meer dan vijf maanden lang moordt Spanje zichzelf uit. En ook in dezen heiligen nacht heeft de fabricatie van giftgassen en handgranaten haar gewoon verloop. Voorzeker zal men binst deze dagen ook kongressen beleggen: sociologische kongressen en

[p. 67]

ook andere die interessant zijn door hun weelde aan geleerde professoren en vreemde woorden. Eerlijk gezegd hebben we nu volstrekt geen tijd, maar daar zit het hem juist; precies daarvan willen we er nu op uit. We moeten eens 'n kind zien, een wezen dat altijd tijd heeft.

Hoe ernstig de menschen toch zijn! Een volksvertegenwoordiger loopt rond alsof hij het verdrag van Versailles onderteekend had. Een leeraar stapt voorbij als had hij de vaste overtuiging het geheim van de toekomstige menschenvorming ontdekt te hebben. En dan vergeten we nog al de hoogere ambtenaars, al de algemeene bestuurders, al de bewaarders van de wet en de dragers der traditie. Hoe verschrikkelijk ernstig zijn al deze menschen! Ze zijn zich bewust van hun verantwoordelijkheid, ze leven bij de gedachte dat hun handen het rad besturen hetwelk beslist over het lot van de wereld. Ze zijn zoo ernstig als God zelf, dit wil zeggen: zoo ernstig als God zou zijn indien Hij zoo beperkt was als een menschenverstand. Het is een zeldzaamheid, ze te zien lachen. Zoo is er een ethische waardigheid, een akademische waardigheid, een ambtswaardigheid... Laten we snel voortmaken: ik moet eens iets kunnen zien dat aan alle waardigheid zonder meer voorbijgaat. Iets dat nog lachen kan, omdat het zoo goddelijk onbezorgd is. Nu ja, een kind wil ik zien.

Dat is niet enkel een vurig verlangen. Heele boeken staan vol dweperij over het kind. Alleen bij het kind vindt men nog genialiteit; de heele wetenschap zit in systemen vastgesnoerd, enkel het kind denkt nog zijn eigen gedachten. Eigenlijk lichtelijk overdreven en een beetje sentimenteel, maar toch is er iets waars in. In het kinderoog weerspiegelen zich de eeuwige sterren; in zijn voorstelling leven de dingen hun heerlijk, in zichzelf rustend bestaan; het leeft nog in een innige verbondenheid met de zon, met de wolken, met de bloemen en de boomen. Kijk hoe het speelt met de dieren die niemand anders nog benaderen mag. Het vouwt nog zijn handen; het wordt niet rood; het loopt nog naar zijn moeder toe. Ja, laat ons zoo 'n kind gaan opzoeken.

Of we nog iemand anders uitnoodigen tot dezen tocht? Ginder is nog een mijnheer die bezeten is van den ‘categorischen imperatief’. Daar is nog een schouwburg-directeur op zoek naar stukken die een vuurwerk zijn van problemen. Ginder nog een wijsgeer die niet bidden kan, hier een dame die graag een man wou zijn. Verder nog een godvruchtige ziel die graag een nieuwe bond wou stichten. Een andere denkt aan de stichting van een academie, iemand die geen kans ziet op een andere manier aan een academische graad te geraken. Daar is er een die door de deflatie veel geld verloor en sedertdien aan droefgeestigheid lijdt.

[p. 68]

Daar zijn machtig veel wereldhervormers die ons verrijken met kultuurreden; daar zijn de opvoeders die elken dag een nieuwe methode ontdekken en die ons achterna komen met hun wijsheid: dit en dat moet ge weten! dit boek moet ge zonder fout gelezen hebben! Wat, kent ze die nieuwe methode nog niet! - Om kort te gaan, het ware misschien beter dat we de heele doceerende wereld van dezen tijd uitnoodigden. Of liever, laten we ze allen thuis, want het kon wel gebeuren, als ze een kind zien lachen, dat ze het voor zwakzinnig geboren houden, of denken dat het hen uitlacht.

Alles klaar? Uw ziel is rein en gansch in orde? Want we gaan naar een kind, een kind dat oogen heeft welke tot in uw binnenste kijken. Zijt ge een slecht mensch, dan gaat het zeker en vast schreien. Het is misschien nog het beste, onderweg te denken aan het uitverkoren Kind van kerstdag, aan het goddelijk Kindje. Een Kind is ons geboren; het is kind gebleven zijn leven lang. De laatste zin die het uitsprak begon met het woord ‘vader’. Het heeft zijn leven lang eigenlijk niets anders gedaan dan met den Vader spreken, of over den Vader. Het was een kind en bleef een kind; het had de planten lief, de dieren, de bloemen maar boven alles de menschen. Het heeft alle menschen onbezorgd willen maken; ze moesten toch niet zeuren: ‘wat zullen we eten, wat zullen we drinken, waarmee zullen we ons kleeden’? Daarvoor zal de Vader wel zorgen! - Toch niet, dat was heel ernstig gemeend. Wanneer alle menschen daarnaar handelden, zou er niemand iets ontbreken. Want nog altijd is de oorzaak van alle nood hierin gelegen dat niet rechtvaardig verdeeld werd. Kinderen verstaan dit woord beter dan vrekken, geloof dat maar.

We zijn er bijna. De weg wordt slechter, de armenbuurt kan niet ver meer zijn. Er zijn haast geen lantaarnen meer, arme lui hebben immers geen licht noodig. Ten andere, in de plaats daarvan hebben ze immers de sterren, en de sterren ziet ge in het donker zooveel beter. Zoo was het ook den eersten kerstnacht. Nu zou er een gloria kunnen weerklinken; wij konden best de herders zijn.

Daar is het huis. Een stukje armoede en daarboven de eeuwige hemel. We helpen een kindje terwille van het Kind, zoo vieren we Kerstdag. Ja, dat staat boven alle literatuur, zoo ver er boven dat een heele literatuur er uit kan groeien.

Vroolijk kerstfeest!...

[p. 69]

Teekening Fr. van Immerseel