Volk. Jaargang 1

[p. 1]

[Nummer 1]

Ik geloof in één God, almachtigen Vader, schepper van hemel en aarde, van alle zichtbare en onzichtbare dingen.

En in éénen Heer Jezus Kristus, den eenigen Zoon Gods, die geboren is uit den Vader vóór het begin der eeuwen.

God ontstaan uit God, licht geboren uit het licht, waarachtig God uit den waarachtigen God.

Geboren, niet gemaakt, medezelfstandig met den Vader, door wie alle dingen gemaakt zijn.

Die omwille ons, menschen, en omwille onzer zaligheid uit den hemel gedaald is.

Die vleesch geworden is door den heiligen Geest uit de maagd Maria, en mensch geworden.

Die voor ons gekruisigd is onder Pontius Pilatus; die geleden heeft en begraven is.

En den derden dag weder opgestaan volgens de Schriftuur.

Die opgeklommen is ten hemel, en zit aan den rechterkant van zijn Vader.

En wederkomen zal in glorie om levenden en dooden te oordeelen.

Aan wiens heerschappij geen einde zal zijn.

Ik geloof in den heiligen Geest, Heer en levenbrenger, die ontstaan is uit den Vader en den Zoon.

Die samen met den Vader en den Zoon aanbeden en verheerlijkt wordt.

Die gesproken heeft door den mond der Profeten.

Ik geloof in de ééne, heilige, katholieke en apostolische Kerk.

Ik belijd een doopsel tot vergiffenis der zonden

En leef in verwachting van de opstanding der dooden

En het leven der komende eeuwen.

Amen.

[p. 2]

Ernest van der Hallen: Verantwoording

Een nieuw tijdschrift pleegt zijn geboorte te motiveeren met een belijdenis waaruit de noodzakelijkheid van zijn verschijning en de deugdelijkheid zijner geloofsbrieven dienen te blijken. Na het prospektus waarbij dit nieuwe schriftuur werd aangekondigd, is een uitvoerige beginselverklaring overbodig; het weze ons toegelaten, voor wie pas met dit nummer kontakt krijgt met de groep welke dit tijdschrift redigeert, hier te herhalen wat we in dit prospektus als ons programma vooropstellen: ‘We willen... het jonge, vrijmoedige woord spreken over de groote problemen van nationale en sociale, van kultureele en geestelijke orde; tegen verwording, kompromissen, halfheid, dilettantisme en traditiemanie in het leven en in de kunst. We willen, los van invloeden en groepen, getuigen voor de nieuwe orde waarvan we weten dat ze bezig is te groeien uit dezen chaos van geestelijk en stoffelijk puin; voor de schoonheid welke zich niet schaamt om haar dienstbaarheid aan de waarheid. We willen het zwaartepunt leggen op de kunst en de literatuur, als de groote draagsters der Dietsche kultuur. We zijn immers tot het besef gekomen dat in de huidige verhoudingen één groot kunstenaar Vlaanderen in zijn strijd naar ontvoogding en zijn opgang naar de glorierijke lotsbestemming waartoe God elk volk heeft opgeroepen, van grooter nut zou zijn dan tien geroutineerde politiekers of tienduizend getrainde verweer-milicianen. Blijmoedig erkennen we echter dat ons kunstenaarschap er een is van anderen aard dan dit der oude vereerders der Schoonheid die haar doel vindt in zichzelf. Ons werk wil de verbondenheid huldigen van den kunstenaar met de breedere gemeenschap, de eenheid van kunst en leven, met onze katholieke levensbeschouwing als bindend element. Dit impliceert onmiddellijk strijd tegen aesthetisme, individualisme en dilettantisme... We zullen echter vechten om een idee, niet om een individu, hoffelijk en ridderlijk, doch scherp en beslist...’.

Het ligt voor de hand dat vele ouderen en sceptici de schouders zullen ophalen wanneer ze deze regels lezen: ‘Is er plaats voor een nieuw tijdschrift dat strijdt voor een geestelijke vernieuwing in Vlaanderen? - Is er nog een maandblad denkbaar, na het wegvallen van “Jong Dietschland”, dat zich in dit land verzet tegen halfheid, onrecht en verwording, daar waar het thans strijdend geslacht alle opvolgende désilluzies ondergaan heeft in zijn leiders, in zijn partijen, leuzen en

[p. 3]

programma's? - Waar is de jonge generatie in dit land die het nieuwe zal verwezenlijken? - Zult ge, krachtens de eeuwige wetten der Vlaamsche tragiek, op uw weg niet ontmoeten degenen die van ambtsen gezagswezen dienden voorop te gaan in den strijd voor een algemeen geestelijke reconstructie? - Zal een avant-garde tijdschrift in dit land niet onvermijdelijk vervallen in krakeel en onvruchtbaar gediskussieer over personen en détails? - Is het geen harde noodzaak dat thans de aandacht van gansch dit geslacht dient geconcentreerd te blijven op den politieken strijd, op het terrein waarop de volkeren sedert den zesden scheppingsdag hun geschiedenis plegen te schrijven met bloed en vuur? - Kan de literatuur nog een doorwegenden rol spelen in een tijd dat de volkeren wenschen geregeerd te worden met harde tucht onder den wil van één?’. De tijd zal voor ons op deze vragen antwoord geven. Intusschen gelooven wij nog aan de geestelijke energieën van onze Dietsche volksgemeenschap en aan de groote taak van den kunstenaar, deze krachten in haar levend te houden, het gebroken kontakt tusschen hem en de gemeenschap te herstellen, het geestesleven van zijn volk en zijn tijd gestalte te geven, den mensch aan de hand te leiden langs de hooge toppen der waarheid en der schoonheid, van geloof en liefde, naar Gods' eeuwige heuvelen. Aldus is hetgeen men sedert een twintigtal jaren ‘gemeenschapskunst’ pleegt te noemen, voor ons geen programma, geen leuze, geen kunstprobleem, maar in de eerste plaats een levenshouding bij den kunstenaar. Daarom zijn we geen folklore-maniakken, evenmin als fabrikanten van programmatische tendenz-romans; geen philantropische-en geen rozenschijn-en maangeur-dichters of individualistische phychopaten van het kleine eigen gevoel. We erkennen in den mensch zijn volledige menschelijkheid: geest en wil, verstand en gevoelen, hart en bloed; zijn vallen en heropstaan, zijn droom over het verleden en zijn strijd om de stralende toekomst; het eigene, het algemeen menschelijke, het nationale. Werd kunst ooit bepaald als een reflex van het leven, dan voegen wij er uitdrukkelijk bij: van het leven in zijn geheel. Aldus is zij voor ons niet alleen een kultuur-verschijnsel en dus kultuur-barometer, maar ook een kultuur-opbouwer; ze is niet zuiver passief, doch ook aktief; niet zuiver statisch, doch ook dynamisch. Het wordt in dit verband hoog tijd, het sprookje van den boven de levensrealiteit-verheven kunstenaar, den wereldvreemden, abstrakten, verfijnden en wilszwakken artiest die het leven en de dingen hoofdzakelijk aesthetisch beleeft, definitief en vlug te liquideeren, en voor ons zelf de bekentenis af te leggen dat we eerst en vóór alles willen zijn: normale, evenwichtige menschen, die, al ondergaan ze de levensrealiteit

[p. 4]

ook soms slechts vanuit één aspekt, dit aspekt alvast dieper, heftiger, oorpronkelijker en waarachtiger beleven dan de gewone mensch. Het komt ten slotte in hoofdzaak telkens opnieuw hierop neer: het ethische beginsel te erkennen dat noodzakelijk aan het waarachtig kunstwerk moet ten grondslag liggen, hoewel we er geen oogenblik aan denken, - in verband met het probleem dat naar aanleiding van sommige romans die in Vlaanderen den laatsten tijd verschenen, herhaaldelijk gesteld werd - het kunstwerk dat het kwaad in zijn oorzaken, zijn uitingen en gevolgen ontleedt, als amoreel van de hand te wijzen, zoolang het kwaad of de zonde ook als dusdanig erkend en behandeld worden.

Aldus willen we getuigen voor het leven, voor het recht der waarheid, voor de schoonheid die geboren wordt uit de liefde; wij willen in dit met hartstochtelijken levenswil bezielde land, als kunstenaars het levende geweten zijn van dit volk, de kunst van haar verwording tot luxeartikel opnieuw herstellen in haar taak als de draagster onzer levende kultuur. De tijden zijn gunstig: veel is ineengestort van hetgeen waaraan we hartstochtelijk geloofd hebben; maar de strijd om een nieuwe orde is te allen tijde een sterker impuls geweest tot hoogstaande kunst, dan rust en evenwicht. We willen de generatie zijn van jongeren en ouderen die in hun werk hun deel opeischen aan de geestelijke reconstructie van het jonge Dietschland in katholieken zin. Zoo helpe ons God die het stuur der volkeren en beschavingen houdt.

Ik werd de dichters moe, de ouden en de nieuwen. Oppervlakkig zijn zij allen, en ondiepe zeeën. Zij dachten niet genoeg in de diepte, daarom zonk hun gevoel niet tot de gronden. Een beetje wellust en wat verveling, dat was nog hun beste nadenken.
(Nietzsche)