De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 16

[p. 288]

Tentoonstelling Frans Simons.

Wat de talrijke bezoekers na eenen vluchtigen blik in de zaal dadelijk in het oog viel, was de groote verscheidenheid van onderwerpen, door den heer Simons behandeld. Wie hier niets naar zijnen tand vond, moest voorwaar een lastige broeder wezen en ik zou voor de beminnelijkheid van zijn karakter niet gaarne borg blijven.

Het was eene puike verzameling schilderijen, niet alle meesterstukken, doch alle getuigend van den werklust, den smaak, den fijnen opmerkingsgeest en het veelzijdige talent des kunstenaars, en stellig bevond zich daaronder menig gewrocht van hooge waarde, dat in een keurmuseum volstrekt geen kwaad figuur zou maken.

Wie heeft b.v. dien ouden boer niet bewonderd met zijne bruine pluizen pet op, zijn goedig, door de zon geroosterd gelaat, eene pint Leuvensch vóor zich en bezig met zijnen baardbrander te stoppen? Zouden onze schilders, in den bloeitijd der Vlaamsche en Hollandsche scholen, ooit iets beters in dien aard hebben voortgebracht?

Teekening, kleur, uitdrukking: alles was geslaagd.

Op geringen afstand van dat puikstuk hing een ander, Bij den haard getiteld. Het verbeeldde eene arme, stramgewerkte vrouw, die, blijkbaar vervuld met sombere gepeinzen, zich koestert bij het vuur van den koeketel. Het lichteffekt mocht voortreffelijk heeten. Eene fraaie schilderij was ook stellig dat aanvallige koewachtsterke, een lief viooltje tusschen de heidebloemen, droomend en zingend, terwijl in hare nabijheid haar rund graast, het alles gekleurd door het tooverachtig licht der ondergaande zon. Waarheid en poëzie hebben hier samengewerkt om een verrukkelijk beeld te schetsen, dat bij eene van Consciences idyllen geborgd schijnt.

Zóo waren er meer dichterlijke doeken, die ons éenen kant lieten bespeuren van Simons' talent: zijn open oog voor schijnbaar nietige dingen en zijn warm gevoel voor de bekoorlijkheid der heidenatuur en hare eenvoudige bewoners. Laat mij in dit opzicht nog wijzen op het biddend boerinneken in de kerk, op de oudere landvrouw met hare vleugelmuts,

[p. 289]

en op het zieke meisje onder den bloeienden boom, naar een gedicht van Pol de Mont.

Maar de knappe schilder schrikt voor geene moeilijkheden terug en heeft nog wel strengere toetsen doorstaan dan waarop we zooeven het oog vestigden. Dat hij al zijne onderwerpen volkomen meester is, toonen volgens ons zijne twee koestallen, waar hij met het licht en bruin speelt, als ware het geen struikelsteen voor menigen kunstenaar.

De heer Simons is bovendien nog iets meer dan een zeer behendige penseeler. Hij heeft namelijk gedachten in het hoofd, die hij voortreffelijk weet uit te drukken. Iedereen heeft nog levendig De Wolf en het Lam vóor zijnen geest, dat we vroeger nog hadden gezien, en immer blijven bewonderen. Dan hebben we het aardige De criticus in rokken, alsmede dat andere fraaie stuk: Kanonnen! geheeten, waarbij de kunstenaar ongetwijfeld de tegenstelling gevoeld heeft van de rustige heide met de ratelende moordtuigen, die aan verwoesting en verdelging doen peinzen. Verder mogen we ook het lieve En Jan zegt, dat ik ben schoone niet vergeten.

Verlangt de lezer een tooneeltje, en een grappig, uit het buitenleven herinnerd te worden, ik roep hem De Ossenkoers te Brasschaat in het geheugen, eene verkleinde en gewijzigde behandeling der gekende groote schilderij, waarmee de vervaardiger vóor eenige jaren zooveel bijval verwierf. Meer dramatisch was het reusachtig tafereel Getrouwd! eene proef, dat de jonge kunstenaar de hoogste idealen koestert en alles aandurft. 't Was het stuk à sensation der verzameling, de zondebok van het knibbelaarsras, dat aan het overige niet wel zijn hart kon ophalen.

Eene stoute schepping! Op de trappen der kerk twee vrouwen stellen, de bedrogene met haar kind en de getrouwde in haar bruidsgewaad, en tusschen die twee in den gewetenlooze: wie zoo iets durft aanpakken, mag aanspraak maken op ons aller hoogschatting Beken, dat ons hier een aangrijpend treurspel werd geboden, en dan wil ik u gaarne toegeven, dat er niet alle dagen Shakespeares geboren worden om de uitvoering op de hoogte van het onderwerp te brengen. De hoofdpersonaadjes muntten verre uit boven de figuren aan den voet van den trap. Wat de kleur betreft, die hadde wellicht malscher en waarder mogen zijn.

Om te eindigen kunnen wij niet beter doen dan den heer Simons gelukwenschen met zijne heerlijke uitstalling. Dat

[p. 290]

hij een ernstig en bekwaam kunstenaar is, iets waaraan overigens niemand sedert lang meer twijfelde, heeft hij thans voldingend bewezen. Wij danken hem voor het herhaald genot, dat wij bij het beschouwen zijner werken gesmaakt hebben en roepen hem een hartelijk ‘tot weerziens!’ toe.

Antwerpen, 8 Juni 1886.

J.F. Van Cuyck.